Nỗi lo hồ đập

Đang mùa mưa bão, nông dân Hà Tĩnh thấp thỏm lo âu trước sự biến đổi khí hậu, thiên tai lũ lụt có thể ập xuống bất cứ lúc nào, khi hầu hết các hồ đập chứa nước, đê điều ngăn mặn xuống cấp nghiêm trọng...

Nỗi niềm

PGĐ Sở NN-PTNT Hà Tĩnh Trần Quốc Hùng cho biết, toàn tỉnh có 345 hồ chứa thủy lợi đang khai thác với tổng dung tích đạt trên 785,6 triệu m3 nước, bao gồm các công trình hồ chứa thủy lợi và các đập thủy điện. Tỉnh đang tiếp tục triển khai xây dựng mới một số hồ chứa lớn như Rào Trổ, Khe Giao, Đá Hàn, Ngàn Trươi, Cẩm Trang…

Số hồ đập còn lại hầu hết là đập đất, hệ thống tràn xả lũ, cống lấy nước, đập thủy điện…đều được xây dựng với điều kiện vật tư khó khăn, thi công chủ yếu bằng thủ công nên xuống cấp nặng. Trong số 18 hồ chứa có dung tích chứa từ 3 triệu m3 trở lên, chỉ có 6 hồ có tràn điều tiết sâu (Kẽ Gỗ, Sông Rác, Kim Sơn, Tàu Voi, Thượng Sông Trí, Đá Bạc).

Đặc biệt Hà Tĩnh có hơn 280 hồ, đập do địa phương quản lý, được thi công chủ yếu bằng thủ công, nhiều hồ bị bục, thẩm thấu rò rỉ nước, có công trình nước chảy thành dòng.

Cán bộ Tổng cục Thủy lợi kiểm tra đập Sông Trí (Kỳ Anh, Hà Tĩnh)

Đối với một tỉnh như Hà Tĩnh việc xây dựng một hệ thống thủy lợi vừa đảm bảo phục vụ SX, vừa phòng chống được thiên tai là một nhu cầu cấp thiết. Điều đáng nói là hầu hết hệ thống thủy lợi, thủy điện đều là những công trình nhỏ, manh mún tập trung rải rác ở hầu khắp các địa phương được coi là “rốn lũ” như Hương Khê, Hương Sơn, Kỳ Anh… Tất cả đang nằm trong tình trạng báo động đỏ.

Một số đập như đập Hội, đập Trạng, đập Lù, đập Ma Leng (Hương Khê), đập Đá Đen, đập Tân Phong (Kỳ Anh), đập Khe Cò, đập Mạ (Hương Sơn)… đều yếu, thấp, bị thấm tràn mạnh khả năng chống cự thiên tai là rất yếu.

Khó khăn chồng chất

Ngành NN-PTNT Hà Tĩnh đã nỗ lực vận dụng đến sức dân tối đa, đồng thời gửi nhiều thông điệp lên các Bộ ngành Trung ương, các tổ chức quốc tế để được tiếp tục quan tâm giúp đỡ.

Để chủ động đối phó với các tình huống trên, Hà Tĩnh đã và đang tập trung ưu tiên tu bổ, nâng cấp dần 65 hồ đập xung yếu nhất. Số còn lại mặc dù đã được tu bổ nhưng do hạn chế về nguồn vốn nên khó khăn ngày một chồng chất dẫn đến khi xảy ra lũ lớn vượt tần suất thiết kế, nguy cơ mất khả năng đối phó là rất cao.

Theo phản ánh từ các Cty thủy lợi thì việc quản lý trực tiếp các hồ chứa nước gặp rất nhiều vướng mắc, nhất là trong điều kiện phương tiện kỹ thuật lạc hậu, trình độ quản lý không đồng đều.

Ông Phạm Đăng Nhật, GĐ Cty Thủy lợi Nam Hà Tĩnh cho biết: “Cty đã được sáp nhập, quản lý toàn bộ hệ thống các công trình thủy lợi lớn nhỏ tập trung ở phía nam tỉnh. Vấn đề khó khăn nhất hiện nay là nguồn kinh phí để phục vụ công tác nâng cấp tu sửa những công trình xung yếu nhất lại thiếu, trong đó khoảng trên 50% công trình có nguy cơ lũ lớn nhiều ngày sẽ bị vỡ".

Còn GĐ Cty Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh Trần Quốc Hùng cho biết: "Trước mắt chúng tôi cần có được một nguồn kinh phí để kịp thời nâng cấp 17 công trình thiết yếu. Đồng thời tích cực tổ chức kiểm định an toàn hồ chứa, phòng khi có sự cố xảy ra kịp thời thông báo để di dân đến nơi an toàn, góp phần giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản do bão lũ gây nên".