Đêm Hương Sơn tâm sự thầy giáo cũ

Tôi đọc được dòng chữ này trên trang cá nhân của một giảng viên Trường ĐH Vinh chia sẻ và kèm theo bức ảnh có người thầy giáo thực tập sinh 30 năm về trước. Ký ức ùa về và nhân chuyến đi tham dự trại sáng tác văn học do Hội VHNT Nghệ An tổ chức tại huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh, tôi đã may mắn gặp được người thầy năm xưa của mình.

Suốt hành trình cùng đoàn văn nghệ sỹ hướng về miệt rừng Hương Sơn hun hút, trong đầu chưa nghĩ ra cái gì để viết thì bỗng chốc lóe lên những câu chuyện cảm động về một ông thầy giáo cũ thực tập môn sinh học của chúng tôi thời mới bước chân vào học lớp 10 của trường cấp 3 Phan Đăng Lưu. Nghe đâu thầy từng dạy học và đang công tác ở huyện miền núi heo hút mà chúng tôi sắp đặt chân đến này.

Sau bữa cơm trưa nuốt vội, chiều cùng đoàn lang thang qua một số cánh đồng làng của miền đất Hương Sơn tuyệt đẹp. Mặc dù ảnh hưởng cơn bão “lôi đình” mới rồi đổ vào miền Trung nhưng vẫn không làm mất đi vẻ đẹp của những đồng lúa vàng ươm, vườn cây lá sum suê nơi đây.

Lục cục mãi rồi cũng tìm xin được số điện thoại của thầy, nhưng bấm gọi thì không thấy bên kia cầm máy. Đến khi xe chạy qua con sông Ngàn Phố xanh mướt tôi chợt nhớ lại bài thơ “mùa hoa bưởi” của một tác giả nào đó từng được in trong sách giáo khoa để đọc cho nhà văn Nguyễn Ngọc Lợi ngồi bên cạnh nghe.

Khi vừa đọc đến câu “Đẹp lắm anh ơi con sông Ngàn Phố/ Sáng cả đôi bờ hoa bưởi trắng phau” thì bỗng chuông điện thoại trong túi reo. Vừa bấm máy trả lời thì đầu dây bên kia đã cất tiếng nhỏ nhẹ y đúc tiếng của ông giáo thực tập năm xưa quê gốc Hà Tĩnh.

“A lô! Xin lỗi ai lúc trước gọi Sâm đó ạ?” Giọng nói êm ấm của thầy làm tôi xúc động vô cùng, vì nom 3 thập niên giờ mới được nghe tiếng thầy.

Tôi liền trả lời “Dạ. Em chào thầy ạ!”

Hình như nghe cách trả lời xưng hô của tôi mặc dù chưa biết là ai nhưng chắc chắn đây là học trò cũ rồi.

Dạ. Em là… đây thầy ơi! Người học trò tròn tròn nhà nghèo nhất lớp ngày xưa đây thầy ơi…

Cuộc trò chuyện điện thoại ngắn tày gang trên xe khi băng qua triền đê của con sông Ngàn Phố để hướng về khu vườn dược liệu nổi tiếng Hải Thượng Lãn Ông mà đoàn chúng tôi đang lục cục tìm đến. Và quả nhiên, sau cú điện thoại là cuộc hẹn đêm đầu tiên trên đất Hương Sơn tỉnh mịch này thầy trò đã không thể bỏ qua cơ hội gặp lại nhau.

Điểm hẹn một nhà hàng xinh đẹp, đủ lãng mạn của miền sơn cước để cùng nhau uống chén rượu hàn huyên. Khi chiếc taxi dừng lại, vừa bước chân ra khỏi cửa thì từ xa thầy đã nhận ra tôi, cậu học trò khiêm tốn chiều cao ngày xưa ấy. Hai thầy trò xúc động dâng trào ôm chặt lấy nhau, mặc cho còn bao người xung quanh đi cùng với thầy mà tôi chưa kịp chào hỏi.

