Chương trình trồng mới 5 triệu ha rừng: Hàng triệu người nghèo trực tiếp hưởng lợi

Người dân vùng rừng Cốc Ly (Bắc Hà - Lào Cai) hăng hái trồng rừng kinh tế

Khai thác hiệu quả lợi ích kinh tế rừng

Thay mặt Chính phủ, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Đăng Khoa cho biết, việc thực hiện dự án trồng mới 5 triệu ha rừng giai đoạn 1998 -2010 đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Qua quá trình thực hiện, nhận thức và trách nhiệm về bảo vệ, phát triển rừng của các địa phương và người dân được nâng lên rõ rệt. Rừng được bảo vệ tốt hơn, độ che phủ rừng tăng qua các năm. Cụ thể, năm 1998 độ che phủ rừng là 32%, đến năm 2010 tăng lên gần 40%. Trữ lượng rừng từng bước được nâng lên, góp phần cải thiện môi trường sinh thái, tạo được nhiều vùng nguyên liệu cho công nghiệp chế biến gỗ và các sản phẩm lâm sản khác.

Cũng trong giai đoạn này, tổng diện tích khoanh nuôi tái sinh và trồng mới đạt gần 4,7 triệu ha rừng, bằng 93,5% kế hoạch. Tổng dự toán vốn đầu tư là 14.653 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn ngân sách là 4.515 tỷ đồng (đầu tư cho rừng phòng hộ, rừng đặc dụng), vốn vay và các nguồn vốn khác phục vụ trồng rừng sản xuất là 9.000 tỷ đồng, vốn dự phòng 1.138 tỷ đồng. “Dự án đã góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Theo báo cáo của các địa phương, đến năm 2010 đã có hơn 1,2 triệu hộ gia đình với hơn 4,6 triệu lao động tham gia dự án, trong đó 38% là hộ nghèo”, Thứ trưởng Khoa cho hay.

Tuy nhiên, ông Khoa cũng chỉ rõ: Diện tích đất trống đồi trọc vẫn còn nhiều với hơn 2 triệu ha; một số nơi tình trạng phá rừng và chống người thi hành công vụ diễn ra gay gắt, chất lượng của từng loại rừng ở nhiều khu vực bị suy giảm…

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, dự án trồng mới 5 triệu ha rừng được thực hiện trên phạm vi cả nước cơ bản đạt được những mục tiêu đề ra, không chỉ có ý nghĩa lớn về môi trường mà còn tham gia giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho nhân dân và góp phần xoá đói giảm nghèo. Tuy nhiên, vẫn còn không ít hạn chế trong việc thực hiện chương trình lớn này, đó là công tác quy hoạch chưa tốt, vẫn còn nhiều diện tích đất trống, đồi núi trọc chưa được khai thác triệt để. “Hơn nữa, rõ ràng là chúng ta chưa biết khai thác những lợi ích kinh tế mà rừng mang lại, cụ thể là nguồn nguyên liệu cho chế biến gỗ XK” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, trong kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng từ nay đến năm 2020, chúng ta cần phải phân loại, tìm hiểu rõ chất lượng rừng để khai thác bền vững, hiệu quả nguồn tài nguyên này, tiến tới không phải NK nguyên liệu gỗ.

Chủ nhiệm UB Tài chính – Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho rằng, hiện nay, độ che phủ của rừng tuy đã tăng nhưng vẫn còn thấp so với yêu cầu, diện tích rừng đất trống đồi núi trọc vẫn còn nhiều. Một số nơi tình trạng phá rừng và chống người thi hành công vụ còn diễn ra gay gắt, gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo ông Hiển, muốn đẩy mạnh tốc độ trồng, phát triển rừng phải chú trọng tới công tác bảo vệ rừng. Trách nhiệm bảo vệ rừng không chỉ giao cho các cơ quan quản lý Nhà nước, từng địa phương mà còn cả ý thức của người dân. Để nhân dân yêu mến và tích cực bảo vệ rừng thì phải cho nhân dân thấy lợi ích kinh tế mà rừng đem lại như tăng thu nhập, tạo việc làm, xoá đói giảm nghèo…

Giá đất lâm nghiệp cho nước ngoài thuê: Quá thấp!

Tại phiên thảo luận này, hầu hết các ý kiến đều tán đồng với báo cáo của Chính phủ về những kết quả đạt được của dự án. Tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ ra một số hạn chế, trong đó, vấn đề cho thuê đất lâm nghiệp đối với nhà đầu tư nước ngoài được nhìn nhận là hạn chế lớn nhất trong 8 hạn chế của dự án trồng mới 5 triệu ha rừng.

Tại báo cáo thẩm tra, Ủy ban KHCN-MT của Quốc hội cho biết, từ năm 1995 đến 10/8/2010, cả nước có 8 dự án có mục tiêu đầu tư trồng rừng có 100% vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đã được cấp giấy phép đầu tư (hoặc giấy chứng nhận đầu tư) với tổng vốn đầu tư là hơn 286 tỷ USD. Tổng diện tích đất dự kiến sử dụng của các dự án này là gần 289.000 ha, trong đó diện tích đã được cấp là hơn 18,5 nghìn ha, diện tích đã đưa vào sử dụng là hơn 15.000 ha.

Như vậy, giá bình quân thuê đất là khoảng 180 nghìn đồng/ha. Đây là mức giá quá thấp, trong khi người dân địa phương vẫn có nhu cầu nhận đất để trồng rừng. “Một số địa phương còn có tình trạng cấp giấy chứng nhận đầu tư ở những địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh hoặc cấp giấy chứng nhận đầu tư trên cả những diện tích đất rừng đã giao cho hộ gia đình quản lý”, ông Phan Xuân Dũng, Chủ nhiệm UB này cho hay.

Theo báo cáo thẩm tra, diện tích đất lâm nghiệp cho nhà đầu tư nước ngoài thuê không tăng thêm sau 1 năm, kể từ tháng 10/2010. Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ không đề cập những bất cập trong việc cho nhà đầu tư nước ngoài thuê đất trồng rừng đã được xử lý như thế nào.

Thường trực cơ quan thẩm tra đã kiến nghị Chính phủ, bên cạnh bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có, ổn định quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp, cần có giải pháp hợp lý đối với những diện tích rừng đã cho nhà đầu tư nước ngoài thuê đất trồng rừng sản xuất để đảm bảo quyền lợi của người dân địa phương.