Không để 62 vụ vi phạm ảnh hưởng sinh kế hàng triệu ngư dân

Xây dựng tháng hành động về chống khai thác IUU

Tại cuộc họp lần thứ 6 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) ngày 20/9, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan kêu gọi các bên liên quan lập một kế hoạch tổng thể, triển khai mọi biện pháp chống IUU trước khi đoàn kiểm tra của Ủy ban châu Âu (EC) sang kiểm tra vào EC.

Một trong những nội dung chính được Bộ trưởng lưu ý, là tập trung tháo gỡ theo 4 khuyến nghị của EC, Đó là: Chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; Quản lý tàu trên biển một cách chặt chẽ; Truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác một cách đồng bộ; Thực thi pháp luật, xử lý triệt để.

Từ kinh nghiệm của Thái Lan trong việc tập trung nguồn lực quốc gia để gỡ thẻ vàng IUU trong vòng 2 năm, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị 28 tỉnh, thành phố ven biển thể hiện rõ hơn trách nhiệm, vai trò trong mục tiêu chung của đất nước.

Do thời gian tới khi đoàn EC sang chỉ còn một tháng, lãnh đạo Bộ NN-PTNT khuyến nghị lãnh đạo địa phương, mà trực tiếp là Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND thành lập ngay các đoàn kiểm tra, rà soát hoạt động khai thác thủy sản trên địa bàn. 

"Ngành thủy sản còn nhiều tiềm năng, dư địa, trong đó nổi bật là giá trị xuất khẩu có thể đạt 10 tỷ USD trong năm nay. Tuy nhiên, dưới bề nổi ấy còn nhiều câu chuyện đáng lưu tâm khác, như việc nâng cao nhận thức, tiếp cận thông tin, tuyên truyền của bà con ngư dân còn hạn chế. Điều này có lẽ chỉ lãnh đạo địa phương mới nắm chắc và tự xây dựng những kịch bản tuyên truyền hiệu quả", Bộ trưởng nói. 

Đồng hành với địa phương, Bộ trưởng Lê Minh Hoan giao Tổng cục Thủy sản xây dựng kịch bản chuẩn bị đón đoàn kiểm tra của EC, đồng thời lên nhiều phương án tập dượt cho địa phương, trước khi giải trình với EC. 

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc gỡ thẻ vàng IUU. Theo ông An, xuất khẩu thủy sản sang EU chiếm khoảng 11-12% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của nước ta. 8 tháng đầu năm 2022, thủy sản Việt Nam xuất EU đạt giá trị hơn 890 triệu USD. Con số này của năm 2021 là hơn 1,2 tỷ USD.

Về đầu tư cơ sở hạ tầng cảng cá, hỗ trợ hoạt động kiểm soát sản lượng khai thác, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cam kết sẽ dành thêm nguồn lực cho ngành thủy sản từ nguồn vốn đầu tư công trung hạn.

Gỡ thẻ vàng IUU có ý nghĩa rất quan trọng

Kết luận cuộc họp lần thứ 6 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh, việc gỡ thẻ vàng IUU có ý nghĩa rất quan trọng. Lãnh đạo Chính phủ chỉ rõ, không thể để 62 vụ vi phạm ảnh hưởng tới sinh kế của hàng triệu ngư dân, hoạt động xuất nhập khẩu và hình ảnh đất nước.

Nhận định về nguyên nhân chậm tháo gỡ cảnh báo dù khung pháp lý tương đối đầy đủ, Phó thủ tướng cho rằng, công tác triển khai, tổ chức thực hiện có vấn đề, nhất là tại địa phương.

Để khắc phục, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu 28 tỉnh, thành phố ven biển ban hành ngay văn bản giao việc cụ thể cho các huyện, xã trong chiều 20/9. Đồng thời, địa phương phải huy động toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc để "rốt ráo công việc trong một tháng tới".

Ông cũng đồng tình với ý kiến của Bộ trưởng Lê Minh Hoan, về việc thành lập đoàn kiểm tra công tác phòng, chống IUU do lãnh đạo tỉnh, thành phố làm trưởng đoàn. Nhiệm vụ của đoàn kiểm tra là rà soát việc lắp đặt, giám sát hành trình, cấp phép của tàu cá, đồng thời xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm.

Cho rằng tháo gỡ thẻ vàng IUU là nhiệm vụ chung của các cấp, các ngành, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chỉ đạo các đơn vị như bộ đội biên phòng, cảnh sát biển tăng cường phối hợp, kiểm soát 24/24 giờ tại các vùng biển giáp ranh, nhất là trong "tháng cao điểm về chống IUU" sắp tới.

Cuối cùng, là việc chuyển đổi tư duy, từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm. Theo Phó Thủ tướng, khai thác thủy sản bền vững không chỉ để gỡ thẻ vàng IUU, mà sâu xa là bảo vệ môi trường, giữ gìn hệ sinh thái và chống biến đổi khí hậu - những vấn đề đang cần sự chung tay của toàn cầu.

Báo cáo về công tác triển khai chống khai thác IUU, UBND tỉnh Cà Mau cho biết, tại địa phương, chủ tàu và nhà cung cấp thường xuyên đổ lỗi cho nhau trong việc mất kết nối VMS, dẫn đến tình trạng khó xác định được lỗi xuất phát từ bên nào.

Để công tác gỡ thẻ vàng IUU chuyển biến nhanh, tích cực, Cà Mau kiến nghị một số vấn đề như: thành lập trung tâm chỉ huy về chống IUU để có sự lãnh đạo kịp thời, sâu sát; xây dựng, ban hành chính sách chuyển đổi nghề cho bà con ngư dân.