Ôi! Hơn 30 năm rồi mà thầy trông vẫn trẻ, không già hơn cậu học trò ngày xưa mà thầy đang ôm chặt đây là mấy. Và rồi trong căn phòng của một nhà hàng khá sạch đẹp của miền biên viễn này bao nhiêu kỷ niệm của thầy- trò bắt đầu ùa về.

Tôi nhớ mãi ngày đầu tiên thầy và cô Hòa bước chân vào lớp để giới thiệu. Khi vừa giới thiệu tên thầy là Sâm xong, một cậu bạn khác ngồi bàn bên cạnh bằng giọng Diễn Châu liền tinh nghịch “thầy nhân Sâm”.

Hồi ấy, ngoài các buổi lên lớp để ổn định 15 phút đầu giờ mỗi ngày, nhiệm vụ của các thầy cô giáo thực tập còn phải tham gia dự giờ, giảng dạy. Ngoài ra, gặp những dịp trường lớp có lao động, ngoại khóa thì các thầy cô đều tham gia rất năng nổ.

Năm ấy thầy Sâm và đoàn thực tập chúng tôi đúng dịp nhà trường thuê đất của bà con thị trấn Yên Thành để sản xuất vụ 3; chủ yếu sản xuất xu hào, bắp cải, rau thơm và xà lách.

Hình ảnh “ông giáo sinh” thực tập bao năm ngồi mòn trên ghế giảng đường đại học chỉ chuyên tâm đèn sách mà giờ lại cùng nhóm học trò lớp 10 liu tiu vác trên vai chiếc cuốc ra đồng xẻo bờ cỏ, xới đất để tăng gia sản xuất như người nông dân thực thụ.

Hình ảnh thầy lúc ấy làm tôi không bao giờ quên, vì mấy bạn nữ trong lớp thì thầm với nhau rồi tóe miệng lên cười trộm, vì chúng nó phát hiện ra chân thầy Sâm bên to, bên nhỏ. Cô Hòa thực tập nhìn sang buông một câu: “nhất quỷ nhì ma, thứ ba học trò”… Rồi cô thúc giục cả lớp tiếp tục lao động đi.

Đang say sưa nhiều câu chuyện về quảng đời Sinh viên đi thực tập đầy ắp kỷ niệm, thầy rót thêm hai chén rượu quý rồi nói “trăm phần trăm đi, cạn lý rồi ta kể tiếp”. Cạn ly xong thầy gợi lại làm tôi rất xúc động.

Thầy nhớ lại, ngày đó nhà tôi thuộc diện nghèo nhất lớp, nhưng vì sao thầy lại thân tình với em được cho là nhất lớp. Ngoài chuyện học không bàn, còn lại nếu ai yêu quý thầy cô thì thầy cô đều biết yêu quý lại em ạ. Thầy chia sẽ.

Ngày đi thực tập trên đất Yên Thành dù chỉ một khoảng thời gian ngắn ngủi nhưng phần nào thầy đã hiểu được văn hóa con người quê lúa. Thầy nhớ lại, hồi đó dân chỗ nào cũng nghèo chung như nhau.

Về thực tập hai tháng trời nhưng hầu hết các giáo sinh không bữa nào có ăn sáng. May là bà con thị trấn ở xung quanh ngôi trường Phan Đăng Lưu họ rất quý mến các thầy cô thực tập. Người thì cho khoai, người biếu củ sắn, có hôm có cụ già biếu mớ rau xanh, rồi thì người cho mớ cá hổ lốn mới bắt được ngoài sông mang về… nên cũng đỡ đần.

Có lần thầy cô thực tập cùng với cả lớp đến thăm nhà tôi, chẳng có gì đãi ngộ, cha tôi vội chạy vào nhà sắp rổ khoai lang mang ra giếng nước rửa sạch rồi bỏ vào cái nồi đất, sau đó tủ lên hai lá bầu rợ rồi mới nắp chiếc vung lại. Sau khi đun bằng rơm khô cháy cho khói bay mù mịt cả cái bếp lợp tranh rạ.

