Mía tăng nhờ thiếu, đường giảm nhờ... đường lậu

Giá thành mỗi kg đường là bao nhiêu? Để đi tìm lời giải cho câu hỏi trên, chúng tôi đã tham vấn ý kiến của khá nhiều doanh nghiệp, chuyên gia ngành mía đường, nhưng tìm ra được một câu trả lời chính xác thật khó.

Theo ông Đỗ Hoàng Quang, Trưởng phòng Tư vấn Cty đường NIVL, chi phí nguyên liệu chiếm 70% giá đường mà nhà máy bán ra, 30% còn lại là chi phí sản xuất và lợi nhuận. Nhà máy nào giảm được chi phí sản xuất xuống thì lợi nhuận sẽ tăng lên và ngược lại.

Một cựu Phó TGĐ TCty Mía đường II cho rằng chi phí cho nguyên liệu chiếm 60% giá đường bán ra. Còn giá thành đường không thể tính chung được vì mỗi nhà máy có cách tính giá thành khác nhau, thậm chí có những cách tính rất khó hiểu. Ông này đưa ra dẫn chứng: “Hồi còn đương nhiệm, tôi là người duyệt giá thành của các nhà máy thành viên, vậy mà cũng không hiểu nổi cách tính giá thành của nhiều nhà máy gửi lên”.

Bên cạnh đó, giá thành của mỗi nhà máy còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác như đầu tư cho vùng nguyên liệu nhiều hay ít, lãi suất ngân hàng ra sao, thu hồi được những sản phẩm gì ngoài đường… Tuy cho rằng không thể biết được chính xác giá thành của từng nhà máy, cũng như không thể tính giá thành chung cho cả ngành đường, nhưng với giá thu mua mía hồi đầu vụ vừa rồi, các nhà máy đường hoàn toàn có thể thu lời tới 5.000 đ/kg đường.

Còn theo ước tính của một chuyên gia khác trong ngành mía đường, chi phí cho sản xuất (khấu hao, nhân công, điện, nước…) đường trong niên vụ này vào khoảng 2.000 – 3.000 đ/kg. Cuối tháng 11, giá mía về tới nhà máy ở ĐBSCL đạt mức bình quân 1.200 đ/kg, mía có chữ đường bình quân là 9 CCS. Như vậy, tính ra, giá mía 10 CCS về tới nhà máy là 1.330 đ/kg. Với công thức 10 kg mía (10 CCS) ép ra được 1 kg đường tinh luyện, cứ mỗi kg đường hiện nay, phải dùng tới 13.300 đ tiền mía. Cộng với chi phí sản xuất như trên, giá thành bình quân mỗi kg đường ở ĐBSCL vào khoảng 15.300-16.300 đ/kg.

Bà Phạm Thị Sum, Chủ tịch HĐQT Cty CP Đường Biên Hòa cho biết, giá mía về tới nhà máy ở Tây Ninh đã lên tới 1.260 đ/kg (mía 10 CCS). Tính ra, giá thành sản xuất mỗi kg đường ở Đông Nam bộ trong niên vụ này vào khoảng 15.000-16.000 đ/kg.

Từng lên tới mức kỷ lục trên dưới 20.700 đ/kg, sau đó giá đường do các nhà máy bán ra có giảm nhưng không đáng kể. Đến ngày 30/11, giá đường RS do các nhà máy ở khu vực Cần Thơ bán ra là 19.200 đ/kg. Với mức giá này, các nhà máy vẫn còn lãi tới 4.000 đ/kg- một mức lãi đáng mơ ước.

Theo nhận định chung của các nhà máy đường, trong thời gian tới, giá mía sẽ tiếp tục xu hướng tăng lên, còn giá đường tiếp tục giảm xuống thêm. Giá mía tăng lên, chủ yếu do hầu hết các nhà máy đã bước vào sản xuất niên vụ mới, khiến cho nguồn cung nguyên liệu trở nên căng thẳng. Thậm chí, chỉ mới sau vài ngày mưa lớn vừa rồi, đã có nhà máy bị “đứt” mía, phải tạm ngưng sản xuất. Như vậy, giá mía tăng là do các nhà máy “đói” nguyên liệu, chứ không phải do các nhà máy muốn tăng thêm lợi nhuận cho nông dân, bởi theo nhiều nhà máy, giá mía niên vụ này đã hợp lý so với giá đường bán ra (?).

Còn việc giá đường đang giảm xuống, cũng hoàn toàn do sức ép cung – cầu từ thị trường. Vào thời điểm này, hầu hết các nhà máy ở phía Nam đã bước vào sản xuất, nên nguồn cung đường đang tăng lên khá nhanh. Riêng ở khu vực ĐBSCL, lượng đường tồn kho đã lên tới khoảng 25.000 tấn. Đặc biệt mỗi ngày, ước tính có khoảng 300-400 tấn đường Thái Lan được nhập lậu vào qua biên giới Tây Nam cũng làm tăng đáng kể nguồn cung đường trên thị trường, với giá cả khá cạnh tranh, đã tạo nên một sức ép không nhỏ lên các nhà máy trong nước.