Những người biểu tình có vũ trang tham gia một cuộc mít-tinh ở Lansing, Michigan để phản đối lệnh lưu trú tại nhà của Thống đốc, ngày 14/5/2020. Ảnh: Getty Images.
Hoa Kỳ đang trong tình trạng cực kỳ phân cực, với việc cả hai đảng đều coi bên kia là mối đe dọa đối với đất nước.
Những lo ngại về tính pháp lý công bằng trong bầu cử vẫn tiếp diễn, trở nên nghiêm trọng hơn do việc Tổng thống Trump kêu gọi những người ủng hộ gia nhập "đội quân" theo dõi cuộc thăm dò dư luận. Các nhà hoạt động ở cánh tả và dân quân vũ trang ở cánh hữu đang chuẩn bị xuống đường nếu tranh chấp bầu cử diễn ra.
Stephen Pomper, Giám đốc cấp cao về chính sách của Nhóm Khủng hoảng Quốc tế cho biết: “Mỹ không phải ở đỉnh điểm của cuộc Nội chiến thứ hai. Nhưng viễn cảnh chiến đấu căng thẳng vẫn có khả năng bùng phát”.
Các chuyên gia cho rằng nguy cơ báo động này vẫn tiếp tục tồn tại cho tới tháng 3. “Chúng tôi không biết tình hình xấu tới mức nào”, Daniel Byman, một chuyên gia về khủng bố tại Viện Brookings, một tổ chức tư vấn chính sách ở Washington DC cho biết, “nhưng khả năng xảy ra bạo lực lớn hơn bất kỳ cuộc bầu cử nào gần đây”.
Nếu điều tồi tệ nhất xảy ra - một cuộc bầu cử tranh chấp, bất ổn dân sự rộng rãi, một ứng cử viên không chịu nhượng bộ - thì Mỹ sẽ rơi vào một thời kỳ đen tối trong lịch sử của mình.
Sự phân cực đã biến đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa thành kẻ thù
Ở Mỹ hiện tồn tại rất nhiều sự giận dữ, và dường như phần lớn đều nhắm vào các đối thủ chính trị.
Oren Segal, một chuyên gia về chủ nghĩa cực đoan tại Liên đoàn Chống phỉ báng (ADL) ở Thành phố New York, mô tả cách hai đảng đang công kích nhau, một bên là “Không chỉ là 'cánh tả', mà còn là 'cánh tả cực đoan', bên kia coi 'Trump theo chủ nghĩa phát xít'. Đây là một cách siêu phân cực theo cánh tả hoặc cánh hữu".
Tài hùng biện của hai ứng cử viên tổng thống cho thấy sự phân cực nổi bật. Trump đã gọi Biden là một “chính trị gia tham nhũng”, người sẽ “giết chết Giấc mơ Mỹ!".
Và Trump tiếp tục công kích Biden kể cả khi bước vào những tuần cuối cùng của chiến dịch. "Ông ấy sẽ chôn vùi bạn trong các quy định, dỡ bỏ các sở cảnh sát của bạn, giải tán biên giới của chúng ta, tịch thu súng của bạn, chấm dứt tự do tôn giáo, phá hủy các vùng ngoại ô của bạn", Trump nói với đám đông hôm 29/10.
Ông Biden cũng không vừa khi tuyên bố Trump “thực sự là một mối đe dọa hiện hữu đối với nước Mỹ”.Tuy nhiên, so với Trump, sự công kích của Biden đã được kiềm chế hơn nhiều.
Trong cuộc tranh luận Tổng thống cuối cùng, Biden đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ "sắp bước vào một mùa đông đen tối" do phản ứng thất bại của Trump đối với đại dịch Covid-19, nói thêm rằng Trump "không có kế hoạch rõ ràng và không có triển vọng rằng sẽ có một vacxin có sẵn cho đa số người dân Hoa Kỳ trước giữa năm tới".
Một số yếu tố khác cũng dẫn tới sự phân cực này, bao gồm cả bối cảnh truyền thông siêu đảng phái, những biến tướng và thất thường của chính trị hàng ngày. Tất cả những yêu tố này đã tạo ra một khoảnh khắc mà nhiều người Mỹ công khai nhìn các thành viên của đảng đối lập với thái độ thù địch.
Các chuyên gia nhận thấy rằng sự thù địch như vậy đã khiến công chúng có xu hướng coi trọng bạo lực để giữ cho các phe đối lập chính trị của họ mất quyền lực.
Chuyển giao quyền lực trong hòa bình?
Nền tảng của nền dân chủ Hoa Kỳ là một khi một cuộc bầu cử được tiến hành, kẻ thua cuộc sẽ nhượng bộ và người chiến thắng vui vẻ chấp nhận chiến thắng. Điều đó có thể không xảy ra vào tuần tới.
Lo sợ về khả năng đó chủ yếu bắt nguồn từ hành vi của Trump với các tuyên bố Đảng Dân chủ gian lận, huy động người ủng hộ thành lập đội quân giám sát các cuộc tham dò, và mặc tuyên bố muốn một sự chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, nhưng Trump không cam kết với điều đó, nói rằng sẽ chờ xem điều gì xảy ra với cuộc bỏ phiếu.
Nhưng các đảng viên Đảng Dân chủ cũng có thể không tin tưởng vào quá trình dựa trên những gì đang xảy ra.
Chiến dịch của Trump đang kiện các bang để họ không thể kiểm phiếu sau Ngày bầu cử, có khả năng khiến hàng nghìn lá phiếu không được ghi lại.
Tất cả những yếu tố này có thể khiến người ta đặt câu hỏi về tính pháp lý công bằng của cuộc bầu cử. Những lo ngại như vậy có thể trở nên trầm trọng hơn nếu Trump, và ít có khả năng là Biden, từ chối chấp nhận kết quả chính thức. Nếu điều đó xảy ra, hàng nghìn người có thể xuống đường - thậm chí có thể bạo lực.
Một mùa hè bất ổn có thể dẫn đến một mùa đông bạo lực
Trở lại vào tháng 5, những người biểu tình vũ trang cực hữu đã phản đối các nỗ lực trấn áp khi virus Corona hoành hành. Ở Michigan, những người biểu tình đó thậm chí đã vào tòa nhà Quốc hội của bang.
Cùng tháng đó, các cuộc biểu tình phản đối sự tàn bạo của cảnh sát sau khi George Floyd bị một sĩ quan cảnh sát giết hại đã khiến hàng trăm nghìn người đổ ra đường ở Mỹ. Phần lớn các cuộc biểu tình này diễn ra trong hòa bình, nhưng bạo lực và cướp bóc đã bùng phát trong một số trường hợp.
Những người phản đối cũng đã xuống đường ở một số nơi và các nhóm cánh hữu vũ trang cũng can thiệp vào một số cuộc biểu tình.
Các chuyên gia cho rằng giai đoạn mùa hè khốc liệt về cơ bản đã huy động hàng nghìn người trên toàn chính trường, khiến họ có nhiều khả năng chứng minh nếu họ nghĩ rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp. Khi đó, các cuộc đụng độ giữa các phe đối lập có thể xảy ra và tình hình trở nên xấu đi.
Và, tất nhiên, một kịch bản mà chúng ta đã thấy diễn ra lặp đi lặp lại trong mùa hè này - trong đó các nhân viên thực thi pháp luật phản ứng lại các cuộc biểu tình ôn hòa với vũ lực quá mức, căng thẳng leo thang không cần thiết và có khả năng kích động phản ứng quyết liệt hơn từ những người biểu tình - chắc chắn có thể xảy ra một lần nữa.
