3 
Tổng thống Brazil Bolsonaro bị người tiền nhiệm ví như "người tiền sử". Ảnh: Reuters.
"Ông Jair Bolsonaro đang dẫn người Brazil đến thảm họa với việc xử lý virus Corona vô trách nhiệm của mình", cựu tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva trả lời phỏng vấn tờ Guardian.
“Thật tự nhiên khi một bộ phận của xã hội không hiểu yêu cầu ở nhà hoặc mức độ nghiêm trọng của đại dịch - đặc biệt là khi Tổng thống hành động như "người tiền sử", nói rằng đó chỉ là một bệnh cúm nhẹ”, ông Lula phát biểu trong cuộc gọi video từ Thành phố São Bernardo do Campo của Brazil, nơi ông đang tự cách ly sau khi trở về từ chuyến du lịch châu Âu.
“Sự thật là Bolsonaro không có sự cân bằng tâm lý để lãnh đạo một quốc gia. Ông ta không nghĩ về tác động của hành vi phá hoại của mình đối với xã hội. Ông ta liều lĩnh".
Trong bối cảnh số người chết do Covid-19 của Brazil đạt mốc 1.924, ông Lula nói rằng bằng cách phá hoại quy tác giãn cách xã hội và làm mất uy tín Bộ trưởng Y tế của mình, nhà lãnh đạo "người tiền sử" của Brazil đang liều lĩnh lặp lại những cảnh tàn khốc ở Ecuador - phải vứt xác người trên đường phố.
“Thật không may, tôi sợ Brazil sẽ phải chịu đựng rất nhiều vì sự liều lĩnh của Bolsonaro, tôi sợ rằng nếu tình trạng này tiếp tục, Brazil có thể thấy một số tình huống như những hình ảnh khủng khiếp mà chúng ta chứng kiến ở Guayaquil”, theo nhà cựu lãnh đạo 74 tuổi.
"Không thể lật đổ một tổng thống chỉ vì không thích", ông Lula thừa nhận. Tuy nhiên, "nếu Tổng thống Bolsonaro tiếp tục phạm tội vô trách nhiệm và cố gắng dẫn dắt xã hội đến thảm họa - đó chính xác là những gì ông ta đang làm - tôi nghĩ rằng các tổ chức sẽ cần tìm cách loại bỏ Bolsonaro. Và điều đó có nghĩa sẽ cần phải có một bản luận tội”.
Ông Bolsonaro từng bị những người Brazil tiến bộ coi thường vì sự thù địch với môi trường, quyền bản địa và nghệ thuật, cũng như các mối liên hệ bị cáo buộc với mafia của Rio. Tổng thống Brazil tiếp tục phạm sai lầm với các lập trường về virus Corona, gọi phương tiện truyền thông "cuồng loạn" và coi dịch bệnh là "cảm cúm nhẹ".
Kể từ khi Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố đại dịch vào ngày 11/3, Tổng thống Brazil, liên tục coi thường giãn cách xã hội, đầu tiên bằng cách kích thích và tham dự những cuộc biểu tình ủng hộ mình. Và sau đó là một loạt các chuyến thăm khiêu khích đến tiệm bánh, siêu thị hay hiệu thuốc. Trong một chuyến đi không cần thiết, Bolsonaro tuyên bố: "Không ai cản trở nổi quyền đến và đi của tôi".
Vào tháng Ba, nhà dân túy cánh hữu thậm chí còn đề nghị người Brazil không cần lo lắng về Covid-19 vì họ có thể ngập trong chất thải "và không có gì xảy ra".
Những động thái như vậy đã đẩy Bolsonaro vào vị trí bất đồng sâu sắc với Bộ trưởng Y tế của chính ông, Luiz Henrique Mandetta, một chính trị gia đã trở thành bác sĩ, bị sa thải hôm 16/4 sau khi thách thức hành vi của tổng thống.
Các hành động của Bolsonaro, đã làm dấy lên nhiều cuộc biểu tình rầm rộ hàng đêm tại những thành phố khắp cả nước, đồng thời thu hút sự coi thường.
“Virus Corona hẳn phải cười nghiêng ngả”, Eliane Cantanhêde, phụ trách chuyên mục bình luận cho tờ báo bảo thủ Estado de São Paulo, viết về những trò hề của Bolsonaro trong tuần này.
Thống đốc cánh hữu của bang São Paulo, tuyên bố Brazil đang trong cuộc chiến với "cả virus Corona và virus Bolsonaro".
Ông Lula, lãnh đạo Brazil từ năm 2003 đến năm 2010, cho biết những hành động kỳ cục của Tổng thống Bolsonaro gây nguy hiểm đến tính mạng bằng cách “khiến một phần của xã hội bị nhiễm virus”, do phớt lờ hướng dẫn cách ly của Bộ Y tế.
