Phát triển bền vững, toàn diện ngành hồ tiêu và gia vị Việt Nam

Việt Nam đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu trong hơn 20 năm qua. Xuất khẩu quế Việt Nam cũng đứng đầu thế giới kể từ năm 2022 và đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu hoa hồi. Tính đến nay, hồ tiêu và gia vị của Việt Nam đã xuất khẩu đi hơn 125 quốc gia, đứng thứ 3 về xuất khẩu gia vị toàn cầu và chiếm lĩnh nhiều thị trường quan trọng.

Đẩy mạnh xuất khẩu hồ tiêu và gia vị góp phần cải thiện sinh kế nông hộ, định vị thương hiệu Việt Nam trên thị trường thế giới và tăng trưởng GDP quốc gia.

Những điều này được Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) Huỳnh Tấn Đạt tái khẳng định trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị Quốc tế ngành Hồ tiêu và gia vị Việt Nam (VIPO 2024) sáng 8/3. Ông cũng lưu ý, rằng xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam năm 2023 tăng 16,6% về khối lượng, nhưng giảm 6% về giá trị.

Thẳng thắn thừa nhận nền nông nghiệp nước ta Việt Nam chưa phát triển hết tiềm năng, lãnh đạo Cục BVTV bày tỏ: "Sự phát triển nhỏ lẻ, manh mún đã hạn chế khả năng tiếp cận và áp dụng công nghệ, khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Đồng thời, chi phí đầu tư khá lớn khiến các doanh nghiệp phải cân nhắc, trong khi đa số các doanh nghiệp Việt Nam thuộc diện vừa và nhỏ".

Dự báo xuất khẩu hồ tiêu năm 2024 sẽ thuận lợi, giá sẽ tăng do sản lượng giảm, tồn kho hiện ở mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây. Do đó, Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt đặt ra vấn đề, làm thế nào để thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao nói chung và hồ tiêu nói riêng.

Đồng thời, cơ quan quản lý, doanh nghiệp và chính quyền địa phương cần sớm có hướng giải quyết những nút thắt liên quan tới tích tụ, tập trung ruộng đất, thực hiện cánh đồng mẫu lớn… Bởi đó là những vấn đề đặt ra trong quá trình đưa ngành nông nghiệp Việt Nam tiến vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 một cách hiệu quả, bền vững.

Trong tầm nhìn nông nghiệp của Việt Nam đến năm 2050, Chính phủ đã đặt nông nghiệp làm trọng tâm cho phát triển kinh tế bền vững, sẵn sàng ứng phó với biến đổi khí hậu, xây dựng nông thôn thịnh vượng, sạch đẹp là ưu tiên chiến lược. Ở đó, khoa học công nghệ và đầu tư sẽ là hai nhân tố giúp hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững.

"Toàn ngành nông nghiệp phải toàn lực cố gắng, đồng thời phải gắn kết cùng các doanh nghiệp trong và ngoài nước kết hợp cùng công nghiệp và dịch vụ, trở thành những mũi nhọn dẫn dắt toàn nền kinh tế phát triển bền vững", Cục trưởng Cục BVTV nhấn mạnh.

Theo ông Huỳnh Tấn Đạt, việc tổ chức Hội nghị VIPO 2024 giúp cụ thể hóa nhiệm vụ này. Đây là cầu nối giữa doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế, chia sẻ thông tin thị trường, cập nhật quy định mới của quốc gia nhập khẩu.

Ngoài ra, VIPO 2024 còn kêu gọi tất cả các tác nhân trong trong ngành hồ tiêu và gia vị, bao gồm các nhà xuất nhập khẩu, thương nhân, nông dân, các cơ quan chính phủ, các công ty tài chính, các tổ chức phi chính phủ... cùng tăng cường hợp tác và phát triển, xây dựng được chuỗi cung ứng lành mạnh và bền vững.

Tại sự kiện do Bộ NN-PTNT phối hợp Bộ Công thương và Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) tổ chức, bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch VPSA tái khẳng định chủ đề VIPO 2024 - phát triển bền vững, toàn diện ngành hồ tiêu và gia vị Việt Nam.

"Hy vọng, chúng ta sẽ được lắng nghe nhiều giải pháp phát triển bền vững qua hội nghị hôm nay, nhằm giảm tác động tới tự nhiên, và đáp ứng các yếu tố cân bằng khác về môi trường, xã hội", bà Liên nói.

Trong lộ trình thúc đẩy nền kinh tế xanh mà Việt Nam theo đuổi, Chủ tịch VPSA kêu gọi doanh nghiệp cần nâng cao hơn nữa nhận thức trong vai trò đảm bảo sinh kế cho người dân, bởi đây là động cơ chính để nền kinh tế phát triển bền vững.

VPSA đã và đang cố gắng lồng ghép những yếu tố bền vững trong tất cả các chuỗi cung ứng, đồng thời thu hút, tạo điều kiện và cung cấp các kỹ năng cần thiết để người nông dân vừa đáp ứng yêu cầu thị trường, vừa nâng cao chất lượng sản phẩm đầu ra.

"Phát triển bền vững cần thời gian lâu dài. Vì thế, doanh nghiệp cần lắng nghe nhiều hơn từ người dân, đồng thời chú trọng tới yếu tố cộng đồng, giúp người nông dân có thêm cơ hội trau dồi, trao đổi kinh nghiệm", người đứng đầu VPSA kết luận.

Bộ NN-PTNT thống kê, trong 2 tháng đầu năm 2024, giá xuất khẩu bình quân hồ tiêu của Việt Nam ước đạt mức 4.041 USD/tấn, tăng 28,7% so với cùng kỳ năm 2023. Đồng thời, xuất khẩu hồ tiêu đạt 35.000 tấn, với giá trị 143 triệu USD, giảm 12,3% về khối lượng nhưng tăng 12,9% về giá trị. Thị trường tiêu thụ hồ tiêu lớn nhất của Việt Nam tiếp tục là Hoa Kỳ, với tỷ trọng 29%.

Một số chuyên gia nhận định, hồ tiêu đang bắt đầu vào chu kỳ tăng giá trong nhiều năm (thường kéo dài 10 năm). Bắt đầu từ sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, giá hồ tiêu trong nước liên tục tăng.

Ngoài yếu tố nội tại, nguyên nhân khiến giá hồ tiêu Việt Nam tăng cao là Brazil đã qua mùa thu hoạch, trong khi chính vụ của Indonesia hay Malaysia phải chờ tới tháng 7.