Diễn biến này phản ánh mối quan hệ không mấy êm ả giữa hai bờ Đại Tây Dương kể từ khi ông Trump lên nắm quyền.
Cố vấn ông Trump ra đi
AFP cho biết động thái trên của EU diễn ra chỉ ít giờ sau khi có thông báo về việc ông Gary Cohn, cố vấn kinh tế cấp cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump ra đi. Ông Cohn, 57 tuổi, đã làm việc tại Nhà Trắng gần 1 năm và được đánh giá là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng trong chính quyền mới.
Ông Cohn có vai trò đối với việc Mỹ quyết định không “dán nhãn” thao túng tiền tệ đối với Trung Quốc hồi tháng 4 năm ngoái, hay việc Washington tiến hành đàm phán lại Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA), thay vì huỷ bỏ. Cohn cũng thể hiện được vai trò của mình đối với chính sách thuế của Mỹ dưới thời ông Trump. Tuy nhiên, tới kế hoạch tăng thuế nhằm vào mặt hàng thép và nhôm của ông Trump thì vẻ như, ông Gary Cohn đã thất bại. Các nguồn tin rò rỉ cũng cho biết, đây là nguyên nhân chính dẫn tới việc ông Cohn từ chức.
Theo Reuters, quyết định từ chức của ông Cohn được đưa ra hôm Thứ Ba (giờ Mỹ), nhưng không kèm theo nguyên nhân cụ thể nào. Khá tréo ngoe khi trước đó không lâu, ông Trump vừa lên tiếng dành rất nhiều lời “có cánh” cho cấp dưới. Theo Tổng thống Trump, ông Cohn là “một người tuyệt vời”, đã giúp đem lại những cải tổ, giải phóng kinh tế Mỹ, các khoản cắt giảm thuế lịch sử.
Một số nguồn tin nói, ông Cohn trên thực tế đã cân nhắc việc từ chức sau một bình luận của ông Trump về cuộc bạo loạn dẫn tới chết người ở Charlottesville, bang Virginia có yếu tố phân biệt chủng tộc. Quan hệ đôi bên được giải quyết ổn thoả nhưng “không còn được như trước” và tới kế hoạch đánh thuế thép, nhôm xuất khẩu của ông Trump, ông Gary Cohn, vốn ủng hộ tự do thương mại, đã phản đối rất mạnh mẽ.
Reuters cho biết quyết định từ chức đã được ông Cohn trao đổi với ông Trump nhiều tuần trước dù mới được công bố. Tổng thống Trump đã tỏ ra khá bình thản khi phản ứng lại thông tin trên. Phát biểu tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Thuỵ Điển, ông Trump nói “có rất nhiều người muốn làm việc tại Nhà Trắng…”. Nhà Trắng hiện chưa thông báo về người thay thế vị trí của ông Cohn, nhưng đã có 2 cái tên được nhắc tới là Mick Mulvaney, Giám đốc Văn phòng Quản trị và ngân sách, và bình luận viên kênh CNBC Larry Kudlow.
EU chuẩn bị chiến tranh thương mại
Sự ra đi của ông Cohn là một tín hiệu cho thấy, Washington sắp thúc đẩy kế hoạch tăng thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu của ông Trump. APF cho biết EU đã chuẩn bị cho phương áp đáp trả, nếu điều này xảy ra. Dù chưa có quyết định chính thức nào, nhưng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng, EU cần sẵn sàng hành động.
Giá trị xuất khẩu thép của EU vào Mỹ mỗi năm vào khoảng 4 tỉ USD, chưa kể hàng tỉ USD từ nhôm nhập khẩu. Trong kế hoạch công bố hồi đầu tháng, ông Trump muốn đánh mức thuế 25% đối với mặt hàng thép nhập khẩu, và 10% với nhôm, theo tính toán có giá trị tầm 2,8 tỉ USD. Kế hoạch của ông Trump bên cạnh việc khiến cho sản phẩm EU khó vào thị trường Mỹ, đồng thời còn khiến các nhà sản xuất nước ngoài chuyển hướng vào thị trường EU.
Uỷ viên Thương mại EU, Cecillia Malmstrom nói với BBC, EU có thế áp thuế đối với các mặt hàng xuất khẩu từ Mỹ. Các mặt hàng được tính tới là quần jeans thương hiệu Levi, mô-tô Harleys Davidson và rượu wishkey. Theo bà Malmstrom, EU sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ cho công nghiệp của EU. Theo AFP, trong khi tìm biện pháp giảm thiểu tác động tới người tiêu dùng trong khối nếu xảy ra chiến tranh thương mại với Mỹ, EU cũng muốn tối thiểu hoá tác động về mặt chính trị.
