Cơ quan chức năng TP Hải Phòng thường kết hợp nhiều nội dung phung phú cho ngư dân trong các buổi tuyên truyền chống khai thác IUU. Ảnh: Kiên Cường.
Phong phú các hình thức tuyên truyền
Thời gian qua thực hiện Quyết định số 78 của Chính phủ, Luật Thủy sản và các văn bản chỉ đạo của Bộ NN-PTNT liên quan đến chống khai thác IUU, Sở NN-PTNT Hải Phòng đã có nhiều hình thức tuyên truyền phong phú đến ngư dân các các chủ tàu đánh cá.
Do đặc thù của nghề đi biển khác với những ngành nghề khác, ngư dân thường đi dài ngày và không neo đậu ổn định 1 chỗ nên mỗi khi có dịp, công tác tuyên truyền đã được cơ quan chức năng lồng ghép nội dung phong phú, gọn gàng và dễ hiểu.
Tại các buổi tập huấn, ngoài việc thông tin cho các thuyền trưởng các quy định pháp luật quốc tế và Việt Nam liên quan đến khai thác thủy hải sản và những kiến thức, kỹ năng về phòng tránh bão, thông tin liên lạc, cứu hộ cứu nạn, an toàn cho người và tàu cá trên biển. Lực lượng chức năng còn hướng dẫn các kỹ năng tự vệ, xử lý tình huống khi có cướp biển, tàu nước ngoài tấn công.
"Hải Phòng đã tổ chức 51 lớp tập huấn cho 4.500 lượt ngư dân về Luật Thủy sản năm 2017, các văn bản hướng dẫn Luật Thủy sản và các quy định về chống khai thác IUU. Phát 500 sổ tay những điều ngư dân cần biết, 150 quyển Luật Thủy sản và 6000 tờ rơi, tài liệu tuyên truyền Luật Thủy sản 2017 - ông Nguyễn Thanh Xuân – Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hải Phòng.
Mặt khác, đã tổ chức các lớp tập huấn tuyên truyền về biển, đảo và các quy định liên quan đến hoạt động quản lý khai thác thủy sản và hướng dẫn ghi sổ nhật ký khai thác thủy sản cho hàng nghìn lượt ngư dân, chủ cơ sở đóng tàu, chủ tàu trên địa bàn các huyện ven biển.
Tại các cảng cá, khi có dịp, lực lượng chức năng phối hợp với các chủ tàu tổ chức đóng pano tuyên truyền các quy định về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU, qua đó đã thực hiện được cho 800 tàu cá. Thông qua những tấm pano này, ngư dân có thể nhìn thấy hàng ngày và nhắc nhở thực hiện đánh bắt đúng quy định.
Để việc tuyên truyền diễn ra thường xuyên và phòng phú, Chi cục Thủy sản với vai trò chủ đạo cũng đã phối hợp với chính quyền địa phương, Bộ đội biên phòng, Bộ tư lệnh Hải quan vùng I để thực hiện. Qua đó đã cấp phát 1.500 áo phao, phao tròn và tủ thuốc y tế cho ngư dân hoạt động thủy sản.
Đồng thời phối hợp với các cơ quan truyền thông đại chúng uy tín, lan tỏa sâu rộng và chuyên sâu như: Đài truyền hình Việt Nam (VTV), Báo Nông nghiệp Việt Nam, truyền hình Hải Phòng… đưa hàng chục tin bài, phóng sự về công tác kiểm tra, kiểm soát tàu cá tại cảng cá Ngọc Hải và công tác chống khai thác IUU.
Tuyên truyền pháp luật cho ngư dân tại cảng cá Ngọc Hải. Ảnh: Kiên Cường.
Song song với công tác tuyên truyền, để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức thực thi nhiệm vụ, Sở NN-PTNT Hải Phòng đã tổ chức mời Tổng cục Thủy sản xuống tập huấn, tuyên truyền đến cán bộ phụ trách công tác thủy sản về quy định trong khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.
Qua công tác tuyên truyền, nhận thức của ngư dân về chống khai thác hải sản bất hợp pháp ngày càng nâng cao, bước đầu đã tạo thói quen cho ngư dân thực hiện việc ghi chép hồ sơ, nhật ký, báo cáo khai thác và thực hiện trình báo với cơ quan chức năng khi đưa tàu xuất, nhập cảng.
Mặc dù vậy, do phần lớn tàu cá của ngư dân không thường xuyên về neo đậu tại các bến cá trên địa bàn huyện, vì vậy công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thủy sản cho đầy đủ số ngư dân của huyện còn hạn chế, chưa triệt để.
