Dám đăng những chuyện nghịch nhĩ

Những bài báo về ngành chăn nuôi đăng trên Báo NNVN được ông Lịch lưu giữ hết sức cẩn thận

Ông bảo, “kết” nhất Báo NNVN chính là dám đăng những điều nghịch nhĩ ấy.

Tờ báo dám "nói ngược"

Là phóng viên thường xuyên viết về ngành chăn nuôi, có lẽ ông Lê Bá Lịch (nguyên Cục trưởng Cục Chăn nuôi, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi Việt Nam) là người tôi có dịp được gặp và được ông đóng góp nhiều ý kiến nhất cho những bài viết.

Trong những cuộc gặp ấy, với tôi ông không chỉ là chuyên gia trong ngành chăn nuôi mà còn là người thầy nhiệt tình, tận tụy chỉ dạy nhiều thông tin chuyên ngành.

Gần như trước khi triển khai viết các vấn đề lớn trong ngành chăn nuôi, người đầu tiên tôi cần tham khảo ý kiến, quan điểm chính là ông Lịch.

Ông cũng không ngần ngại dành thời gian chia sẻ những câu chuyện tâm huyết của ngành, như lịch sử phát triển của ngành bò sữa Việt Nam; về lịch sử cải tạo đàn bò thịt; những kiến thức về thức ăn, dinh dưỡng vật nuôi; những quan điểm định hướng trong phát triển ngành chăn nuôi Việt Nam…

Ông bảo, nhà báo muốn viết hay, viết sâu thì phải hiểu sâu, nắm được gốc gác vấn đề, đặc biệt là phải dám nói những quan điểm trái chiều, những điều phản biện đúng, mặc dù lúc đầu nghe không thuận tai đâu.

Ông nhớ lại, hồi năm 2005, dịch cúm gia cầm bùng lên dữ dội. Lúc ấy, vịt chạy đồng được gán cho là thủ phạm làm lây lan phát tán dịch. Một phong trào ngăn cấm chăn nuôi vịt được phát động rầm rộ.

Nhiều địa phương ra cả chính sách chuyển từ vịt sang nuôi thủy sản, hỗ trợ chuyển đổi nghề cho người nuôi vịt; thậm chí nhiều tỉnh còn có văn bản cấm nuôi vịt.

Về mặt sinh thái trong chăn nuôi mà nói thì vịt là vật nuôi không thể nào cấm cản, mà môi trường sống của nó sẽ vẫn là dưới nước, vẫn là chạy đồng. Tuy nhiên, lúc ấy không có ai dám đứng ra nói rằng cấm vịt là sai, bởi chủ trương đó ngành thú y lúc ấy đã quyết rồi.

“Lúc đó, gần như chỉ có tôi là người phát biểu phản đối chủ trương cấm nuôi vịt trên Báo NNVN, và bất ngờ là báo vẫn mạnh dạn đăng ý kiến đó, mặc dù nó trái với dư luận, chủ trương lúc đó”, ông Lịch kể.

Đến năm 2008, dịch tai xanh lại hoành hành trên đàn lợn cả nước. Hàng triệu con lợn lúc ấy bị đưa đi tiêu hủy. Nhiều đàn lợn chỉ có một vài con bị bệnh nhưng vẫn bị khiêng cả đàn lợn còn khỏe mạnh ném xuống hố chôn.

Tại tâm dịch tỉnh Thanh Hóa, hình ảnh những con lợn còn sống khỏe bị vùi đất với ánh mắt ngơ ngác khiến nhiều người phát hoảng. Nhiều nơi lãnh đạo chính quyền địa phương còn bị cách chức, kỷ luật vì… không chôn hết lợn!

“Lúc ấy, tôi là người phản đối mạnh mẽ việc tiêu hủy lợn cực tả như vậy, tuy nhiên quan điểm chống dịch của cả nước lúc đó vẫn là tiêu hủy bằng sạch. Không tờ báo nào dám đăng ý kiến phản đối của tôi, chỉ có Báo NNVN là dám lên tiếng, mặc dù tôi biết quan điểm của tôi lúc đó khiến nhiều người trái tai”, ông Lịch nhớ lại.

Tâm tư chưa được thực hiện

Cả đời gắn bó với ngành chăn nuôi, nhưng có một điều mà qua nhiều lần trao đổi với ông, tôi biết ông Lịch vẫn chưa hài lòng, đó là chính sách cho chăn nuôi đại gia súc, đặc biệt là bò sữa, bò thịt chưa được quan tâm đúng mức.

Không phải đến khi Đề án Tái cơ cấu ngành chăn nuôi Việt Nam ra đời vào đầu năm 2014, ông mới có ý kiến về điều này.

Còn nhớ năm 2013, khi thực hiện loạt bài viết về vấn đề “Miền Trung nên nuôi con gì?” (NNVN ngày 29/10/2013), ông Lịch quả quyết, đi khắp dải đất miền Trung, chỉ thấy có mỗi con bò là đối tượng vật nuôi có ưu thế, đem lại hiệu quả kinh tế khá nhất cho nông dân.

Quan điểm của ông, nuôi bò thịt sẽ là hướng lựa chọn tối ưu nhất đối với chăn nuôi theo hướng SX hàng hóa lớn ở miền Trung. Khó khăn nhất trong việc phát triển đàn bò miền Trung, đó chính là nguồn thức ăn, khi điều kiện đất đai, khí hậu khô hạn kéo dài rất bất lợi cho việc trồng cỏ.

 Nhưng cũng không phải là không giải quyết được vấn đề cỏ nếu có kế hoạch quy hoạch thủy lợi ưu tiên cho việc cung cấp nước nhằm giữ ẩm cho đất.

Ông nói: “Miền Trung trồng lúa được, chẳng lẽ không trồng cỏ được? Bình Định, Phú Yên là những tỉnh đã rất thành công phát triển bò thịt, họ trồng được cỏ nuôi bò, chẳng lẽ các tỉnh khác đa số cùng điều kiện như Bình Định, Phú Yên lại không trồng được?”.

Khi Đề án Tái cơ cấu chăn nuôi được Bộ NN-PTNT phê duyệt, ông một lần nữa đánh giá trên Báo NNVN (bài “Tái thiết ngành chăn nuôi, NNVN ngày 23/4/2014): Đề án gần như gạt ra rìa chăn nuôi đại gia súc, và sẽ sai lầm lớn nếu tái cơ cấu ngành chăn nuôi bỏ quên đại gia súc…

Trước những thách thức về chăn nuôi khi gia nhập TPP, đặc biệt là gần đây, việc bò thịt nhập khẩu nguyên con từ Úc về thị trường Việt Nam gần như đang cảnh báo những điều mà ông Lịch lo lắng.

Trước tình hình này, mới đây, trong thực hiện tái cơ cấu ngành trồng trọt, Cục Trồng trọt đã đề xuất Bộ NN-PTNT phê duyệt quy hoạch dành 7% diện tích đất lúa chuyển đổi để trồng cỏ chăn nuôi. Theo ông Lịch, mặc dù việc dành quy hoạch muộn còn hơn không, nhưng đây vẫn là quỹ đất quy hoạch quá bé nhỏ so với nhu cầu.