Có dịp về công tác ở vùng chuyên canh dưa hấu lớn nhất nhì tỉnh Hải Dương là 2 huyện Kim Thành và Gia Lộc, Cận tôi học được bí quyết trồng dưa hấu cho năng suất cao, chất lượng tốt, mã quả đẹp, trong đó có kinh nghiệm làm gối kê cho những trái dưa hấu lớn nhanh, trái to, chín đều, mã đẹp, không có hiện tượng “lưng mốc” (do rám nắng), “bụng bạc” (do phải tiếp xúc với mặt đất) để bán được giá cao của anh Nguyễn Viết Toán, trưởng thôn Côi Hạ, xã Phạm Trấn, huyện Gia Lộc.
Trao đổi về kinh nghiệm trồng được những trái dưa hấu vừa to, vừa có chất lượng cao, hình thức đẹp, anh Toán không ngần ngại chia sẻ: Muốn cho trái dưa to, khi tuyển trái bà con chỉ nên để mỗi dây 1 trái. Việc tuyển trái nên làm sau gieo trồng khoảng 40-45 ngày tùy theo thời vụ. Khi trái dưa lớn bằng quả chanh, chọn để lại trái thứ 3 trên dây chính, còn lại vặt bỏ để tập trung dinh dưỡng cho trái lớn nhanh, lớn đều và cho chất lượng cao. Nếu trên dây chính không tuyển được trái thì chọn trái thứ hai trên dây nhánh từ lá thứ 8 đến 14. Chọn trái đầy đặn, cuống to dài, có nhiều lông tơ thẳng, không sâu bệnh.
Khâu chăm sóc cũng là yếu tố quan trọng giúp trái dưa có hình dáng, màu sắc đẹp, tăng giá trị thương phẩm. Khi trái lớn bằng trái cam, nếu là giống dưa trái tròn nên sửa cho trái nằm đứng, còn với trái dài thì sửa cho nằm ngang để trái phát triển cân đối, đồng đều.
Theo anh Toán, để vỏ trái dưa không bị “mốc lưng” bà con nên dùng các vật liệu sẵn có như rơm, rạ, cỏ khô để che phủ trái trong những ngày nắng nóng (trời mát hay mùa mưa không cần phải che). Với hiện tượng “bạc bụng” do trái dưa phải tiếp xúc lâu ngày với mặt đất bà con cũng dùng rơm, rạ, cỏ khô hoặc vỏ trấu khô để lót cho trái dưa nằm cách ly với mặt đất (kể cả trong trường hợp dùng màng phủ nông nghiệp để che phủ mặt luống).
Kinh nghiệm của anh Toán là nên làm gối kê cho dưa bằng túi nilon chứa trấu khô là tốt nhất: chủ động, dễ thao tác, tiết kiệm nhân công và vật liệu bằng cách gom lại sau khi thu hoạch dưa để cất giữ cho vụ sau. Cách làm như sau: phơi kỹ vỏ trấu rồi cho vào các túi nylon kích thước vừa đủ lót cho trái dưa là giống trái dài hay trái tròn rồi dán kín lại. Thỉnh thoảng thay đổi vị trí lót gối để trái dưa đẹp và màu vỏ trái xanh đều.
