Hồ thủy lợi trơ đáy, nông dân đứng ngồi không yên

Hồ thủy lợi Khuổi Lếch rộng khoảng 1,7ha có dung tích chứa trên 680.000m3 nước. Hồ thủy lợi này cung cấp nước tưới cho khoảng 1/4 diện tích lúa của xã Vĩnh Yên, tập trung chủ yếu ở bản Nà Pồng, Tặng Què, Khuổi Phường. 

Hiện nay, người dân có thể đi lại trên lòng hồ thủy lợi Khuổi Lếch vì... nước đã cạn tới dưới mực nước chết. Có những hộ ở cuối nguồn, ruộng đã nứt nẻ, khả năng cứu vãn vụ mùa gần như không khả thi, trừ khi… may mắn có mưa rào. Còn không, bà con nông dân cầm chắc nguy cơ mất trắng vụ mùa.

Bà Hoàng Thị Sị ở bản Nà Pồng, xã Vĩnh Yên (huyện Bảo Yên, Lào Cai) cho biết, gia đình tôi có 4 sào lúa đang làm đòng, nhưng không đủ nước tưới. Cũng như năm ngoái, gia đình phải đôn đáo mua ống nước dẫn từ khe suối về. Cứ tình trạng này, không biết sẽ bám đồng ruộng được bao lâu.

Tương tự, những hộ dân khác trong bản cũng than về việc thiếu nước tưới cho ruộng lúa của họ. Song cho đến nay chưa có giải pháp nào khắc phục. Tất cả đều trông chờ, phụ thuộc vào hồ thủy lợi Khuổi Lếch. 

Ông Hoàng Việt Hùng, Trưởng bản Nà Pồng cho biết, nhà tôi có 2 sào ruộng và 1 sào ao và 2ha cây quế. Nhà tôi ở ngay dưới chân đập, nhưng giờ chỉ mong trời có mưa may ra mới cứu vãn được. Các nguồn nước xung quanh cạn kiệt hết rồi, không còn nguồn nước tưới nào nữa đâu, nước sinh hoạt của bà con cũng phải dùng ống phi 21-27 từ khe dẫn về.

Được biết, hồ thủy lợi Khuổi Lếch đã được xây dựng từ hàng chục năm trước. Trong đó, những kênh dẫn nước đã thi công từ năm 1968 cho đến nay. Các kênh dẫn này đã bị xói mòn. Khi mùa mưa, nước dâng cao có hiện tượng thấm bờ đập, rò rỉ nước cần phải sửa chữa, khắc phục.

Trước sự việc nêu trên, UBND xã Vĩnh Yên (huyện Bảo Yên, Lào Cai) đã có báo cáo lên Phòng NN-PTNT huyện đồng thời đề xuất những hạng mục cần sửa chữa, phương án khắc phục. 

Ông Hoàng Viết Hồng, Phó Bí thư xã Vĩnh Yên, trước đây phụ trách mảng nông nghiệp của xã cho biết, cán bộ Chi cục Thủy lợi cùng xã đã khảo sát, tìm kiếm nguồn nước ở khu Nậm Lịt dẫn về hồ Khuổi Lếch. Ở đây, nguồn nước khả thi nhưng khoảng cách khá xa nên cần nguồn vốn đầu tư nhất định để mua sắm vật tư, khoảng 6km ống dẫn. 

“Khoảng cách xa nhưng đường dẫn về cũng không khó. Ở đây, có thể sử dụng ống phi 150-200 là có thể dẫn nước từ khe rừng ở Nậm Lịt về hồ Khuổi Lếch”, ông Hồng nhấn mạnh. 

Việc thiếu nước không phải năm nay mới xảy ra. Các mạch nước ngầm đổ về hồ không còn dồi dào như nước như những năm trước đây. Sau nhiều năm mùa màng phập phù, một số bà con có đất canh tác ở xa nguồn nước đã chuyển đổi đất canh tác sang trồng ngô, sắn, quế… 

Mặt khác, do bờ đập đắp bằng đất nên khả năng giữ nước của hồ kém; cống lấy nước rò rỉ, không có van điều tiết, không có đường tràn đảm bảo thoát lũ. Mặc dù, hồ có độ sâu tới 7m tuy nhiên hiện nay trong hồ chỉ còn trữ khoảng 30 -  40cm nước.

Theo ông Hoàng Kim Tân, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Yên (huyện Bảo Yên, Lào Cai), hồ thủy lợi Khuổi Lếch sau hàng chục năm sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng, nên khả năng tích nước vào mua khô hết sức hạn chế. Trong khi, mỗi năm xã chỉ có thể bố trí khoản kinh phí không đáng kể để bảo dưỡng, duy trì hoạt động nên không thể khắc phục tình trạng nêu trên. 

Được biết, năm 2021, Sở NN-PTNT tỉnh Lào Cai đã đưa hồ Khuổi Lếch vào danh mục hồ chứa sửa chữa cấp bách. Trong đó, sẽ sửa chữa các hạng mục chính như: Nâng cấp đập, gia cố mái, làm lại cống lấy nước, tràn xả lũ, lắp đặt các thiết bị quan trắc mực nước, quan trắc đập… Qua đó, đảm bảo an toàn hồ đập đồng thời điều tiết nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Song cho đến nay, hồ Khuổi Lếch vẫn chưa được sửa chữa, khắc phục.