Ở Trung Quốc, chủ nhà có xu hướng gọi nhiều món hơn số lượng thực khách trong nhóm để thể hiện phép lịch sự. Ảnh: Alamy.
"Lãng phí là điều đáng xấu hổ và tiết kiệm là điều đáng trân trọng", ông Tập nói trong một bài phát biểu được công bố hôm 11/8, mô tả lượng thực phẩm bị lãng phí trong nước là "gây sốc và đáng buồn", theo hãng tin nhà nước Tân Hoa xã.
Ông nói: “Chúng ta vẫn nên duy trì cảnh giác khủng hoảng an ninh lương thực. Tác động của đại dịch Covid-19 năm nay đã gióng lên hồi chuông báo động".
Sự tập trung vào lãng phí thực phẩm diễn ra sau nhiều tuần lũ lụt trên khắp đất nước tỷ dân quét sạch mùa màng, góp phần làm tăng giá lương thực - vốn đã cao hơn sau khi dịch Covid-19 làm tê liệt nền kinh tế Trung Quốc.
Đối mặt với căng thẳng thương mại với Mỹ và các nước khác, an ninh lương thực - luôn là ưu tiên của Trung Quốc - càng trở nên quan trọng hơn. Theo ước tính, khoảng 20-30% lượng ngũ cốc của Trung Quốc được nhập khẩu.
Chính quyền địa phương ngay lập tức bắt tay vào hành động với các đề xuất nhắm vào thảm họa lãng phí thực phẩm, hay còn gọi là "Operation Empty Plate" (tạm dịch: "chiến dịch đĩa trống"), một sáng kiến được đề cập lần đầu vào năm 2013 nhưng được nâng lên một lần nữa nhờ bài phát biểu của ông Tập.
Hiệp hội Công nghiệp Dịch vụ Ăn uống Vũ Hán kêu gọi các nhà hàng trong thành phố ban hành một hệ thống gọi là “N-1 đặt hàng”, theo đó một nhóm phải đặt một món ăn ít hơn số lượng thực khách.
Các nhà hàng nên cung cấp các phần nhỏ hơn cũng như cung cấp các hộp mang đi để đóng gói thức ăn thừa. Theo sau sự dẫn đầu của Vũ Hán, các thành phố Tây An, cũng ở tỉnh Hồ Bắc và Tín Dương, ở tỉnh Hà Nam, cũng đề xuất triển khai hệ thống N-1.
Tại Trùng Khánh, Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại đã ban hành một tuyên bố hứa sẽ thực hiện hướng dẫn của ông Tập, xây dựng màn hình LED với lời nhắn "thiết lập hệ thống nhắc nhở tiêu dùng tiết kiệm", cũng như các biện pháp "giám sát người tiêu dùng ăn uống thanh đạm".
Các phóng viên của Nhật báo Trùng Khánh đã được cử đến một số nhà hàng, nơi họ kết luận rằng “lãng phí thực phẩm vẫn còn phổ biến”. "Bốn người gọi tám món ăn, nhưng không phải tất cả chúng đều được ăn hết", một tiêu đề trên tờ báo cho biết hôm 11/8.
Ở một đất nước được coi là lịch sự khi đặt hàng nhiều hơn số lượng cần thiết, "chiến dịch đĩa trống" sẽ gặp khó khăn. Bữa ăn thường được phục vụ theo kiểu gia đình với các món ăn chung và chủ nhà có xu hướng gọi nhiều món hơn số lượng thực khách trong nhóm.
Trong bài phát biểu của mình, ông Tập đã kêu gọi tăng cường luật pháp, giám sát và các biện pháp dài hạn cũng như giáo dục công chúng tốt hơn để “kiên quyết ngăn chặn tình trạng lãng phí thực phẩm”.
Một báo cáo vào năm 2015 của Viện Khoa học Trung Quốc và các đối tác cho thấy có tới 18 triệu tấn thực phẩm mỗi năm bị lãng phí ở các thành phố lớn, đủ để cung cấp thức ăn cho 30-50 triệu người mỗi năm.
Dưới một bài báo về sáng kiến ăn uống N-1 của Vũ Hán của tờ People’s Daily, người dùng internet trên Weibo để lại những bình luận hoài nghi và trong một số trường hợp là tức giận.
“Trước tiên có thể hạn chế việc ăn uống của các quan chức không?” - một người nói, đề cập đến những bữa tiệc trang trọng và những bữa ăn xa hoa do các quan chức tổ chức.
Một người dùng khác, ám chỉ đến những khó khăn kinh tế mà nhiều nước đang phải đối mặt, cho biết: “Điều này sẽ chẳng có ý nghĩa gì đối với những người giàu có”.
