Nhặt rác thải nhựa là công việc hàng ngày trên bãi biển Accra ở Ghana. Ảnh: thetravel.com.
Chỉ số này - lần đầu tiên được thực hiện trên thế giới - đã sử dụng một loạt các nguồn dữ liệu để theo dõi “vòng đời” của vật liệu nhựa sử dụng một lần từ dạng polyme đến thành phẩm và kết thúc ở dạng chất chất thải.
Theo đó, ExxonMobil đứng đầu chỉ số các nhà sản xuất polyme tạo ra chất thải nhựa sử dụng một lần, đóng góp 5,9 triệu tấn vào năm 2019, theo báo cáo có sự đóng góp của công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie và các nhà nghiên cứu tại nhiều viện nghiên cứu và trường đại học.
Báo cáo chỉ số này, được công bố rộng rãi hôm 18/5, nhấn mạnh sản lượng nhựa sử dụng một lần sẽ tăng 30% trong 5 năm tới, thúc đẩy đáng kể sự nóng lên toàn cầu và ô nhiễm đại dương.
Nhựa sử dụng một lần - chẳng hạn như khẩu trang, thiết bị y tế, túi mua sắm, cốc cà phê và màng bọc - được làm từ polyme, sử dụng nhiên liệu hóa thạch làm vật liệu cơ bản.
Vào năm 2019, 130 triệu tấn nhựa sử dụng một lần đã bị vứt bỏ trên khắp thế giới, 35% được đốt cháy, 31% được chôn trong các bãi chôn lấp được quản lý và 19% được đổ trực tiếp trên đất liền hoặc ra đại dương, báo cáo “Chỉ số các nhà sản xuất chất thải nhựa” cho biết.
Viết Lời nói đầu, cựu Phó Tổng thống Mỹ Al Gore nhận định cuộc khủng hoảng khí hậu và rác thải nhựa đang “ngày một hòa quyện vào nhau” và đại dương giống như một “bãi rác lỏng” cho rác thải nhựa.
Các ước tính học thuật về lượng khí thải carbon của nhựa đã chỉ ra toàn bộ vòng đời của nhựa sử dụng một lần chiếm khoảng 1,5% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu vào năm 2019, trong đó polyme đóng góp chủ yếu. Theo đà tăng trưởng hiện nay, tỷ lệ đó sẽ là 5 - 10% vào năm 2050, trong trường hợp đạt được mục tiêu về hạn chế sự nóng lên toàn cầu xuống dưới 2oC như cam kết trong Thỏa thuận Khí hậu Paris.
Vì được nhắc đến trong “Chỉ số các nhà sản xuất chất thải nhựa”, ExxonMobil trao đổi với CNN rằng, họ “đang hành động bằng cách tăng khả năng tái chế, hỗ trợ các nỗ lực thu hồi nhiều chất thải nhựa hơn và nghiên cứu các giải pháp tái chế tiên tiến có thể giúp giảm phát thải khí nhà kính liên quan đến các sản phẩm”.
Trong xu thế nhiều ngành năng lượng, vận tải... dịch chuyển mạnh sang nguồn đầu vào xanh - sạch, ông Al Gore nói rằng các công ty khai thác và bán nhiên liệu hóa thạch đặt trọng tâm vào thị trường hóa dầu mà 3/4 trong số đó là sản xuất nhựa.
“Nhựa đang trở thành mắt xích quan trọng gây khủng hoảng khí hậu, riêng nó tạo ra lượng khí thải nhà kính ở quy mô tương đương với một quốc gia lớn”, ông Al Gore viết.
Quỹ Minderoo khuyến nghị các chính phủ cần yêu cầu các công ty hóa dầu cam kết sản xuất nhựa từ rác thải nhựa tái chế, hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Nguồn vốn đầu tư của hệ thống tài chính cũng phải gắn trách nhiệm với việc các doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu nào, rút dòng tiền khỏi các công ty sản xuất nhựa dựa trên nhiên liệu hóa thạch sang những công ty sử dụng nguyên liệu nhựa tái chế.
“Chỉ số các nhà sản xuất chất thải nhựa” cho hay, gần 60% nguồn tài chính thương mại cho ngành nhựa sử dụng một lần đến từ 20 ngân hàng toàn cầu đã cho vay gần 30 tỷ USD để sản xuất polyme kể từ năm 2011.
