Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, xuất khẩu tôm năm nay thắng lớn, kim ngạch có thể đạt trên 2 tỷ USD, tăng 20% so năm 2010.
Nhưng năm nay cũng là năm nghề nuôi tôm có nhiều biến động, khác với khu vực miền Trung con tôm chân trắng lên ngôi, thì vùng ĐBSCL lại nan giải vấn đề dịch bệnh làm tôm chết hàng loạt, thiệt hại rất lớn.
Để chuẩn bị cho vụ nuôi mới, chúng tôi trao đổi với TS Nguyễn Văn Hảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản II một số kinh nghiệm nuôi tôm.
Vấn đề “nóng” trong nuôi tôm hiện nay là gì, thưa ông?
Có hai vấn đề: Con giống và dịch bệnh. Tôm sú bố mẹ hiện nay chúng ta vẫn bắt từ ngoài biển về, mà mỗi lần mình bắt về như vậy là du nhập những mầm bệnh mới vào vùng nuôi. Do đó, việc gia hóa con tôm bố mẹ trong điều kiện nhân tạo đang trở thành một nhu cầu bức thiết.
Viện Nghiên cứu NTTS II đang nghiên cứu, hứa hẹn vài năm nữa sẽ có tôm bố mẹ nhân tạo ở vùng ĐBSCL. Với tôm thẻ chân trắng mặc dù đã có bố mẹ gia hóa nhưng chúng ta đang lệ thuộc hoàn toàn vào các công ty nước ngoài. Một nước có diện tích nuôi tôm lớn như Việt Nam mà phải nhập khẩu tôm bố mẹ là một bất lợi lớn.
Còn vấn đề "nóng" thứ hai?
Cái “nóng” thứ hai là dịch bệnh. Con tôm ngày càng có nhiều bệnh, nhưng bệnh đang gây đau đầu là đốm trắng, kế đó là hoại tử gan tụy. Kết quả nghiên cứu của Viện cho thấy có thể giải quyết được bệnh hoại tử. Chúng ta đã xác định được nguyên nhân là do thuốc BVTV, do đó, chỉ cần loại bỏ nó là xử lý xong.
Vấn đề còn lại là bệnh đốm trắng. Tuy nhiên, với tôm thẻ chân trắng thì còn rất nhiều bệnh mới. Điển hình nhất là bệnh IMMV vô cùng nguy hiểm, bệnh này đang gây thiệt hại rất lớn ở nước ngoài. Nếu kiểm dịch không tốt thì chúng ta không còn đối đầu với hoại tử nữa mà sẽ là IMMV.
Trong nuôi tôm hiện nay ngành đang khuyến cáo thực hiện theo “ba có và ba không”. Ông có thể nói rõ hơn về khuyến cáo này?
“3 không” là không dùng thuốc diệt giáp xác, cá tạp, ốc, rong, tảo trong ao nuôi bằng thuốc trừ sâu, hóa chất có nguồn gốc từ thuốc BVTV; Không được xả nước, bùn trong ao nuôi trực tiếp ra bên ngoài khi chưa được xử lý; Không được thả nuôi tôm giống không có nguồn gốc xuất xứ, không được kiểm tra chất lượng và xét nghiệm, kiểm nghiệm các mầm bệnh nguy hiểm.
Đối với “3 có”, thứ nhất phải có ao lắng và nơi xử lý nước thải, bùn trước khi đưa ra môi trường bên ngoài. Thứ hai, phải áp dụng quy phạm thực hành nuôi tốt, thí dụ như VietGAP, GlobalGAP, ASCICC… Thứ ba, phải tham gia vào thành viên của CLB, tổ đoàn kết sản xuất, HTX, hiệp hội để tương trợ nhau sản xuất, không nên sản xuất đơn lẻ.
Người nuôi tôm nên quan tâm vấn đề gì nhất trong vụ nuôi tới, thưa ông?
Chuẩn bị cho vụ nuôi 2012, trước mắt chúng ta vẫn phải đối đầu với 2 bệnh lớn là đốm trắng và hoại tử gan tụy. Đốm trắng thường xảy ra vào mùa mưa hoặc khí hậu lạnh trước Tết, nên tôi đề nghị thời điểm sau Tết âm lịch bắt đầu thả giống là tốt nhất. Khi đó, chúng ta sẽ né được đốm trắng.
Cái thứ hai, để không bị ảnh hưởng do bệnh gan tụy, trong vụ mùa tới, người nuôi phải nghiêm túc áp dụng “3 không, 3 có” như đã nêu trên thì sẽ khắc phục được. Cái nữa là hết sức lưu ý đến các bệnh mới nhất là bệnh IMMV trên con tôm thẻ chân trắng. Tôi đề nghị các cơ quan thú y, Chi cục Nuôi trồng thủy sản cần tăng cường kiểm dịch để ngăn chặn kịp thời tôm giống có IMMV du nhập vào địa bàn.
Xin cảm ơn ông!
Thứ trưởng Nguyễn Thị Xuân Thu: Sản xuất thuốc cấm, đình chỉ ngay! Nếu có thông tin chính xác về những công ty sản xuất thuốc thủy sản có nguồn gốc từ thuốc BVTV, thuốc nằm trong danh mục cấm, Bộ NN-PTNT sẽ đề nghị đình chỉ hoạt động ngay đối với công ty đó. Các tỉnh, thành phố cần tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, kiểm dịch, đặc biệt là quản lý cơ sở sản xuất giống, cơ sở mua bán các loại thuốc thủy sản. Cần giám sát chặt vùng nuôi để ngăn chặn tình trạng ô nhiễm môi trường. Bên cạnh việc tăng cường hệ thống quan trắc dịch bệnh, các tỉnh cũng cần tuyên truyền rộng rãi đến người dân về quy trình sử dụng công nghệ sinh học mới đạt chất lượng và bền vững về môi trường. Hiện nay có một số công ty kinh doanh giống thủy sản làm ăn gian dối gây thiệt hại cho người nuôi, các địa phương cần kiểm tra chặt chẽ, xử lý nghiêm minh.
