Khói bốc lên từ gốc rạ đang cháy trên cánh đồng ở huyện Karnal, bang Haryana phía bắc Ấn Độ, ngày 4/11. Ảnh: Reuters.
Trong những ngày qua, người nông dân trẻ Aashish Sharma cùng nhiều dân làng đã tham gia đốt rơm rạ dù biết điều này khiến tình trạng không khí cả huyện và thủ đô New Delhi, chỉ cách đó 3 giờ lái xe, tăng ở mức “nguy hiểm”.
Chất lượng không khí tại huyện Karnal của Sharma ở bang Haryana đã trở nên tồi tệ khiến người chú bị hen suyễn của Sharma có triệu chứng khó thở và phải dùng máy khí dung để đưa thuốc trực tiếp vào phổi.
"Chúng tôi biết đốt rơm rạ có hại, đặc biệt là đối với sức khỏe của cha mẹ và con cái chúng tôi", Sharma, 22 tuổi, nói.
Nhưng đối với anh Sharma, cách duy nhất thay thế việc đốt rơm rạ là phải xếp hàng để thuê máy móc để dọn sạch cánh đồng, điều này tiêu tốn của anh khoảng 100 USD để dọn cánh đồng chỉ 1,6ha.
Trong khi đó, thời gian chờ thuê máy móc dọn đồng là thường mất khoảng 2 tuần. Chi phí mua đứt 1 chiếc máy mới là khoảng 300.000 rupee (3.600 USD), đây là số tiền quá lớn với những hộ nông dân nhỏ ở làng.
Rơm rạ bị đốt gần khu vực đường điện ở huyện Karnal, bang Haryana, Ấn Độ, ngày 4/11. Ảnh: Reuters.
Hơn 85% nông dân Ấn Độ được phân loại là "hộ nông dân nhỏ", tức là mỗi hộ chỉ sở hữu khoảng 2ha hoặc ít hơn. Theo số liệu của chính phủ Ấn Độ, những hộ nông dân nhỏ này lại sở hữu 47% diện tích cây trồng cả nước.
Cư dân ở New Delhi và các khu vực lân cận ở bang Haryana, Uttar Pradesh và Punjab đã phải chịu tình trạng ô nhiễm không khí ở mức cao nhất thế giới từ tuần trước, theo dữ liệu từ Ủy ban Kiểm soát Ô nhiễm Trung ương (CPCB).
Hôm 6/11, thủ đô New Delhi của Ấn Độ đã thông báo đóng cửa toàn bộ trường tiểu học và hạn chế các phương giao thông đường bộ lưu thông. Trong khi đó, Ban tổ chức giải vô địch cricket thế giới phải lắp đặt máy lọc không khí trong phòng thay đồ của vận động viên và bình phun nước để hạn chế bụi trong trận đấu giữa đội tuyển Sri Lanka và Bangladesh diễn ra ở New Delhi.
Việc đốt rơm rạ ở Punjab và Haryana trong tháng 10 và 11 thường khiến tình trạng ô nhiễm không khí ở thủ đô New Delhi tăng 30 - 40%, theo cơ quan giám sát chất lượng không khí của chính phủ SAFAR.
Để giải quyết vấn đề này, chính phủ đã có các biện pháp trợ giá dọn đồng và phạt hành chính các hộ đốt rơm rạ. Điều này cũng giúp số vụ đốt rơm rạ ghi nhận được trong năm 2023 giảm 40 - 50% so với năm trước. Tuy nhiên, nhiều nông dân ở huyện Karnal nói với hãng tin Reuters rằng họ vẫn sẽ tiếp tục đốt rơm rạ.
"Cho đến giờ, ở làng tôi vẫn chưa có ai bị phạt dù nhiều người đã đốt rơm rạ. Tôi ho mỗi ngày và cảm thấy khó chịu ở mắt, nhưng tôi thà uống thuốc còn hơn là phải mất thêm tiền dọn đồng", Dharamvir Singh cho biết thêm rằng ông đã đốt 4ha rơm rạ và sẽ không dừng lại.
Ajay Singh Rana, một cán bộ nông nghiệp bang Haryana, cho biết số vụ đốt rơm rạ ở huyện Karnal đã giảm từ 270 vụ trong năm 2022 xuống còn 96 vụ trong năm nay. Ông cho biết chính quyền bang đã phạt hành chính tổng cộng 73 trường hợp.
Trong khi người dân tiếp tục đốt rơm rạ, chú của Sharma, Mukhi Ram Sharma, cho biết ông chỉ có thể ở trong nhà. "Tôi đã cảm thấy khó thở và rất khó chịu trong suốt cả tháng qua", người đàn ông 75 tuổi nói.
Một nông dân đốt rơm rạ ở huyện Karnal, bang Haryana, Ấn Độ, ngày 4/11. Ảnh: Reuters.
Trong 2 ngày cuối tuần qua, hãng tin Reuters đã ghi nhận ít nhất 10 vụ đốt rơm rạ ở các làng Samalkha, Barota và Budhanpur ở huyện Karnal vào xế chiều khi nguy cơ bị phát hiện được cho là ít hơn. Chỉ số chất lượng không khí (AQI) ở thành phố này liên tục duy trì ở mức hơn 300, mức “rất tồi tệ”, trong những ngày qua, theo số liệu của CPCB.
AQI ở Thủ đô New Delhi cũng duy trì ở mức trên 400. Điều kiện thời tiết ít gió cũng góp phần khiến các loại khí thải từ giao thông và công nghiệp mắc kẹt trong không khí.
Một số cư dân ở Haryana cho biết chính quyền dường như không muốn có những động thái cứng rắn với nông dân, nhóm người sở hữu một lượng lớn phiếu bầu trước thềm cuộc tổng tuyển cử vào đầu năm tới.
"Không chính trị gia nào thực sự muốn ngăn chặn điều này", Bajinder Pal Punia, 54 tuổi, nói thêm rằng tình trạng ô nhiễm không khí đã khiến các hoạt động ngoài trời của con ông phải tạm dừng.
