 |
| Đông y cho rằng dưa hấu có tính vị ngọt mát, không độc, có tác dụng giải khát, giải nhiệt. |
Dưa hấu là một thức giải khát được nhiều người ưa chuộng. Theo một quan điểm của Tây y, có thể hiểu thức ăn nóng là thực phẩm chứa nhiều năng lượng trong một đơn vị khối lượng nhất định. Thức ăn mát là những thực phẩm đem lại ít năng lượng và nhiều nước, chất xơ, muối khoáng và vitamin. Việc một thức ăn được xem là nóng hay mát cũng chỉ có tính tương đối khi so sánh với những thực phẩm khác.
Khái niệm theo đông y thức ăn nóng hay lạnh được hiểu theo nghĩa thức ăn đó có nhiều dương tính hay âm tính hơn. Xét về năng lượng, 100g dưa hấu chỉ cho 23 calori, trong khi cùng đơn vị thì nhiều loại trái cây có năng lượng hơn nhiều, như: sầu riêng (145), chuối (94), nhãn (92), mãng cầu ta (88), xabôchê (61), cam (40), bưởi (39)… Bên cạnh đó, dưa hấu còn chứa nhiều khoáng chất, vitamin quý (đặc biệt là acid folic).
Đông y cho rằng dưa hấu có tính vị ngọt mát, không độc, có tác dụng giải khát, giải nhiệt do trúng nắng hạ áp; sinh tân dịch nên trị được chứng miệng bị khô, tiếng nói khan; ăn thường thì tiểu bớt gắt (tiểu vặt), cầu bớt táo. Dưa hấu có đến 80-90% là nước. Không thể bảo nóng theo hàn, nhiệt vì dưa hấu (tây qua) luôn được các thầy thuốc đông y tín nhiệm để giải nhiệt, lợi tiểu, thải độc, tiêu viêm, trị giun sán, và điều trị cả việc phụ nữ bị hành kinh mà kinh ra quá nhiều…
Dưới đây là những món ăn thuốc trị bệnh từ dưa hấu:
Dưa hấu giải thử nhiệt: Vào mùa hè, trời quá nóng làm cho người ta ăn uống không bình thường, tiêu hoá không tốt, đầy bụng, người mệt mỏi, không thích làm việc. Có thể dùng vỏ dưa hấu 1 lạng, lạc 1 lạng, mạch nha 1/2 lạng, ý dĩ 1/2 lạng, nấu thành cháo đặc, ăn liền 6-7 ngày.
Dưa hấu trị trúng thử: Mùa hè trúng thử, bỗng nhiên chóng mặt, phát sốt nếu chưa nôn mửa, ỉa chảy, có thể ép nước dưa hấu, ngày uống 2-3 bát, người mắc bệnh nhẹ có thể khoẻ. Sốt không lui, có thể dùng đạm đậu xị 12g, hương nhu 8g, sắc lên làm thuốc uống, lại lấy nước dưa hấu ép uống thay nước chè, cũng có thể khỏi bệnh.
Trị sốt cao: Trường hợp bị viêm đường tiết niệu, viêm bàng quang, viêm thận đều có thể dùng nước ép dưa hấu để uống.
Chữa trẻ em sốt nóng về mùa hè: Vỏ quả dưa hấu, kim ngân hoa mỗi thứ 15g; thái tử sâm 9g, hoa cây biển dâu, bạc hà mỗi thứ 6g, sắc nước uống.
Lưỡi nóng, khát nước, người hao tổn tinh thần do nắng nóng mùa hè chọn một trong hai món sau đây
- Dưa hấu chín bổ ra, ép lấy một bát nước uống từ từ. Sau khi làm lạnh uống càng tốt.
- Vỏ dưa hấu 30 gam, hoạt thạch 18 gam, cam thảo 3 gam, sắc uống.
Mệt mỏi do đau bụng đi ngoài: Dưa hấu chín bổ ra, lấy 1 - 2 củ tỏi, bóc vỏ, giã nát nhuyễn, cho vào ruột dưa hấu, khuấy nhuyễn, để khoảng nửa giờ, bỏ hạt dưa, uống nước.
Ðau họng, khô cổ: Vỏ dưa hấu (khô) 3 gam, nước 2 bát sắc còn 1 bát, chia làm hai lần uống trong ngày, uống liền nhiều ngày.
Viêm thận mãn tính (chọn một trong hai món sau đây):
- Vỏ dưa hấu, rễ cỏ tranh tươi mỗi loại 30 gam. Sắc lấy nước uống. Mỗi ngày hai lần.
- Dưa hấu tươi, mỗi ngày ăn số lượng vừa đủ
Viêm bàng quang, viêm niệu đạo, viêm tiểu cầu thận, đau họng, miệng môi nẻ: vỏ dưa hấu 250 gam. Cắt miếng nhỏ nghiền nát, thêm lượng nước vừa đủ, đun nhỏ lửa 30 phút, chắt lấy nước, ngày uống 2 – 3lần, liên tục nhiều ngày. Phối hợp sử dụng cùng với thuốc điều trị hiệu quả càng tốt.
Viêm thận cấp tính, thủy thũng (chọn một trong các món dưới đây):
- Vỏ dưa hấu (khô), vỏ bí đao (khô), mướp, bèo mỗi loại 100 gam, lá tre 5g. Sắc uống.
- Nước ép dưa hấu 250 gam, uống thường xuyên… Ngoài ra còn chữa các bệnh: Phù thũng; báng nước bụng; tiểu đường; viêm phế quản mạn tính; suyễn; rôm sảy; bỏng nước, bỏng lửa…
Hạt dưa hấu: Tính bình, vị ngọt. Thành phần chủ yếu có chất béo, protein, vitamin B2, tinh bột, chất cucrboxitri. Còn có một thành phần có tác dụng làm hạ áp, đồng thời có thể giảm dần triệu chứng viêm bàng quang cấp tính. Người bệnh cao huyết áp thường nên ăn nhiều. Có loại dưa hấu chuyên trồng để lấy hạt.
Tác dụng: Mát phổi nhuận tràng, chữa khát. Chủ yếu dùng cho thổ huyết, cao huyết áp… Ăn sống hoặc rang, rang khô ăn.
Kiêng kị: Người huyết áp thấp nên ăn ít.
