Cộng đồng có thể tự đo sinh khối nhiều loài cây rừng ngập mặn

Kết quả được chia sẻ tại buổi trao đổi khoa học “Đo lường carbon rừng ngập mặn - cơ hội và thách thức - Trường hợp rừng ngập mặn Vĩnh Châu” diễn ra tại Trường Đại học Lâm nghiệp, sáng 9/11.

Nghiên cứu do Viện Sinh thái rừng và Môi trường (Trường Đại học Lâm nghiệp) phối hợp với Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV), ActionAid Quốc tế tại Việt Nam cùng đối tác và cộng đồng thực hiện tại TX Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng trong 2 năm, từ tháng 11/2022 đến 10/2024.

Theo đó, đối với 3 loài cây đặc trưng của rừng ngập mặn của Vĩnh Châu gồm bần, mắm, đước, lượng tăng trưởng carbon bình quân hàng năm của mắm là cao nhất với 8,06 tấn/h. Xếp sau là bần (6,93 tấn/ha) và đước (5,32 tấn/ha).

Trung bình tăng trưởng toàn khu vực là 6,77 tấn/ha/năm (tương đương khoảng 24,8 tấn CO2/ha/năm sau quy đổi). Xét trên giá trị kinh tế, nếu mỗi tấn CO2 có giá khoảng 5-10 USD, mỗi hecta rừng ngập mặn có thể mang về từ 124 đến 248 USD/năm (trung bình khoảng 185 USD/ha/năm).

Ông Phạm Văn Duẩn, Phó viện trưởng Viện Sinh thái rừng và Môi trường đánh giá, kết quả đo đạc này mở ra một cơ hội mới cho cộng đồng, chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý nhà nước về lâm nghiệp trong việc phát triển kinh tế xanh, nghiên cứu các biện pháp giúp cộng đồng thích ứng với biến đổi khí hậu, cũng như hiểu thêm về các giá trị bảo vệ môi trường của rừng ngập mặn.

Đặc biệt, người dân có thể tự đo được lượng sinh khối trong rừng ngập mặn.

Là người trực tiếp tham gia đo đếm carbon rừng, chị Lê Thị Nữ, thành viên tổ bảo vệ rừng ấp Trà Sết, xã Vĩnh Hải, TX Vĩnh Châu cho biết: “Lúc đầu chúng tôi e ngại hoạt động này khó bởi carbon rừng là điều còn tương đối mơ hồ.

Tuy nhiên, sau 5 lần tham gia đo đếm carbon cùng chuyên gia, giờ chúng tôi đã thành thạo và có thể hướng dẫn cho các thành viên khác của tổ bảo vệ rừng cũng như cộng đồng về cách giám sát carbon rừng, đo lường được sinh trưởng của cây rừng".

Theo chị Nữ, mỗi lần đo đạc, các thành viên trong tổ bảo vệ rừng đều thấy "vui" và "việc làm của mình có ý nghĩa" bởi kết quả của lần sau luôn cao hơn lần trước.

Với tính khoa học, chính xác và khả năng ứng dụng cao, phương pháp đo tăng trưởng carbon của nghiên cứu này đã được Cục Lâm nghiệp thẩm định và sử dụng để ban hành Sổ tay hướng dẫn kỹ thuật điều tra, đo đếm carbon rừng ngập mặn, tại Quyết định số 316/QĐ-LN-SXLN ngày 29/10.

Đây là lần đầu tiên một hướng dẫn chuyên ngành trong lĩnh vực này được ban hành và áp dụng trên phạm vi toàn quốc.

GS.TS Phạm Văn Điển, Hiệu trưởng Trường Đại học Lâm nghiệp thông tin thêm, Trường Đại học Lâm nghiệp được Nhà nước, Bộ NN-PTNT giao chủ trì, phụ trách xây dựng Sổ tay hướng dẫn kỹ thuật xác định sinh khối và trữ lượng carbon rừng ngập mặn.

"Đây là một nhiệm vụ trọng yếu nhằm thống nhất kỹ thuật đánh giá sinh khối và lượng carbon rừng ngập mặn ở Việt Nam. Qua nghiên cứu tại Vĩnh Châu, chúng tôi tin rằng các nhà khoa học lâm nghiệp Việt Nam có thể xây dựng được công cụ kỹ thuật cao cho ngành, mở ra cơ hội làm chủ các thảo luận và chính sách về tài chính khí hậu cấp khu vực và toàn cầu”, ông Điển bày tỏ.

Ngoài ý nghĩa với cộng đồng, nhà giáo ưu tú còn nhấn mạnh, tầm quan trọng của tín chỉ carbon hấp thụ từ rừng ngập mặn. Đây là loại tín chỉ carbon "xanh dương", thường có giá bán cao hơn so với carbon từ rừng cạn. 

Chia sẻ thêm với Báo Nông nghiệp Việt Nam, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp Trần Quang Bảo thông tin, diện tích rừng ngập mặn ở Việt Nam khoảng 200.000ha, thuộc tốp đầu trên thế giới về loại rừng này.

Nhiều khu rừng ngập mặn có diện tích lớn, giá trị môi trường, đa dạng sinh học rất lớn như: Cần Giờ (TP.HCM), Rú Chà (Thừa Thiên - Huế), Tam Giang (Quảng Nam)... Tuy nhiên, diện tích rừng ngập mặn ở Việt Nam đang có xu hướng thu hẹp về diện tích. Nguyên nhân bởi nhiều yếu tố, trong đó có vấn đề về điều kiện lập địa, khả năng phát triển rừng... Ngoài ra, ý thức quản lý, bảo vệ rừng ngập mặn tại địa phương chưa thật đồng đều.

Dù vậy, rừng ngập mặn có tiềm năng lớn về phát triển carbon. Cục trưởng Trần Quang Bảo nhấn mạnh, lượng hấp thụ carbon của rừng ngập mặn gấp khoảng 4 lần so với rừng trên đất liền. Nếu có thể hỗ trợ, giúp đỡ người dân nâng cao sinh kế, tuyên truyền về lợi ích của giá trị rừng, ông Bảo tin cộng đồng địa phương sẽ tích cực tham gia vào các công tác bảo vệ rừng, giữ rừng.

Trong khuôn khổ sự kiện, bên cạnh việc giới thiệu kết quả nghiên cứu, ban tổ chức đã tổ chức tọa đàm giữa đại diện cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền, nhà khoa học và người dân xoay quanh các vấn đề kỹ thuật và khả năng ứng dụng phương pháp đo carbon vào việc quản lý, bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn tại cộng đồng. 

Nghiên cứu và tập huấn cho cộng đồng nằm trong khuôn khổ của dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu của cộng đồng ven biển thuộc Đồng bằng sông Cửu Long - giai đoạn 1” (dự án B4).

Dự án được Bộ Khí hậu, Môi trường và Năng lượng Cộng hòa Áo thông qua Tổ chức Bánh mỳ Thế giới (BfdW) tài trợ và được AFV, ActionAid Quốc tế tại Việt Nam, UBND thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng thực hiện.