Hôm ấy có các bạn Tùng, Thìn, Trung, Hải… dân thị trấn không quen nấu nướng bằng rơm rạ như ở quê tôi khói nhiều quá đã bị sặc và bịt mũi tháo chạy ra ngoài sân kêu trời. Chưa đầy 30 phút sau, cha tôi bưng nồi khoai luộc đổ ra một cái rổ đan bằng tre. Khoai vừa chín tới nên khói bốc lên nghi ngút. Cả thầy lẫn trò hồi đó hồn nhiên ngồi bên rổ khoai lang vụ đông ăn ngon đến lạ.

Thầy nhắc lại câu chuyện này làm nhớ lại hình ảnh cha tôi vô cùng. Vì nay cha đã mất. Hồi đó nhà nghèo, thân hình cha khi nào cũng gầy gò, có những ngày công việc nhiều đến còng cả lưng.

Có điều đặc biệt đó là dù nghèo khó đến mấy cha cũng động viên 5 anh em chúng tôi cố gắng theo đuổi cái chữ để sau này mà kiếm chút tương lai. Nhất quyết không được một đứa nào bỏ học.

Câu chuyện quanh cái rổ khoai lang của đất Yên Thành ngày ấy thôi cũng đủ khiến thầy trò chúng tôi vô cùng xúc động.

Trong chuyến đi dự trại sáng tác này tôi quyết tâm tìm gặp cho bằng được thầy giáo cũ của mình. Phải chăng, vì trước đó có một câu chuyện rất cảm động thế này, vô tình mở máy tính xem thì tôi thấy có một giảng viên của trường ĐH Vinh đưa ảnh của nhóm bạn học cũ lớp tôi ngày xưa lên mạng xã hội, bên cạnh được đính kèm ảnh trang cá nhân có ảnh đại diện của thầy Sâm kèm theo dòng chữ: “Có thầy giáo ngày xưa đi thực tập lớp 10 Trường THPT Phan Đăng Lưu, thầy rất nhớ học trò nhưng không có cách gì để tìm gặp và liên lạc được. Ai biết những người trong ảnh này thì nhờ kết nối giúp.”

Vừa đọc được mấy dòng trên, tôi nhận ra ngay đó là thầy giáo cũ thực tập của mình. Lập tức chụp lại toàn bộ thông tin trên gửi thông báo trên nhóm của lớp trong zalo cũng như trên fb. Lập tực mọi người được kết nối với thầy qua online ngay từ hôm đó.

Thời buổi công nghệ hiện đại như thế này thì không khó để liên lạc với nhau, nhưng thầy trò mất đầu mối liên lạc ngay từ ngày thầy về thực tập rồi chia tay rời khỏi mái trường Phan Đăng Lưu thân yêu của chúng tôi.

Trong men rượu nồng nồng thầy nhớ lại, ngày ấy sau khi thực tập xong, chia tay ra về không có tiền xe để vào lại trường ĐH Vinh, cả lớp tôi góp mỗi bạn ít hào làm quà biếu thầy để có tiền xe đi về. Một thời gian sau khi tốt nghiệp đại học ra trường, thầy về dạy học cấp 3 ở một trường huyện miền núi Hương Sơn.

Sau đó không biết duyên phận với nghề nghiệp thế nào mà thầy giáo Bùi Nhân Sâm đã chuyển qua ngạch công chức. Hết sang huyện rồi lên tỉnh và giờ trở về huyện đảm nhiệm vai trò người đứng đầu Huyện ủy Hương Sơn. Khi biết được thông tin này, cả lớp ai cũng vui mừng cho thầy giáo cũ của mình đã và đang có một con đường công danh rộng mở.

Với đức tính hiền lành và trí tuệ này, chúng tôi tin thầy còn có thể làm được nhiều điều tốt đẹp hơn thế nữa cho đời và cho bà con nhân dân nơi đây.

Hương Sơn, tháng 10/2022!