Muỗi vằn Aedes, loài muỗi lây truyền sốt xuất huyết, tại một phòng thí nghiệm ở Campinas, Brazil. Ảnh: Reuters.
Sốt xuất huyết, còn gọi là sốt nhức xương do khiến người bệnh đau nhức cơ và khớp, là bệnh đặc thù tại phần lớn khu vực Mỹ Latinh. Sự xuất hiện của đại dịch Covid-19 đã thu hút sự chú ý và nguồn lực từ chính phủ các nước Mỹ Latinh trong cuộc chiến chống căn bệnh nguy hiểm không kém này.
Tổ chức Y tế Liên châu Mỹ (PAHO) dự báo tỷ lệ nhiễm sốt xuất huyết trong năm 2020 ở mức cao, lượng bệnh nhân có thể lấp đầy các phòng chăm sóc tích cực (ICU), khiến nhiều người thiệt mạng ngay cả khi Covid-19 không xuất hiện.
Trên thế giới, Covid-19 còn ảnh hưởng đến các căn bệnh khác. Tại châu Âu, biện pháp ứng phó Covid-19 đã giúp loại bỏ cúm mùa nhưng ở châu Phi, phương án đóng cửa biên giới giữa các nước lại khiến việc vận chuyển vắc xin sởi và nguồn cung y tế gặp khó khăn.
Tại Mỹ Latinh, dịch sốt xuất huyết bùng phát từ cuối năm 2018 vẫn còn hiện hữu. Số ca nhiễm tại châu Mỹ lên đỉnh lịch sử 3,1 triệu người trong năm 2019, hơn 1.500 trường hợp tử vong ở Mỹ Latinh và vùng Caribe, PAHO cho biết. Số ca nhiễm thường có xu hướng giảm vào nửa cuối năm.
Sốt xuất huyết là bệnh do muỗi lây truyền, thường xảy ra 3 – 5 năm sau đợt dịch trước. Do hiện có 4 chủng sốt xuất huyết, mỗi người có thể nhiễm bệnh nhiều hơn một lần và lần nhiễm thứ hai khả năng cao nặng hơn.
“Covid-19 đang là ‘ngôi sao’, do đó, toàn bộ sự chú ý được dồn về Covid-19. Nhưng sốt xuất huyết cũng là rắc rối”, bác sĩ Jaime Gomez, làm việc tại bệnh viện ở Floridablanca, tỉnh Santander, Colombia, nói.
Sốt xuất huyết không nguy hiểm chết người và có thể điều trị bằng thuốc giảm đau nhưng một số người sẽ chịu những triệu chứng dai dẳng như mệt mỏi, sút cân và trầm cảm, ảnh hưởng đến khả năng làm việc. Trường hợp nặng hơn được điều trị bằng tiêm tĩnh mạch, những người không được xét nghiệm kịp thời có thể bị biến chứng nguy hiểm.
Can thiệp y tế không thể thực hiện nếu bệnh nhân ở nhà, do lo ngại nhiễm virus corona hoặc bị bệnh viện từ chối tiếp nhận vì quá nhiều bệnh nhân.
Số ca nhiễm Covid-19 tại Santander không nhiều. Gomez nói phòng khám của ông ghi nhận số trường hợp nhập viện giảm một nửa do mọi người ngại ra ngoài.
Một bệnh nhân sốt xuất huyết được điều trị tại bệnh viện ở Asuncion, Paraguay, hồi tháng 1. Ảnh: Reuters.
‘Hệ thống đã sụp đổ’
Sonia Fernandez, luật sư người Paraguay, không muốn được chăm sóc y tế khi cô cùng hai con gái, 11 tuổi và 8 tuổi, nhiễm sốt xuất huyết hồi đầu tháng 4.
“Cả ba chúng tôi đều biểu hiện triệu chứng, đau nhức, phát ban, nhưng không đến phòng khám hay trung tâm y tế để tránh nguy cơ nhiễm Covid-19”, Fernandez chia sẻ. Ba mẹ con đều đã khỏi bệnh.
Số ca nhiễm sốt xuất huyết tại Paraguay năm nay tăng mạnh. Trong 18 tuần đầu năm, Paraguay ghi nhận 42.710 ca nhiễm, 64 trường hợp tử vong cao hơn nhiều so với con số 384 ca nhiễm, 6 trường hợp tử vong cùng kỳ năm ngoái.
Tại Ecuador, nơi chịu ảnh hưởng mạnh từ Covid-19 với các bệnh viện tại thành phố lớn nhất Guayaquil đều quá tải, số ca nhiễm sốt xuất huyết bất ngờ giảm có thể tiềm ẩn nhiều vấn đề khác.
Theo Bộ Y tế Ecuador, số ca nhiễm sốt xuất huyết đạt đỉnh 888 trong tuần kết thúc ngày 14/3, hai tuần sau khi nước này xuất hiện bệnh nhân Covid-19 đầu tiên. Trong tuần kết thúc ngày ngày 4/4, số ca nhiễm sốt xuất huyết chỉ còn 257.
“Rõ ràng, sốt xuất huyết đang không được báo cáo đầy đủ”, theo Esteban Ortiz, nhà nghiên cứu sức khỏe toàn cầu tại một trường đại học ở thủ đô Quito, Ecuador. “Số ca nhiễm không giảm, chỉ giảm số trường hợp được chẩn đoán, cho thấy hệ thống đã hoàn toàn sụp đổ”.
Bộ Y tế Ecuador phát thông báo cho biết nước này không còn có nguy cơ chịu tác động kép từ Covid-19 và sốt xuất huyết lớn hơn so với quốc gia khác trong khu vực. Ecuador có đủ nguồn cung y tế để chữa trị các trường hợp nhiễm sốt xuất huyết.
Sốt xuất huyết còn bùng phát mạnh tại Trung Mỹ. Số ca nhiễm ở Costa Rica từ đầu năm đến ngày 1/5 tăng gần 3 lần, lên hơn 2.000 trường hợp, so với cùng kỳ năm trước.
“Chúng tôi đang trải qua thời khắc khó khăn đối phó không chỉ với Covid-19 mà còn với các dịch bệnh khác trong chu kỳ”, Rodrigo Marin, giám đốc cơ quan giám sát sức khỏe Costa Rica, trả lời báo giới.
Tại Panama, nơi có hơn 20 người tử vong vì sốt xuất huyết trong năm nay, quan chức y tế thành phố Panama City Yamileth Lopez cũng đưa ra cảnh báo khi trả lời phỏng vấn Reuters.
“Sốt xuất huyết cũng gây chết người”, bà nói.
