Kỳ vọng cơ hội hợp tác nông nghiệp mới giữa Việt Nam và Nga

Kể từ năm 2016, Nga đã chứng kiến sự bùng nổ trong xuất khẩu nông sản, vượt qua giá trị xuất khẩu vũ khí với con số ấn tượng 16 tỷ USD. Đến năm 2021, giá trị này đã đạt 38 tỷ USD và tiếp tục tăng lên hơn 40 tỷ USD vào năm 2022. Năm 2023, xuất khẩu nông sản Nga vượt ngưỡng 50 tỷ USD, tương đương với Việt Nam. Với đà phát triển này, Nga đang trên đà lọt vào tốp 10 nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, hợp tác nông nghiệp giữa Việt Nam và Nga vẫn còn nhiều hạn chế. Các hoạt động chủ yếu tập trung vào thương mại, khoa học công nghệ và hợp tác kỹ thuật. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Nga vào Việt Nam không đáng kể, trong khi đầu tư từ Việt Nam sang Nga nổi bật với dự án chăn nuôi bò sữa của TH True Milk trị giá 2,7 tỷ USD.

Để thúc đẩy hợp tác nông nghiệp, lãnh đạo Bộ NN-PTNT và các Cục, Vụ liên quan đã tham gia nhiều cuộc họp, đối thoại với lãnh đạo nông nghiệp, đại sứ, chuyên gia Nga nhằm tìm kiếm giải pháp tháo gỡ rào cản giao thương cũng như mở ra những cơ hội hợp tác mới. Gần đây, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam đã có buổi làm việc với Đại sứ Nga vào ngày 13/6/2024 để đánh giá tình hình hợp tác và giải quyết các vướng mắc, đồng thời thúc đẩy hợp tác trong bối cảnh mới.

Trước đó, từ ngày 27-29/9/2023, Cục Thủy sản (Bộ NN-PTNT) đã tham dự Diễn đàn quốc tế về công nghiệp thủy sản lần thứ VI và Triển lãm công nghệ thủy hải sản tại Nga. Nhân sự kiện này, đoàn đã làm việc với Cục thủy sản Liên bang Nga để thúc đẩy hợp tác song phương, thương mại thủy hải sản và thảo luận sửa đổi một số nội dung về hợp tác nghề cá theo Nghị định thư năm 1994 giữa hai Chính phủ.

Tháng 7/2023, Cục Bảo vệ thực vật đã cử đoàn sang Nga để kiểm tra hệ thống chất lượng, an toàn ngũ cốc nhằm tăng cường hợp tác và kiểm soát xuất khẩu lúa mì của Nga sang Việt Nam. Theo Thông tư số 04/2023/TT-BNNPTNT ngày 15/8/2023 của Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, cỏ kế đồng đã được miễn kiểm dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu lúa mì từ Nga.

Ở chiều ngược lại, Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Liên bang Nga (FSVPS) hiện công nhận 57 cơ sở chế biến thủy sản Việt Nam đủ điều kiện an toàn thực phẩm để xuất khẩu sang Liên bang Nga và Liên minh Kinh tế Á - Âu.

Nhìn chung, thương mại nông lâm thủy sản giữa hai nước đạt khoảng 1 tỷ USD, chiếm 20% tổng giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai bên. Các sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam sang Nga bao gồm cà phê, thủy sản, rau quả, hạt tiêu, chè, hạt điều và gỗ. Ngược lại, Nga xuất khẩu sang Việt Nam thủy sản, lúa mì, phân bón và thịt đông lạnh.

Về đầu tư, dự án Trang trại bò sữa cao sản của Tập đoàn TH True Milk trị giá 2,7 tỷ USD tại Nga là điểm sáng trong hợp tác giữa hai doanh nghiệp. Cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ để dự án này thành công và nhân rộng các mô hình tương tự.

Hợp tác nông nghiệp giữa hai nước đã tăng gấp đôi trong 5 năm qua nhưng đang có xu hướng giảm do các khó khăn trong thanh toán và vận chuyển. Tiềm năng hợp tác còn rất lớn trong mối quan hệ truyền thống hữu nghị và quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 5 tháng đầu năm 2024, các mặt hàng nông sản xuất khẩu sang Nga tăng mạnh. Kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt 331,3 triệu USD, tăng 49,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, cà phê đạt 161,6 triệu USD, tăng 39%; thủy sản đạt 76,4 triệu USD, tăng 87,7%; hạt điều đạt 28 triệu USD, tăng 81,8%; rau quả đạt 26,8 triệu USD, tăng 25,2%. Các sản phẩm khác như cao su, gỗ và sản phẩm gỗ, gạo, hạt tiêu cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng.

Hợp tác nông nghiệp giữa Việt Nam và Nga đã đạt được những thành tựu đáng kể. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng, cần có những nỗ lực phối hợp mạnh mẽ hơn, giải quyết các khó khăn hiện tại và đẩy mạnh đầu tư, thương mại song phương.