Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio. Ảnh: Getty.
Chỉ vài ngày trước khi thực hiện chuyến công du nước ngoài đầu tiên của mình với tư cách Ngoại trưởng Mỹ đến Trung Mỹ, ông Rubio đã nhắc lại những lo ngại của Tổng thống Donald Trump về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với tuyến đường thủy chiến lược.
Trong bài phát biểu nhậm chức hôm 20/1, ông Trump một lần nữa cáo buộc Panama đã vi phạm lời hứa về việc chuyển giao kênh đào vào năm 1999 và nhượng lại cho Trung Quốc - những tuyên bố mà chính phủ Panama đã kịch liệt phản đối. Ông tuyên bố rằng Mỹ sẽ lấy lại kênh đào nhưng không tiết lộ thời điểm hay cách thức thực hiện điều này.
Ông Rubio, một cựu thượng nghị sĩ có quan điểm cứng rắn với Trung Quốc, đã chỉ ra một công ty có trụ sở tại Hong Kong điều hành 2 cảng ở các lối vào Đại Tây Dương và Thái Bình Dương của kênh đào là một rủi ro đối với Mỹ bởi vì "họ phải làm bất cứ điều gì chính phủ Trung Quốc yêu cầu".
"Và nếu xảy ra xung đột và chính phủ Trung Quốc yêu cầu họ đóng cửa kênh đào Panama, họ sẽ phải làm như vậy. Và trên thực tế, tôi chắc chắn rằng họ có kế hoạch dự phòng để làm điều này. Đó là một mối đe dọa trực tiếp", ông Rubio nói.
Chính phủ Panama đã kịch liệt phủ nhận việc nhượng lại hoạt động của kênh đào cho Trung Quốc và khẳng định họ quản lý kênh đào một cách công bằng đối với tất cả các tàu biển.
Trước đó, trong ngày 30/1, Tổng thống Panama Jose Raul Mulino đã bác bỏ việc thảo luận về việc kiểm soát kênh đào với ông Rubio khi ông đến thăm đất nước này. "Kênh đào thuộc về Panama", ông nói với các phóng viên.
Mặc dù kênh đào này được Panama quản lý, hai cảng ở hai bên được điều hành bởi công ty Hong Kong Hutchinson, trong khi các cảng khác gần đó được điều hành bởi các công ty tư nhân từ Mỹ, Singapore và Đài Loan.
Ông Rubio không đề cập đến việc "giành lại kênh đào" như Tổng thống Trump nhưng nhấn mạnh, Mỹ có ý định giải quyết các vấn đề mà Tổng thống đã nêu ra; đồng thời cho rằng tình hình hiện tại "không thể tiếp diễn".
"Tôi cho rằng kênh đào đã nằm trong vòng tay của Trung Quốc", ông nói, bày tỏ hy vọng vấn đề có thể sớm được giải quyết.
Các nhà phê bình đã cáo buộc ông Trump thiết lập "chủ nghĩa đế quốc hiện đại" trong các tuyên bố đe dọa của ông về kênh đào cũng như Greenland, một lãnh thổ bán tự trị của Đan Mạch, cho thấy những phát ngôn như vậy có thể khuyến khích Nga trong cuộc xung đột ở Ukraine và biện minh cho Trung Quốc nếu nước này quyết định kiểm soát Đài Loan.