Tại cảng cá Ngọc Hải, chủ thuyền Trần Văn Nguyên cho hay: "Chúng tôi đi đánh bắt cá rất nguy hiểm và mệt mỏi, nếu chỉ nói 1 vài lần chắc cũng sẽ quên, nhưng thông qua loa phát thanh tại cảng cá, lần nào cập bến cũng nghe, rối panô áp phíc đóng trên tàu, các tài liệu được phát, được tập huấn... giờ các quy định như ngấm vào máu rồi. Chúng tôi hiểu tuân thủ quy định pháp luật về đánh bắt hải sản có lợi cho ngư dân nên truyền tai nhau và nhắc nhau thực hiện đúng".
Phát huy mô hình quản lý tàu cá theo tổ đội
Hải Phòng hiện đang có 1.190 chiếc tàu cá với khoảng 7.000 lao động tham gia đánh bắt hải sản trên biển. Trong đó có 70 tổ, đội khai thác, dịch vụ hậu cần thủy sản trên biển, 01 tập đoàn đánh cá, 01 nghiệp đoàn nghề cá với tổng số trên 338 tàu tham gia.
Các tổ, đội tàu khai thác không chỉ hỗ trợ nhau trên biển, tăng năng suất đánh bắt mà còn giúp cho việc quản lí tàu trên biển tốt hơn, hạn chế khai thác trái phép. Ảnh: Kiên Cường.
Hoạt động của các tổ, đội tàu dựa trên nguyên tắc tự nguyện, đoàn kết để hỗ trợ, giúp đỡ nhau khi có sự cố, rủi ro, đồng thời đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật, bảo vệ lợi ích chính đáng và góp phần quan trọng trong việc bảo vệ an ninh chủ quyền trên các vùng biển đảo của Tổ quốc. Do vậy, các tổ đội này không chỉ góp phần tăng năng lực đánh bắt và tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc mà còn giúp cho việc quản lý tàu cá tốt hơn, nhất là việc đánh bắt trái phép.
Ông Vũ Văn Thắng – Chủ tịch UBND xã Phả Lễ, huyện Thủy Nguyên, cho biết: Xã đang có 03 tổ đội, mỗi tổ đội từ 5-7 chiếc tham gia. Các tổ đội hoạt động trên cơ sở tự nguyện với nhau. Thành viên thường là con hàng xóm, ở gần nhau hoặc có mối quan hệ thân tình với nhau, có gắn liền với quyền lợi, huyết thống gia đình, nên trách nhiệm hơn. Những tổ đội này ngoài việc giúp đỡ nhau trên biển, anh em trong tổ đội tuyên truyền cho nhau thực hiện các quy định chống khai thác bất hợp pháp IUU rất tốt.
Theo Chi cục Thủy sản Hải Phòng, mô hình hoạt động của các tổ đội thuyền hoạt động mục ban đầu chỉ là hỗ trợ nhau trên biển, trong đó có 1 số anh em thì họ tham gia luôn vào hoạt động dân quân tự vệ biển. Khi ra ngoài biển khi có vấn đề gì sẽ thông tin kịp thời cho cơ quan chức năng. Qúa trình trình tuyên truyền chống khai thác IUU, các tổ đội tàu thuyền chấp hành rất tốt và bảo ban lẫn nhau, kiểm soát lẫn nhau.
Tuy nhiên, đây là nghề cá của nhân dân, tập quán hàng trăm năm, hàng nghìn năm nay, rất khó để thay đổi ngay trong 1-2 năm. Vì thế việc xử lí vi phạm của người dân, công tác tuyên truyền hướng dẫn xử lí phải đồng bộ, để người dân từng bước tiếp cận, từng bước triển khai thực hiện quy định của pháp luật về việc thực hiện chống khai thác IUU.
"Do phần lớn tàu cá của ngư dân không thường xuyên về neo đậu tại các bến cá trên địa bàn huyện, vì vậy công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thủy sản cho đầy đủ số ngư dân của huyện còn hạn chế, chưa triệt để. Trên địa bàn huyện không có đủ lực lượng chuyên ngành, không có trang thiết bị để thực hiện việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá. Vì vậy để chủ trì thực hiện việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động nghề cá trên biển đối với vùng biển ven phải phụ thuộc vào các lực lượng khác như: Bộ đội Biên phòng, Chi cục thủy sản và các lực lượng chức năng khác" - ông Bùi Doãn Nhân, Phó Chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên.
