Lực lượng chức năng phối hợp kiểm tra thiết bị giám sát tàu cá tuyến khơi. Ảnh: Hải Hà.
Theo dữ liệu trích xuất từ Hệ thống dữ liệu giám sát tàu cá của Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Ninh, từ năm 2020 đến giữa tháng 8/2023, tỉnh Quảng Ninh có tổng số 115 tàu cá khai thác tuyến khơi bị mất kết nối hệ thống giám sát trong bờ và trên biển.
Trong đó, từ năm 2020 đến hết năm 2022, toàn tỉnh có 34 tàu cá thuộc các địa phương Cô Tô, Tiên Yên, Uông Bí, Vân Đồn, Hải Hà, Quảng Yên, Móng Cái mất kết nối hệ thống giám sát tàu cá trong bờ.
Quy định của Luật Thủy sản, những tàu khai thác tuyến khơi có chiều dài từ 15m trở lên bắt buộc phải lắp thiết bị giám sát hành trình. Hiện trong tổng số 6.002 tàu cá toàn tỉnh, có 233 tàu khai thác tuyến khơi có chiều dài từ 15m trở lên và đều đã được lắp thiết bị giám sát hành trình, đạt tỷ lệ 100%. Tuy nhiên trên thực tế vẫn còn nhiều tàu cá khai thác tuyến khơi để xảy ra tình trạng không duy trì kết nối thiết bị giám sát hành trình theo quy định.
Tính riêng tính từ đầu năm 2023 đến nay, số lượng tàu cá toàn tỉnh bị mất kết nối hệ thống giám sát tàu cá trong bờ tăng mạnh, lên tới 81 tàu. Nhiều nhất là TX Quảng Yên có 29 tàu, tiếp đến là huyện Hải Hà 20 tàu, TP Uông Bí 9 tàu, huyện Vân Đồn 8 tàu, TP Hạ Long 8 tàu, TP Cẩm Phả 6 tàu và TP Móng Cái 1 tàu.
Ông Đỗ Đình Minh - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ninh), cho biết việc lắp thiết bị kết nối hệ thống giám sát tàu cá tuyến khơi nhằm thực hiện giám sát hành trình để cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra, truy vết quá trình khai thác hải sản trên biển của các tàu cá có đúng vùng và có vượt ranh giới trên biển hay không. Đây cũng là quy định bắt buộc đang được tỉnh tập trung xử lý để khắc phục những cảnh báo của Ủy ban châu Âu về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định tại Quảng Ninh.
Tuy nhiên, theo ông Minh, việc phát hiện, xử lý các tàu cá không duy trì giám sát hành trình trong quá trình hoạt động đang gặp nhiều khó khăn.
“Tàu cá mất kết nối giám sát có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là khi họ về bờ, phải tháo ác quy ra thì mất kết nối. Thứ hai là khi ở trên biển, thiết bị giám sát bị hư hỏng. Những lỗi này chỉ có thể nhắc nhở, tuyên truyền chứ rất khó để xử phạt”, ông Minh trăn trở.
Để tăng cường công tác quản lý tàu cá vi phạm quy định về giám sát, thời gian qua, lực lượng cán bộ của Chi cục Thủy sản thường xuyên phối hợp với các ngành đi kiểm tra trên biển. Qua đó đã phát hiện, xử phạt hành chính nhiều trường hợp tàu cá vi phạm quy định về giám sát, không duy trì hoạt động thiết bị giám sát hành trình trong quá trình hoạt động trên biển. Các chủ tàu vi phạm bị phạt 20,5 triệu đồng, ngoài ra còn bị tước quyền sử dụng chứng chỉ thuyền trưởng tàu cá 3,5 tháng.
Cán bộ Đồn biên phòng Ngọc Vừng thông báo lỗi vi phạm cho đại diện 5 tàu cá.
