Không chất thải, nguyên tắc hàng đầu trong Chuỗi giá trị nông sản tuần hoàn

Nhấn mạnh tầm quan trọng của chuỗi giá trị tuần hoàn, ông Carel Richter, Tổng lãnh sự quán Hà Lan chia sẻ, chế biến rau quả là lĩnh vực quan trọng trong chuỗi giá trị nhằm đảm bảo chất lượng thực phẩm, đáp ứng nhu cầu con người một cách bền vững và có trách nhiệm. Nó mang lại lợi ích cho chúng ta và liên quan đến mục tiêu đáp ứng thách thức môi trường mà Liên Hiệp Quốc đã đề ra. Chính sách tái cơ cấu nông nghiệp mà Việt Nam đang triển khai cũng vì mục đích này. Những kết nối hợp tác đạt được giữa các đơn vị Hà Lan và Việt Nam chính là để chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác để hoc hỏi lẩn nhau.

Hội thảo “Cơ hội của chuỗi giá trị nông sản tuần hoàn, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi”

Chia sè 20 nguyên tắc của chuỗi giá trị tuần hoàn, bà Heike Axmann, Giám đốc Dự án chuỗi cung ứng Trung tâm nghiên cứu về thực phẩm và sinh học Trường Đại học Wageninge, Hà Lan nhấn mạnh: Nguyên tắc không chất thải là hàng đầu. Để tối ưu hóa chuỗi SX cần lưu ý, chúng ta có thể kiếm tiền từ chất thải. Bởi không có cạnh tranh giữa thức ăn gia súc và thức ăn con người do vậy, từ thứ phẩm của thức ăn người, có thể sản xuất ra thứ phẩm cho gia súc. Sản xuất nông nghiệp hiện nay rất lãng phí vì 1/3 đi vào chất thải. Tại các nước đang phát triển thì khâu xử lý sau thu hoạch lãng phí nhất. Còn tại các nước phát triển thì khâu lãng phí nằm ở sự tiêu dùng.

Tỷ lệ lãng phí trong ngành trái cây Việt Nam hiện là 60%. Chất thải SX nông nghiệp toàn cầu hiện nay có thể nuôi được 2 tỷ người mỗi năm. Để xử lý vấn đề chất thải cần phải ghi nhớ, chúng ta có thể kiếm tiền từ rác thải. Muốn giảm thất thoát lãng phí phải làm tốt quản lý sau thu hoạch và tiêu dùng.

Việc quản lý sau thu hoạch cần lưu ý, chuỗi giữ lạnh không đảm bảo là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Chế độ lạnh phù hợp và duy trì lạnh không được gián đoạn. Việc vận chuyển xử lý nông sản cần giảm thời gian từ nông trại đến người tiêu dùng, trong đó vấn đề đóng gói đúng quy cách, bao bì phù hợp… rất quan trọng để không gây thất thoát.

Một ví dụ được đưa ra cho hoạt động XK Xoài của Việt Nam, phải tính được độ chín của trái cây để thu hoạch đúng thời điểm, giữ lạnh không phù hợp thì chất lượng xoài sẽ giảm, cần phải biết loại xoài nào thì cần nhiệt độ lạnh như thế nào cho phù hợp để kiểm soát được độ chín và vận chuyển cách nào nhanh nhất, từ đó làm bài tính để sao cho xoài sang đến Hoa Kỳ, vẫn còn tươi trong pallet. Rồi đến việc tối ưu hoá sản phẩm nông nghiệp để không lãng phí. Như hạt xoài, vỏ xoài cũng là nguyên vật liệu như ngành dừa đã làm được, từ vỏ trái dừa, lá dừa, thân dừa… đều có sản phẩm ra thị trường. Hoàn thiện chuỗi giá trị nông sản, bà Axmann đưa ra “mô hình đẩy – kéo” (Push to Pull).

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký hiệp hội trái cây Việt Nam chia sẻ, công nghiệp chế biến thực phẩm Việt Nam đang đối mặt với những thách thức rất lớn, nhất lá áp lực cạnh tranh cao từ các doanh nghiệp nước ngoài.

Nâng cao chuỗi giá trị thực phẩm không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà của toàn thế giới. Ngay tại các nước châu Âu cũng thường xuyên phải cải tiến. Trong đó, các chuỗi giá trị thực phẩm phải chú ý đến việc nâng cao lợi nhận cho nông dân, giúp họ ý thức được trách nhiêm của mình trong việc bảo đảm chất lượng sản phẩm, từ vận chuyển, bảo quản, sơ chế, chế biến… đều phải áp dụng quy trình quản lý chất lượng, đảm bảo sự an toàn cho người tiêu dùng.