Xu thế tất yếu
Hơn 130 doanh nghiệp ngành gỗ ở Bình Định xác định chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu để đáp ứng yêu cầu của thị trường, yêu cầu của khách hàng. Do đó, hiện nay ngành gỗ Bình Định đang tập trung xây dựng hình ảnh thân thiện, phát triển bền vững.
Theo ông Lê Minh Thiện, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định, hơn 130 doanh nghiệp thành viên của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định chuyên chế biến đồ gỗ nội thất, ngoại thất trong thời gian qua đã nỗ lực vượt qua thách thức, ổn định sản xuất kinh doanh, đóng góp quan trọng vào tổng kim ngạch xuất khẩu 1,6 tỷ USD năm 2023 của tỉnh.
Công ty Cổ phần Kỹ nghệ gỗ Tiến Đạt (thành phố Quy Nhơn, Bình Định) đã thay đổi một số máy móc, thay hệ thống sấy nhiệt hơi cho lò sấy cũ. Ảnh: V.Đ.T.
Tuy nhiên, cũng theo ông Thiện, dù thị trường đã có dấu hiệu hồi phục, nhưng năm 2024 vẫn chưa hết khó khăn. Bên cạnh đó, ngoài những khó khăn về sức mua của thị trường, ngành gỗ Bình Định còn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn mới do thị trường đòi hỏi ngày càng cao về tính bền vững, thân thiện với môi trường. Do đó, chuyển đổi xanh trong sản xuất là để tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Theo ông Thiện, quy định về tính hợp pháp và bền vững của sản phẩm đồ gỗ tại các thị trường tiêu thụ đồ gỗ lớn trên thế giới ngày càng chặt chẽ, chi tiết hơn. Theo đó, từ năm 2027, những sản phẩm đồ gỗ nhập khẩu vào 2 thị trường tiêu thụ lớn là EU và Hoa Kỳ phải đáp ứng các tiêu chuẩn giảm phát thải nhà kính; 2 thị trường này cũng sẽ kiểm soát, đánh giá hàm lượng carbon trong sản phẩm.
“Nếu hàm lượng carbon cao hơn quy định thì bắt buộc các nhà xuất khẩu phải nộp thêm thuế hoặc tín chỉ carbon. Do đó, yêu cầu chuyển đổi xanh đối với ngành gỗ Bình Định là rất cấp bách, vì mốc thời gian các quy định có hiệu lực không còn nhiều”, ông Lê Minh Thiện chia sẻ.
Ngành gỗ Bình Định đang tập trung xây dựng hình ảnh thân thiện, phát triển bền vững. Ảnh: V.Đ.T.
Theo ông Đỗ Xuân Lập, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ nghệ gỗ Tiến Đạt ở thành phố Quy Nhơn (Bình Định), năm 2023, công ty này là 1 trong 5 doanh nghiệp lớn trong cả nước được Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam vận động các tổ chức quốc tế về môi trường hỗ trợ 200 - 300 triệu đồng/doanh nghiệp để thực hiện chuyển đổi xanh. Công ty Cổ phần Kỹ nghệ gỗ Tiến Đạt hiện đã thay đổi một số máy móc, thay hệ thống sấy nhiệt hơi cho lò sấy cũ, qua đó giảm tới 3/4 lượng điện năng tiêu thụ.
Hướng đến phát triển bền vững
Theo ông Lê Minh Thiện, để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng, phát triển, doanh nghiệp ngành gỗ Bình Định đang tập trung vào chiến lược đa dạng hóa thị trường, khai thác thêm khách hàng mới, tập trung vào nhóm hàng có giá trị gia tăng cao. Đồng thời tái cấu trúc hoạt động của doanh nghiệp theo phương châm tự lực, tiết kiệm từ cải tiến, đổi mới công nghệ sản xuất đến tìm kiếm, lựa chọn khách hàng, đơn hàng phù hợp năng lực, điều kiện sản xuất kinh doanh của từng đơn vị.
“Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định khuyến khích hội viên đầu tư trồng rừng gỗ lớn, hình thành vùng nguyên liệu có chứng chỉ FSC; đầu tư phát triển nhà máy chế biến sâu sau dăm gỗ như ván dăm okal, ván MDF, ván ghép thanh; củng cố thị trường xuất khẩu cho nhóm ngành hàng nhựa đan. Hiệp hội còn hỗ trợ phát triển hài hòa các ngành hàng dăm gỗ, viên nén, tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh khi mua nguyên liệu gỗ rừng trồng để sản xuất”, ông Lê Minh Thiện cho hay.
Các thị trường nhập khẩu đồ gỗ sẽ siết chặt các điều kiện liên quan đến yếu tố xanh; xanh từ sản xuất đến thương mại xanh, tăng trưởng xanh. Ảnh: V.Đ.T.
Viên nén là mặt hàng nhiên liệu được chọn để thay thế cho than, nhằm giảm phát thải khí nhà kính, giảm phát thải CO2 tại các nhà máy nhiệt điện, nhưng chính bản thân các doanh nghiệp sản xuất viên nén cũng đối diện với nguy cơ phát sinh khí thải CO2 tại các nhà máy.
Là những thị trường lớn của mặt hàng viên nén gỗ, EU và Nhật Bản đã đưa ra nhiều yêu cầu chi tiết, bắt buộc phải có về tiêu chí giảm phát thải carbon. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu phải gắn kết chặt chẽ với người trồng rừng để tạo ra nguyên liệu hợp pháp, tuân thủ pháp luật, có thể truy xuất nguồn gốc dễ dàng. Khi đã đáp ứng được các yêu cầu nói trên thì cơ hội tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của ngành gỗ Bình Định là rất lớn.
Ông Dương Xuân Khải, Giám đốc kinh doanh Chi nhánh Bình Dương của Công ty TNHH TM Vĩ Đại (thành phố Hồ Chí Minh), đánh giá về lộ trình chuyển đổi xanh của ngành gỗ Bình Định: “Từ đầu năm đến nay, công ty chúng tôi nhận được nhiều đơn đặt hàng của các doanh nghiệp gỗ lớn ở Bình Định trang bị một số máy móc sản xuất gỗ hiện đại, tiết kiệm năng lượng, phù hợp với tiêu chí xanh do đối tác đặt ra. Riêng các đơn đặt hàng liên quan đến hệ thống máy móc mới ước tính trị giá khoảng 1 triệu USD”.
Từ năm 2027, những sản phẩm đồ gỗ nhập vào 2 thị trường tiêu thụ lớn là EU và Hoa Kỳ phải đáp ứng các tiêu chuẩn giảm phát thải nhà kính. Ảnh: V.Đ.T.
Theo ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, các doanh nghiệp ngành gỗ ở Bình Định cần xây dựng liên kết chuỗi cung ứng gỗ nguyên liệu. Được như vậy thì việc đáp ứng các điều kiện gỗ hợp pháp của các thị trường khó tính sẽ thuận tiện hơn, cả khâu hoàn thuế giá trị gia tăng cũng sẽ ít tốn kém.
“Dần dần, tất cả các thị trường nhập khẩu đồ gỗ sẽ siết chặt các điều kiện liên quan đến yếu tố xanh; xanh từ sản xuất đến thương mại xanh, tăng trưởng xanh… Vì vậy, ngành chế biến gỗ xuất khẩu buộc phải đáp ứng yêu cầu truy xuất đến tận người trồng rừng. Đây không còn là đòi hỏi mang tính tự nguyện, mà đã trở thành điều kiện bắt buộc nếu muốn bán hàng cho đối tác”, ông Ngô Sỹ Hoài khẳng định.