“Những trường hợp bị xử phạt đều bắt được quả tang. Trong quá trình hoạt động trên biển, lực lượng chức năng kiểm tra tại tàu thấy thiết bị giám sát không bị hư hỏng nhưng chủ tàu lại không bật, đây là lỗi chủ quan. Ngoài ra, nhiều tàu cố tình rút thiết bị ra hoặc tác động vào thiết bị nhằm làm mất kết nối thì đều bị xử lý”, ông Minh nói.
Ông Đỗ Đình Minh cho biết thêm, Bộ NN-PTNT đang nghiên cứu, bổ sung thêm 6 thiết bị phạt nguội để xử lý vi phạm IUU của các tàu cá, giống như cảnh sát thực hiện với phương tiện giao thông đường bộ. Cùng với đó, sẽ tiếp tục đầu tư nâng cấp hạ tầng để giải quyết đồng bộ các vấn đề về đánh bắt hải sản.
Trước đó, UBND tỉnh Quảng Ninh có công văn số 2219/UBND-NLN1 về việc tập trung chỉ đạo, triển khai khắc phục triệt để các tồn tại về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) do Ủy ban châu Âu (EC) ban hành trên địa bàn tỉnh.
Đáng lưu ý, từ ngày 1/9, tỉnh Quảng Ninh sẽ mở đợt cao điểm tuần tra, xử lý, thu giữ, cấm lưu hành đối với tất cả các tàu cá vi phạm khai thác IUU theo quy định. Xử lý ở mức cao nhất đối với chủ tàu, thuyền trưởng với hành vi không đăng ký, đăng kiểm, không lắp thiết bị giám sát hành trình, tàu cá đã lắp nhưng mất tín hiệu giảm sát hành trình trên biển.
Ngoài ra, không có Giấy phép khai thác thủy sản, Giấy chứng nhận/cam kết an toàn thực phẩm; không ghi, nộp nhật ký/báo cáo khai thác thủy sản; sử dụng ngư cụ cấm khai thác, không chấp hành việc kiểm tra, kiểm soát khi tàu cập cảng, rời cảng...; xử lý hình sự đối với chủ tàu, thuyền trưởng tái phạm.
UBND tỉnh Quảng Ninh nêu rõ, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cấp huyện, cấp xã và các đơn vị chức năng có liên quan chịu trách nhiệm về kết quả triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của EC tại địa phương, đơn vị.
Các địa phương Móng Cái, Hải Hà, Đầm Hà, Tiên Yên, Đồn, Cô Tô, Cẩm Phả, Hạ Long, Quảng Yên, Uông Bí, Đông Triều trước ngày 30/8/2023 phải hoàn thành đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, cấp giấy chứng nhận/cam kết an toàn thực phẩm, cập nhật dữ liệu tàu cá trên Vnfishbase đối với 3.768 tàu cá có chiều dài từ 6 mét đến dưới 12m trên địa bàn quản lý.
Đồng thời, khẩn trương hoàn thành việc thiết lập liên kết thông tin (nhóm Zalo...) quản lý tàu cá tại địa phương (gồm Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp xã và chủ các tàu cá trên địa bàn) để theo dõi kiểm tra, giám sát thường xuyên đối với tình trạng kết nối giám sát hành trình (VMS) của các tàu cá, kịp thời xử lý khi tàu cá của địa phương mất kết nối theo đúng quy định. Chịu trách nhiệm việc tiếp nhận, xử lý các thông tin tàu cá của địa phương mất kết nối theo quy định khi có thông tin danh sách tàu cả mất kết nối từ các cơ quan chức năng gửi lên nhóm Zalo.
“Chủ tịch UBND các địa phương chịu trách nhiệm toàn diện trước UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh và pháp luật về kết quả triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, khắc phục cảnh báo 'Thẻ vàng' của EC tại địa phương; đảm bảo tất cả các tàu cá phải được đăng ký, cấp Giấy phép khai thác theo quy định và cập nhật đầy đủ vào cơ sở dữ liệu tàu cá quốc gia VNFishbase; chất lượng, hiệu quả hoạt động của tổ kiểm soát tàu cá tại địa phương”, văn bản của UBND tỉnh Quảng Ninh nêu rõ.
