Sau khi Tuần san Kiến thức gia đình đăng bài "Sốc khi biết sự thật về công dụng của đông trùng hạ thảo" (ĐTHT) phản ánh việc các nhà khoa học Trung Quốc khẳng định ĐTHT không phải là thần dược chữa bách bệnh như lời đồn, chúng tôi đã đến các con phố thuốc đông y Q.5, TP.HCM, hoặc trên các trang mạng, thì dễ dàng mua được như rau.
Giá nào cũng có
Đến một tiệm thuốc đông y lớn trên đường Hải Thượng Lãn Ông, Q.5, TP.HCM, hỏi mua ĐTHT, bà chủ tiệm mang ra một hộp gỗ, nắp làm bằng kính trong suốt, bên trong đựng khoảng vài chục cây (con) ĐTHT, hình thức sang trọng, bắt mắt. Bà cho biết, giá 10 triệu đồng/lạng.
   |
| ĐTHT đựng trong hộp nhung sang trọng túi nilon, đĩa sành… đủ giá, nhưng thật giả thì không thể biết |
“Mắc dữ vậy chị? Nãy em hỏi mấy tiệm kia có 5 triệu/lạng thôi”. Nghe tôi “nắn gân”, bà chủ tiệm nét mặt không vui, đáp: “Thì chú qua đó mua đi, tiền nào của nấy. Ham rẻ coi chừng nghen”. Tôi hỏi tiếp: “Còn loại nào tốt hơn không?”. Bà chủ tiệm nhìn tôi từ đầu đến chân như để “định lượng” xem trong túi tôi có khoảng bao nhiêu tiền rồi nói: “Có, nhưng mà mắc lắm, mua nổi không?”. Tôi ngạc nhiên: “Ủa, ĐTHT có hàng “xịn” hàng kém chất lựng nữa hả chị?”. Bà ngập ngừng chút rồi liến thoắng: “Đó là hàng thiên nhiên, xuất xứ Tây Tạng, đặt mối bên đó cả năm trời mới có vài lạng đó”.
Đến tiệm thứ 2 hỏi mua ĐTHT, ông chủ tiệm báo giá 30 triệu đồng/lạng và quảng cáo: “Không nói đến giá trị, muốn lấy được ĐTHT, người ta phải leo trèo, đi sâu vào núi rừng cao chót vót bên Tây Tạng. Nguy hiểm, vất vả, có khi mất cả mạng ấy chứ. Giờ ĐTHT thiên nhiên hiếm lắm, người ta đua nhau đi tìm. Nên một lần đi cả tuần, cả tháng, may lắm được vài lạng, không thì về không. Gia đình tôi đã 3 đời làm thuốc đông y rồi.
Bên Trung Quốc tôi còn nhiều bà con lắm. Hè năm nào tôi cũng sang đó, lên tận Tây Tạng cả tháng trời, mua trực tiếp của những người lên núi “săn” nó nên tôi sẵn sang đền gấp 10 lần số tiền khách mua nếu chứng minh được hàng của tôi là giả”. Tôi thắc mắc: “Nhưng tôi nghe nói ĐTHT thật giá cả trăm triệu/lạng mà?”. Ông đáp: “Thì tôi vừa nói rồi đó, tôi mua tận gốc mà. Từ người lấy trực tiếp đến tay người dùng có khi qua mấy chặng, giá đội lên mấy lần là đúng rồi”.
Phân biệt thế nào?
Lương y Phạm Quốc Vinh, ở Hội Đông y tỉnh Long An vốn là “con nhà nòi” trong các bài thuốc bổ dưỡng, tăng cường sinh lực, năm nay 61 tuổi, từng theo cha là lương y Phạm Thiên Long bào chế thuốc từ nhỏ nên rành về ĐTHT.
  |
| Ngay cả ĐTHT nuôi cấy nhân tạo cũng khó biết chất lượng |
Tôi hỏi: “Có bao nhiêu loại ĐTHT trên thị trường hiện nay?”. Ông Vinh nói tiếp: “Trên thị trường hiện có đến 4 loại ĐTHT, loại thứ nhất có xuất xứ thiên nhiên, loại này có thể “vô giá”, 50, 60, hoặc có khi cả trăm ngàn đô la/ký. Mà không phải muốn là có. Loại thứ 2 cũng là ĐTHT thật, nhưng đã bị triết xuất, lấy hết tinh chất. Sau đó bơm vào một số chất có tác dụng bổ dương, tương tự Viagra. Uống vẫn có tác dụng như thật. Rất khó để phân biệt bằng cảm nhận, mắt thường giữa 2 loại này. Loại ĐTHT thứ 3 là nhân tạo. Hiện một số nơi đã nuôi cấy được ĐTHT, nhưng chưa có công trình khoa học nào về thành phần dinh dưỡng trong ĐTHT nhân tạo.
Theo đánh giá chủ quan của tôi, thì loại này không có bao nhiêu dinh dưỡng. Vì để có những tinh chất đặc biệt như ĐTHT thiên nhiên, cần có những yếu tố thiên nhiên cũng đặc biệt, mà con người không thể tạo ra. Chưa kể, có nhiều loại nấm ký sinh trong con sâu nhộng để hình thành ĐTHT, nhưng chỉ duy nhất một loại có chất lượng cao thực sự. Mà loại nấm này, chưa có nước nào nuôi cấy được. Còn một loại ĐTHT được làm hoàn toàn bằng bột. Loại này thì giá vô chừng, vài trăm ngàn đến vài triệu đồng 1 lạng cũng có, chủ yếu người bán nhìn mặt khách để hét giá”.
“Làm sao phân biệt được ĐTHT thật, giả?”, tôi hỏi. Ông đáp: “Phải là dân trong nghề, nhiều kinh nghiệm mới phân biệt được. Đầu trùng và búi nấm của ĐTHT thật liền lạc với nhau một cách tự nhiên, còn đồ giả nếu quan sát kỹ, sẽ thấy vết nối, các nếp gấp trên thân ĐTHT giả giao nhau rất bằng do được đổ từ khuôn. Ngoài ra, ĐTHT thiên nhiên thật có mùi tanh nồng đặc trưng, hàng giả cũng có mùi tanh nhưng là mùi tanh lợm và khó chịu do hóa chất”.
