Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Nguyễn Văn Thắng vừa có báo cáo Quốc hội về tình hình triển khai thực hiện Dự án đường Vành đai 4 - vùng Thủ đô Hà Nội.
Thay đổi về diện tích thu hồi đất, tổng mức đầu tư
Năm 2022, Quốc hội phê duyệt sơ bộ tổng mức đầu tư toàn bộ dự án Vành đai 4 - vùng Thủ đô là 85.810 tỷ đồng. Tuy nhiên, báo cáo của các địa phương khi triển khai thực tế cho thấy, ước tính tổng mức đầu tư dự án tăng thêm 2.880 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là áp dụng đơn giá bồi thường đất ở, tính theo giá thị trường.
Phối cảnh Dự án đường Vành đai 4 - vùng Thủ đô.
Cụ thể, dự án thành phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại Hưng Yên tăng 1.500 tỷ đồng và tại Bắc Ninh tăng 2.870 tỷ đồng. Dự án thành phần đầu tư xây cao tốc do UBND TP Hà Nội triển khai giảm 1.480 tỷ đồng.
Sau khi phê duyệt nghiên cứu khả thi các dự án thành phần, ba địa phương sẽ rà soát xác định chính xác tổng mức đầu tư toàn bộ dự án, nếu vượt mức vốn được Quốc hội phê duyệt sẽ làm thủ tục điều chỉnh. Đến nay, tổng vốn đã bố trí cho dự án đạt 12.600 tỷ đồng, trong đó giải ngân được 64%.
Tiến độ các dự án thành phần chậm
Theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 106/NQ-CP, sau khi hoàn thành phê duyệt dự án, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố thực hiện các công việc tiếp theo, bảo đảm khởi công trước ngày 30/6/2023.
Tuy nhiên, tính đến hết tháng 9, trong 4 dự án thành phần xây dựng, chỉ có Dự án thành phần 2.1 (thành phố Hà Nội làm cơ quan chủ quản) đáp ứng tiến độ; các Dự án thành phần 2.2 (tỉnh Hưng Yên làm cơ quan chủ quản), Dự án thành phần 2.3 (tỉnh Bắc Ninh làm cơ quan chủ quản) và Dự án thành phần 3 (đầu tư xây dựng đường cao tốc dài 112,km theo phương thức PPP do Hà Nội làm cơ quan chủ quản) tiến độ triển khai chậm so với yêu cầu.
Trong đó, hiện chỉ có dự án thành phần 2.1 (Hà Nội) đã hoàn thành lựa chọn nhà thầu và đang triển khai thi công; Dự án thành phần 2.2 (Hưng Yên) dự kiến khởi công trong tháng 10/2023 và Dự án thành phần 2.3 (Bắc Ninh) đang tổ chức lựa chọn nhà thầu để khởi công vào ngày 10/10/2023. Riêng, Dự án thành phần 3 hiện chưa triển khai.
Cụ thể, sau 3 tháng khởi công, Dự án thành phần 2.1 (Hà Nội), các nhà thầu đã hoàn thành công tác chuẩn bị, xây dựng lán trại, huy động máy móc, thiết bị; trên công trường đã triển khai 11 mũi thi công, trong đó đã thi công lớp đất hữu cơ và lên khuôn đường đạt khoảng 15km; đang đắp nền khoảng 2,5 km; đang triển khai xử lý đất yếu tại các vị trí có mặt bằng sạch; đang hoàn thiện thủ tục cấp phép xây dựng các công trình cầu vượt sông, kênh mương và cầu vượt đường ngang (như cầu vượt sông Nhuệ, sông Tô Lịch, cầu vượt đường sắt Hà Nội - Lào Cai...)
Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đánh giá tỷ lệ giải ngân các dự án thành phần có cấu phần xây dựng còn chậm, ngoài Dự án thành phần 2.1 (Hà Nội) đã giải ngân đạt 80,45% nguồn vốn đã bố trí năm 2023; Dự án thành phần 2.2 (Hưng Yên) mới chỉ giải ngân được 4,76% vốn đã bố trí năm 2023 và Dự án thành phần 2.3 (Bắc Ninh) chưa giải ngân.
Theo báo cáo, hiện tại, diện tích giải phóng mặt bằng tại các địa phương đã thực hiện khoảng 86,5%, tuy nhiên chủ yếu thuộc phạm vi đất nông nghiệp. Phạm vi đất chưa thực hiện giải phóng mặt bằng chủ yếu thuộc khu vực đất ở của các hộ gia đình, đất liên quan đến tín ngưỡng, đất liên quan đến các cơ quan, tổ chức... là các khu vực rất khó khăn do ảnh hưởng đến sinh kế người dân, doanh nghiệp, phải thực hiện nhiều trình tự, thủ tục để thực hiện thu hồi, khó khăn trong công tác vận động người dân bàn giao đất.
Ngoài ra, công tác di dời hạ tầng kỹ thuật và xây dựng các khu tái định cư triển khai còn chậm, chưa hoàn thành nên rất khó khăn trong việc di dời người dân đến nơi ở mới đề thực hiện giải phóng mặt bằng. Chính vì vậy, mặc dù tỷ lệ mặt bằng đã bàn giao khá lớn, tuy nhiên, Bộ trưởng Thắng thừa nhận còn có hiện tượng “xôi đỗ”, khó khăn trong việc triển khai thi công đồng loạt.
