 |
| SX-KD phân bón đang bị "bó chặt" bởi nghị định mới (Ảnh minh họa) |
Trong hơn 30 năm làm báo, đây là lần đầu tiên tôi được chứng kiến một nghị định mà khi triển khai người thì lớn tiếng “chúng tôi phản đối” (TS Lê Xuân Đính, nguyên GĐ Trung tâm nghiên cứu Đất Phân), người thì nhẹ nhàng “Nghị định rất lạ, lấy tiền kiểm làm mục tiêu" (TS Nguyễn Thị Hồng Minh, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản), người thì mỉa mai “Nghị định thủ tục” (Hoàng Văn Tại, Tổng GĐ Cty Phân lân nung chảy Văn Điển), người thì lo lắng “Doanh nghiệp không được bảo vệ” (Nguyễn Văn Nghĩa, TGĐ Cty VTNN Việt Nông)…; không nghe một ý kiến nào ủng hộ.
Dẫn nhập cho Nghị định 108/2017 về Quản lý phân bón, Cục BVTV, tác giả soạn thảo Nghị định cho lưu hành tài liệu - Thực trạng Quản lý Phân bón và nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, vẽ nên bức tranh xám xịt về phân bón và quản lý phân bón “không thể kiểm soát được chất lượng”, “không được cơ quan nào thẩm định tính khoa học, xác thực và hiệu quả”, số lượng loại phân bón được công bố hợp quy tăng “tăng gấp 2,5 lần so với tháng 1/2017” (hiện hơn 15.000 sản phẩm), ”Tình trạng sản xuất, kinh doanh phân bón không đảm bảo chất lượng, phân bón giả diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi”… Tuyệt nhiên không có chữ nào nói đóng góp của phân bón cho SXNN, điều đó cũng có nghĩa phủ định toàn bộ Nghị định 202/2013.
Nguyên nhân tạo nên sự bi đát của ngành phân bón, mặc dù không nói ra, nhưng các tác giả đã ngầm mặc định, đấy là do có quá nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể tham gia sản xuất kinh doanh phân bón (6.805/7.800 đơn vị), và việc loại bỏ họ, chặn đứng những ai có ý định khởi nghiệp ngành phân bón là nhiệm vụ trọng tâm, trước mắt.
Để làm được việc đấy, các tác giả của Nghị định 108/2017 nghĩ ra trùng điệp các thủ tục quản lý hành chính, rườm rà, lạc hậu (giấy công nhận chỉ có giá trị 5 năm, chỉ riêng quảng cáo và hội thảo với sản phẩm lưu thông toàn quốc phải xin phép 63 tỉnh, thành), nghĩ ra các tiêu chuẩn không tưởng trong việc khảo nghiệm công nhận phân bón mới (tăng hiệu quả tối thiểu 10% so với đối chứng cùng loại đang phổ biến) mà không nghĩ tới việc tạo ra hành lang pháp lý để phát huy động lực cạnh tranh - bản chất của nền kinh tế thị trường. Và ai cũng biết rằng, quản lý kinh tế bằng các thủ tục “hành là chính”, bằng “xin cho” là khởi nguồn của tiêu cực, khởi nguồn của tư bản thân hữu và người thiệt thòi chỉ là quần chúng nhân dân.
 |
| Một dây chuyền của nhà máy SX phân NPK một hạt bằng công nghệ “ép viên” (Ảnh minh họa) |
Mặc dù thời gian sống của Nghị định này chắc không quá 2 năm, theo một lãnh đạo Bộ NN-PTNT là “xin lắng nghe, tiếp thu” và Bộ đang gấp rút chuẩn bị Luật Trồng trọt để trình Quốc hội vào tháng 10/2018, những điều bất hợp lý sẽ bị điều chỉnh, bãi bỏ, nhưng việc thi hành một nghị định bất cập như vậy chắc chắn sẽ mang nhiều hệ lụy.
Trước đây khi dừng đặc cách thuốc BVTV sinh học, thuốc trừ sâu cuốn lá, Cục BVTV đã tạo ra thị trường ngầm buôn bán danh mục, tương tự việc chuyển đổi từ Nghị định 202/2013 sang Nghị định 108/2017 cũng đã tạo nên cuộc chạy đua đăng ký hợp quy các sản phẩm phân bón, và đấy là nguyên nhân chính của việc tăng đột biến 2,5 lần trong thời gian 8 tháng qua (từ trên 6.000 sản phẩm vào tháng 1/2017 lên trên 14.000 sản phẩm vào tháng 9/2017).
Sắp tới sẽ là cuộc chạy đua gì?