Tổng thống Bolsonaro nói sự phản đối yêu cầu giãn cách xã hội của ông bắt nguồn từ mong muốn bảo vệ đất nước, bảo vệ những công dân dễ bị tổn thương nhất và công việc của họ.
Sau khi sa thải Bộ trưởng Y tế, ông Bolsonaro tuyên bố sẽ đấu tranh cho người dân Brazil khổ sở lâu năm và cảnh báo virus Corona thật sự là "gã đồ tể" đối với việc làm.
"Không bao giờ chính phủ từ bỏ những người cần thiết nhất... Dân chúng nghèo khó không thể ở lại nhà", ông Bolsonaro nói. "Tôi biết, cuộc sống là vô giá. Nhưng nền kinh tế và công việc phải trở lại bình thường".
Cựu Tổng thống Lula, người sinh ra trong nghèo đói ở nông thôn và giành được sự khen ngợi quốc tế cho cuộc chiến chống đói, đã chế giễu ý tưởng của ông Bolsonaro.
"Bolsonaro chỉ quan tâm đến bản thân, những đứa con, một số tướng lĩnh khá bảo thủ và những người bạn bán vũ khí quân sự của ông ta", ông Lula tuyên bố, "Tổng thống từ lâu vướng cáo buộc liên quan đến mối quan hệ gia đình với mafia Rio de Janeiro".
"Ông ta không nói chuyện với xã hội. Bolsonaro không có tai để lắng nghe. Ông ta chỉ có mồm để nói những câu vô nghĩa”.
Trong khi cựu Tổng thống Brazil, tuyên bố luận tội là một lựa chọn, ông thừa nhận hiện tại không có sự hỗ trợ của quốc hội cho điều này, khi người kế nhiệm cánh tả của ông - Dilma Rousseff - bị phế truất năm 2016.
"Nhiều chính trị gia cánh hữu nghĩ rằng sẽ khôn ngoan hơn khi cho phép Bolsonaro tiếp tục phá hoại cơ hội tái đắc cử vào năm 2022 thông qua sự bất tài của chính ông ta - trước khi bầu một tổng thống khác từ phe cánh hữu", cựu Tổng thống nói.
Ông Lula, người từng bị loại khỏi cuộc bầu cử năm 2018 sau khi vào tù vì các cáo buộc tham nhũng, nói mình sẽ không phải là ứng cử viên cánh tả trong cuộc tranh cử đó.
"Vì đã mất quyền chính trị nên tôi không nói về bản thân", ông Lula, người được thả tự do tháng 11/2019 sau 580 ngày ngồi tù, cho biết.
“Tuy nhiên, tôi sẽ nói với bạn điều gì đó, bạn có thể chắc chắn cánh tả sẽ cầm quyền Brazil sau năm 2022. Chúng tôi không cần nói về việc ứng cử viên cánh tả này là ai ngay bây giờ. Nhưng chúng tôi sẽ bỏ phiếu cho một người cam kết nhân quyền và tôn trọng họ, người tôn trọng bảo vệ môi trường, người tôn trọng Amazon, người tôn trọng người da đen và người bản địa. Chúng tôi sẽ bầu một người cam kết với người nghèo của đất nước này”.
Nhân viên nhà tang lễ Brazil mặc đồ bảo hộ vận chuyển quan tài của một nạn nhân Covid-19. Ảnh: Reuters.
Một số người tin rằng Bolsonaro - một trong bốn nhà lãnh đạo thế giới vẫn hạ thấp mức độ nghiêm trọng của virus Corona cùng với các Tổng thống của Nicaragua, Belarus và Turkmenistan - đã xóa sạch cơ hội tái đắc cử của ông ta trong nhiệm kỳ thứ hai do phản ứng ứng phó với cuộc khủng hoảng Covid-19.
Ông Lula chắc chắn một điều: tại thời điểm khủng hoảng quốc gia, Brazil cần một nhà lãnh đạo có khả năng đoàn kết 211 triệu công dân.
"Một Tổng thống nên giống như nhạc trưởng của một dàn nhạc", ông phân tích. “Vấn đề là nhạc trưởng của chúng tôi không biết gì về âm nhạc, không thể đọc được một bản nhạc và thậm chí không biết gậy điều khiển nhạc hoạt động như thế nào”.
“Ông ta cố gắng chơi nhạc cổ điển với các nhạc cụ dùng để chơi samba. Ông ta đã biến dàn nhạc của mình thành một sự điên rồ”, ông Lula mỉa mai. "Bolsonaro không biết mình đang làm gì trong dinh tổng thống... Ngay cả Trump cũng không coi trọng ông ta".
