Trận động đất 5,9 độ xảy ra sáng 22/6/2022 ở miền đông Afghanistan, khiến ít nhất 1.000 người thiệt mạng. Trong ảnh, người dân tỉnh Gayan đang tìm kiếm những người sống sót giữa đống đổ nát ngày 23/6. Ảnh: Reuters
Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp quốc (FAO) và Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp quốc (WFP) đưa ra cảnh báo nóng về một cuộc khủng hoảng lương thực thế giới hiện hữu, do xung đột, biến đổi khí hậu, hệ lụy kéo dài từ đại dịch COVID-19 và những gánh nặng nợ công khổng lồ - càng làm trầm trọng hơn những tác động của cuộc chiến ở Ukraine, vốn đã đẩy giá lương thực và nhiên liệu tăng nhanh ở nhiều quốc gia trên toàn cầu.
“Đặc biệt những cú sốc này xảy ra trong bối cảnh cố hữu là khu vực nông thôn bị ‘gạt ra ngoài lề’ và hệ thống nông sản manh mún”, theo các chuyên gia FAO và WFP.
Báo cáo mang tên Những điểm nóng về nạn đói do hai cơ quan này vừa công bố cho biết, tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng đã xảy ra ở nhiều quốc gia, đồng thời kêu gọi hành động nhân đạo khẩn cấp tại 20 'điểm nóng về nạn đói'- những nơi dự kiến sẽ trở nên ngày một tồi tệ hơn từ nay cho đến tháng 9 năm 2022.
FAO và WFP cảnh báo rằng, cuộc chiến ở Ukraine đã làm trầm trọng thêm giá lương thực- thực phẩm và năng lượng vốn đã tăng cao trên toàn thế giới, đang ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế ở tất cả các khu vực.
Các tác động dự kiến sẽ đặc biệt nghiêm trọng khi bất ổn kinh tế, bão lạm phát và giá cả leo thang kết hợp với sự sụt giảm sản lượng lương thực do các cú sốc khí hậu như hạn hán tái diễn hoặc lũ lụt.
“Chúng tôi vô cùng lo ngại về tác động kết hợp của các cuộc khủng hoảng chồng chéo, gây nguy hiểm cho khả năng sản xuất nông nghiệp và tiếp cận thực phẩm của người dân, đẩy thêm hàng triệu người vào mức độ mất an ninh lương thực nghiêm trọng”, Tổng giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc tuyên bố.
“Chúng tôi đang chạy đua với thời gian để giúp đỡ nông dân ở những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất, bao gồm thúc đẩy tăng sản lượng lương thực tiềm năng và tăng cường khả năng phục hồi của họ trước những thách thức”, người đứng đầu FAO cho biết.
Trong khi đó, giám đốc điều hành WFP David Beasley cảnh báo: “Chúng ta đang phải đối mặt với một tình thế trớ trêu, không chỉ gây tổn thương cho những người nghèo nhất trong số những người nghèo - mà nó còn làm chao đảo hàng triệu gia đình, những người cho đến lúc này đang cố dướn cao đầu khỏi mặt nước”.
Theo ông David Beasley, tình cảnh hiện nay tồi tệ hơn nhiều so với mùa Xuân Ả Rập hồi năm 2011 và cuộc khủng hoảng giá lương thực thế giới năm 2007-2008, khi có tới 48 quốc gia bị rung chuyển bởi bất ổn chính trị, bạo loạn và biểu tình. “Chúng tôi đã chứng kiến những gì đang xảy ra ở Indonesia, Pakistan, Peru và Sri Lanka - đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Do đó chúng ta cần phải hành động, và hành động nhanh chóng”, ông Beasley cảnh báo.
Báo cáo cho biết, cùng với xung đột- các cú sốc biến đổi khí hậu thường xuyên và lặp lại tiếp tục gây ra nạn đói nghiêm trọng và cho thấy rằng chúng ta đã bước vào một 'trạng thái bình thường mới', nơi hạn hán, lũ lụt, bão và lốc xoáy liên tục tàn phá việc trồng trọt và chăn nuôi, đẩy thêm hàng triệu người đến bờ vực ở nhiều quốc gia trên thế giới.
Cụ thể là các xu hướng khí hậu đáng lo ngại liên quan đến hiện tượng La Niña kể từ cuối năm 2020, dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2022, có nguy cơ gây khủng hoảng nhân đạo và nạn đói nghiêm trọng.
Một đợt hạn hán chưa từng có ở Đông Phi đang lan rộng đến Somalia, Ethiopia và Kenya đang có nguy cơ một mùa mưa dưới mức trung bình năm thứ tư liên tiếp, trong khi Nam Sudan sẽ đối mặt với năm thứ tư liên tiếp lũ lụt quy mô lớn, có thể sẽ tiếp tục khiến người dân phải rời bỏ nhà cửa và tàn phá sản xuất cây trồng và vật nuôi.
Báo cáo cũng dự báo những trận mưa trên mức trung bình và nguy cơ lũ lụt cục bộ ở Sahel, hay mùa bão dữ dội hơn ở Caribe và những trận mưa dưới mức trung bình ở Afghanistan - nơi vốn đã quay cuồng với nhiều mùa hạn hán, cùng với bạo lực và biến động chính trị.
Báo cáo cũng nhấn mạnh tính cấp thiết của các điều kiện kinh tế vĩ mô tồi tệ ở một số quốc gia do những biến động gần đây trên thị trường thực phẩm và năng lượng toàn cầu. Những điều kiện này đang gây ra thiệt hại đáng kể về thu nhập trong các cộng đồng nghèo nhất và đang hạn chế năng lực của các chính phủ quốc gia trong việc hỗ trợ cho mạng lưới an sinh xã hội, các biện pháp hỗ trợ thu nhập và nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu.
