Vào sáng 23 tháp Chạp tới (4/2), trong khuôn khổ ngày “Nhóm Xuân” thuộc chuỗi hoạt động “Hội xuân Cúc Phương - Thêm xanh cho cánh rừng già”, lần đầu tiên Vườn quốc gia Cúc Phương sẽ tái hiện nghi thức dựng cây nêu truyền thống của cộng đồng người Mường bản địa.
Tại công trường đang hối hả thi công các hạng mục của chuỗi hoạt động, khoảng không gian chính giữa phía trước sân khấu có một chiếc cọc định vị. Đây chính là nơi trang trọng nhất dành để thực hiện nghi thức thiêng.
Trước đó, ekip thực hiện sự kiện đã dành nhiều thời gian nghiên cứu, phỏng vấn tại cộng đồng một cách nghiêm túc nhằm tôn trọng tối đa những nguyên tắc, cách thức chuẩn bị và thực hành di sản theo tập quán của bà con. Ban tổ chức Hội xuân đã chọn ông Đinh Xuân Minh (người Mường ở thôn Sấm 3, xã Cúc Phương) thực hiện nghi lễ quan trọng này.
Theo chia sẻ của ông Minh, ngoài việc phải xanh tốt; cành lá tự nhiên; thân cao và không bị “dị tật” suốt từ gốc lên ngọn thì, cây nêu của người Mường ở khu vực Cúc Phương có những đặc điểm riêng.
“Ngọn nêu phải để lùm lá tự nhiên và dứt khoát không được trang trí bất cứ thứ gì trên đó. Phía dưới lùm nêu, chỉ được gắn một lá cờ nhỏ. Và đặc biệt, dù cây nêu cao đến mấy thì cũng không được gia cố thêm (như cọc phụ cột vào gốc) khi dựng và chôn gốc nêu. Sau nghi thức cúng theo tập quán, thầy cúng là người chỉ đạo việc dựng nêu. Giúp dựng nêu là các chàng trai Mường, gia đình không có bụi; nếu có vợ rồi thì phải có đầy đủ vợ chồng con cái”, ông Minh cho biết.
Đang chỉ đạo giữa công trường, Phó trưởng Ban tổ chức Hội xuân, ông Vũ Văn Dũng (Phó Giám đốc Vườn quốc gia Cúc Phương) cho biết, dù là lần đầu tiên tổ chức một chuỗi sự kiện nhưng Cúc Phương quyết tâm thực hiện tốt nhất, để mang tới cho khách du xuân những trải nghiệm khó quên.
“Riêng về nghi thức thiêng là dựng cây nêu, chúng tôi tôn trọng tối đa cộng đồng từ cách thức chọn cây, chuẩn bị cây, đồ lễ và cả thời gian thực hiện. Chắc chắn khi tham gia chứng kiến nghi thức, du khách sẽ có một trải nghiệm khó quên”, ông Lập phấn khởi nói.
“Chúng em đã tìm, chọn được cây làm cây nêu rồi, đúng như yêu cầu. Nhưng theo quy định, chỉ đến sát ngày Hội mới được chặt mang về. Thời gian cách thức chặt cây, đào hố chúng em còn phải làm theo lời dặn của thầy Minh đấy, nghiêm lắm! Thầy còn dặn, khi mang về, phải dựng đứng chứ không được để nằm. Đấy, dựng vào cái cây ở góc kia kìa, hướng mặt trời mọc…”, Bùi Văn Luân, một chàng trai Mường đang khéo léo đan những phê lá bên mê cung “Cúc Phương Kỳ Thú” cho biết .
Cộng đồng người Mường ở khu vực Cúc Phương và các di sản văn hóa của họ đã và đang thực sự được tôn trọng, đúng như lời ông Đinh Văn Bợ (thôn Đồng Tâm, xã Cúc Phương) chia sẻ với chúng tôi bên bìa rừng: “Bà con chúng tôi vui mừng lắm, sung sướng lắm. Mọi người đang háo hức đến ngày Vườn quốc gia mở hộ để vui xuân mà…”.
Hội xuân “Thêm xanh cho cánh rừng già” sẽ kéo dài tới hết rằm tháng Giêng (26/2/2021) với nhiều sự kiện ấn tượng và mang thông điệp giáo dục môi trường sâu sắc.