Củ đậu là loại rau ngắn ngày, dễ trồng, ít phải đầu tư chăm sóc, ít sâu bệnh, có thể trồng được nhiều vụ trong năm, nhất là dùng làm cây trồng gối vụ giữa vụ xuân sang vụ mùa hoặc ngược lại hiện được nông dân nhiều nơi áp dụng đưa lại hiệu quả kinh tế rất cao.
Theo kinh nghiệm ở Lộc Bình (Lạng Sơn) và Kim Thành (Hải Dương), ngoài trồng chính vụ bà con còn trồng củ đậu vụ trái bán được giá cao, cho lãi lớn. Bình thường mỗi sào củ đậu trồng vụ chính cho thu nhập 700-800.000 đồng, trong khi trồng vụ trái cho thu tới 1,5-1,7 triệu đồng/sào. Nhiều hộ còn tranh thủ trồng xen với cải củ, cải ngọt, cải xanh, su hào ngắn ngày vào giai đoạn đầu hoặc để bán vào dịp Tết Nguyên đán nên mức thu nhập còn có thể cao hơn, tới 2-3 triệu đồng/sào. NNVN giới thiệu kinh nghiệm trồng xen canh gối vụ của nông dân xã Đồng Gia, huyện Kim Thành, Hải Dương để bà con các nơi tham khảo, áp dụng.
Giống và thời vụ:- Hiện có các giống củ đậu địa phương và các giống củ đậu lai nhập nội từ Trung Quốc. Giống của ta do bà con nông dân tự để giống, củ nhỏ, năng suất thấp (800-1.200kg/sào) nhưng chất lượng tốt, ăn ngọt, mát được nhiều người ưa chuộng tìm mua, bán được giá cao hơn củ đậu lai. Giống củ đậu lai của Trung Quốc sinh trưởng khoẻ, cho củ to, năng suất cao (1,5-2 tấn/sào) nhưng chất lượng thấp, ăn nhạt, không ngon như củ đậu ta. Là giống lai F1 nên không tự để giống được, hàng năm bà con vẫn phải mua hạt giống ở các công ty, cửa hàng bán giống rau.
- Có thể trồng nhiều vụ trong năm : vụ xuân trồng tháng 2-3, thu hoạch tháng 5-6; vụ hè trồng tháng 4-5, thu hoạch tháng 7-8; vụ thu và thu đông trồng tháng 7-8-9, thu hoạch từ tháng 10 cho đến sau Tết nguyên đán. Tuy nhiên có 2 vụ chính cho năng suất cao và chất lượng tốt hơn cả là vụ xuân và thu đông.
Chọn và làm đất: Củ đậu ưa đất cát pha, thịt nhẹ, tơi xốp, có đủ độ ẩm, dễ thoát nước, độ pH từ 5,5-7, nếu thấp hơn thì bón cho mỗi sào 30kg vôi bột để khử bớt chua. Cày bừa kỹ, nhặt hết cỏ dại và lên luống rộng từ 1,5-1,8m, cao 50-60cm theo hình mui luyện cho dễ thoát nước.
Lượng phân và cách bón: Trồng củ đậu không cần nhiều phân hoá học mà nên bón lót nhiều phân chuồng đã được ủ hoai mục hoặc nhiều rơm, rạ mục là tốt nhất. Lượng phân đầu tư cho 1 sào Bắc bộ (360m2) gồm: 500-600kg phân chuồng + 4-5kg urê +10-12kg lân + 5-6kg phân kali. Bón lót toàn bộ phân chuồng, phân rác, lân trước khi lên luống. Khi củ đậu đã mọc được từ 30-45 ngày tiến hành bón thúc đợt 1 bằng 3kg đạm + 3kg phân kali nhằm giúp cây phát triển nhanh thân lá. Khi cây bắt đầu vào thời kỳ xuống củ (bói hoa) thì bón nốt số đạm và kali còn lại giúp cây cho củ to, tăng năng suất và chất lượng củ.
Gieo hạt: Gieo đều hạt trên mặt luống với khoảng cách: hàng cách hàng 20cm, hạt cách hạt trên hàng 15-18cm. Có thể gieo theo hàng ngang mặt luống cho dễ chăm sóc. Hạt giống chỉ cần ấn nhẹ xuống mặt luống, không cần lấp đất. Dùng rạ phủ kín mặt luống nhằm giữ ẩm cho đất, hạn chế cỏ dại và chống rửa trôi phân bón, hạt giống.
Chăm sóc: - Khi cây đã mọc đều, tỉa bớt những cây mọc yếu, dặm lại những chỗ thưa nhằm đảm bảo mật độ sẽ cho năng suất cao sau này. Kết hợp với bón phân đợt 1 là xới xáo mặt luống, làm sạch cỏ và thường xuyên tưới đủ ẩm (65-70%) cho cây sinh trưởng khoẻ. Cách tưới tốt nhất là dẫn nước theo rãnh cho ngấm dần vào luống hoặc té nước lên mặt luống, khi thấy đất chuyển màu nâu thẫm thì rút hết nước ra khỏi rãnh.
- Khi thấy cây bắt đầu bói hoa thì dùng dao, kéo cắt hết hoa, nụ, lộc non vươn dài khỏi mặt luống nhằm giúp cây chuyển nhanh từ giai đoạn sinh trưởng thân lá sang phát triển củ, tăng trọng củ, nâng cao chất lượng củ.
- Nếu thấy cây hơi cằn, lá hơi vàng thì cần phun bổ sung thêm các loại phân bón qua lá như Thiên nông, Humate 7-10 ngày/lần giúp cây sinh trưởng nhanh, cho củ to và chất lượng tốt.
Nếu kết hợp trồng xen canh để tăng thu nhập thì nên chọn các loại cây ngắn ngày (khoảng 30-45 ngày) như cải canh, cải ngọt, củ cải để gieo đồng thời với củ đậu và nên thu hoạch sớm để không làm ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển củ của cây củ đậu.
