Chuyên nghiệp hơn nhờ chuyển đổi số
Là địa phương hứng chịu nhiều bão, lũ nên Quảng Bình đã chủ động áp dụng chuyển đổi số vào công tác phòng chống thiên tai.
Ông Đoàn Ngọc Lâm, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh kiêm Phó Ban chỉ đạo Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT-TKCN) Quảng Bình cho hay: “Hành trình chuyển đổi số đã và đang tác động mạnh mẽ, tích cực đối với công tác PCTT của địa phương. Bước đầu mang lại sự chủ động, chuyên nghiệp và hiệu quả trong nhiệm vụ ứng phó với thiên tai”.
Phòng trực ban của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy PCTT-TKCN tỉnh Quảng Bình được đặt tại trụ sở Chi cục Thủy lợi. Tại đây, phòng làm việc được trang bị màn hình lớn cùng các phần mềm, ứng dụng hiện đại để theo dõi diễn biến thời tiết.
Việc chuyển đổi số, áp dụng công nghệ sẽ nâng cao hiệu quả dự báo, phòng chống thiên tai tại Quảng Bình. Ảnh: Tâm Phùng.
Vào thời điểm mưa bão, Phòng trực ban của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy PCTT-TKCN có cán bộ, nhân viên trực 24/24 giờ cập nhật, tổng hợp tình hình, báo cáo cấp trên để xây dựng phương án ứng phó, bảo đảm dự báo sát với diễn biến, hạn chế tác hại do thiên tai gây ra. Khi thời tiết bình thường, số liệu sẽ được cập nhật hai lần một ngày, thời điểm mưa bão, thông tin được cập nhật từ 6 lần trở lên tùy theo diễn biến tình hình.
Anh Lê Anh Tuấn, một trong những cán bộ tham gia trực tại trung tâm đã hướng dẫn cho chúng tôi xem những phần mềm, ứng dụng mà đơn vị đang sử dụng để cảnh báo, PCTT.
Đó là hệ thống giám sát thiên tai Việt Nam, hệ thống đo mưa chuyên dùng (V-Rain), ứng dụng cung cấp dịch vụ theo dõi dự báo thời tiết toàn cầu Windy, hệ thống cơ sở dữ liệu ngành thủy lợi (bản đồ, hồ chứa, mực nước, quy trình vận hành…).
“Cùng với các phần mềm, ứng dụng, hiện toàn tỉnh có 72 trạm đo mưa, gió, nước, khí áp, cung cấp đầy đủ các thông số để phục vụ cho việc dự báo hiệu quả, chính xác cao”, anh Tuấn cho hay.
Bên cạnh những số liệu về thời tiết, hệ thống giám sát thiên tai Việt Nam còn góp phần kiểm soát tàu cá hiệu quả. Gần 1.200 tàu cá gắn thiết bị giám sát hành trình, khai thác vùng biển xa được quản lý chặt chẽ với đầy đủ các thông tin hiển thị chỉ bằng một cú click chuột.
Trong những thời điểm mưa lũ, cán bộ trực ban sẽ phối hợp với các lực lượng liên quan, như: Bộ đội Biên phòng, Chi cục Thủy sản để cập nhật thông tin, hướng dẫn tàu cá di chuyển vào các vùng biển an toàn để tránh bão.
Xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ phòng, chống thiên tai
Ông Trần Xuân Tiến, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi kiêm Chánh văn phòng Ban Chỉ huy PCTT-TKCN Quảng Bình nhìn nhận: “Sự thông minh của hệ thống công nghệ đã góp phần rất quan trọng bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản ngư dân, nhất là trong những thời điểm thiên tai”.
Dự báo chính xác trước mưa bão giúp người dân an tâm trong việc phòng, chống thiên tai, di dời đến nơi an toàn. Ảnh: Tâm Phùng.
Theo đó, Chi cục đã xây dựng bản đồ cảnh báo ngập lụt lưu vực sông Nhật Lệ và Kiến Giang. Đây là một trong những cơ sở dữ liệu quan trọng mà đơn vị đã hoàn thành từ năm 2021. Trên nền tảng này, các địa phương xây dựng và triển khai các kịch bản ứng phó với mưa lũ, giảm thiểu thiệt hại gây ra.
Vào tháng 10/2020, Quảng Bình đã diễn ra trận lũ lớn lịch sử. Các số liệu và tình trạng ngập lũ đã được sử dụng để xây dựng bản đồ cảnh báo. Ở thời điểm hiện tại, lượng mưa, mực nước các hồ chứa sẽ được so sánh với dữ liệu tháng 10/2020, từ đó xây dựng kế hoạch sơ tán, di dời các hộ dân với tỷ lệ chính xác cao. Hiện, Chi cục đang tiến hành xây dựng bản đồ cảnh báo ngập lụt khu vực sông Gianh và sông Dinh.
Ông Trần Xuân Tiến cho hay: “Về cơ bản, bản đồ sẽ duy trì sự ổn định lâu dài nếu địa hình không có gì thay đổi. Trong trường hợp có những công trình lớn được xây dựng, tác động tích cực hay tiêu cực đến tình trạng ngập lũ, bản đồ cần phải được cập nhật các số liệu và hiện trạng mới để bảo đảm tính chính xác, phục vụ công tác dự báo, nhất là các kế hoạch sơ tán, di dời người dân”.
Để nâng cao chất lượng công tác dự báo, PCTT, Quảng Bình cần lắp đặt hệ thống giám sát hồ chứa, cảnh báo ngập lụt và nguy cơ sạt lở đất ở những vùng có nguy cơ cao. Cùng với việc tận dụng tối đa các phần mềm, ứng dụng miễn phí, việc đầu tư kinh phí lắp đặt thiết bị là rất quan trọng nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong PCTT.
“Kết hợp với những thông tin, diễn biến tại thực địa, việc sơ tán, di dời người dân và đầu tư hệ thống đê kè sẽ bảo đảm chính xác, hiệu quả, góp phần quan trọng PCTT cả trước mắt và lâu dài. Qua đó, giúp người dân an tâm sống chung với thiên tai”, ông Trần Xuân Tiến chia sẻ thêm.
