Phi tập trung hóa trong quản lý

Thứ Sáu 14/01/2011 , 09:30 (GMT+7)

Như trong bài trước chúng tôi đã đề cập, trong quy hoạch hay kế hoạch quản lý khai thác phải lấy người dân làm chủ thể. Việc này từ trước đến nay ít diễn ra và thực tế cho thấy là người dân vẫn nói “chúng tôi đứng ngoài cuộc, chúng tôi không biết mình được hưởng lợi gì, mình làm thế nào…”. Quả thật là cấp cơ sở (cấp xã) việc quản lý được thực hiện trực tiếp từ UBND xã xuống hộ gia đình hoặc HTX. Rõ ràng là tập trung nhưng hiệu quả thì không được như mong muốn.

>> Kinh nghiệm xây dựng NTM

Nhóm nghiên cứu cho rằng, để khắc phục được điều này phải thực hiện phi tập trung hóa trong quản lý và khai thác nguồn lợi, lợi thế của địa phương mình. Trước đây, việc quản lý theo hệ thống như thế này: UBND tỉnh (Sở NN-PTNT) – UBND huyện (Phòng NN-PTNT hoặc phòng Kinh Tế) – xã (các ban nông nghiệp, kinh tế). Rõ ràng việc quản lý này không thấy bóng dáng của người dân và các tổ chức của họ như hội nghề nghiệp. Vì vậy cấp tỉnh phải vừa ủy quyền, vừa hướng dẫn; cấp huyện hướng dẫn, thẩm định và ra quyết định trao quyền; còn cấp xã hướng dẫn cụ thể đồng thời thiết lập một cơ sở pháp lý cho việc đồng quản lý giữa chính quyền và người dân mà đại diện là các tổ chức nghề nghiệp (tổ đội sản xuất, chi hội nghề nghiệp) đại diện cho họ.

Để thực hiện được việc này, trước hết phải thành lập các chi hội nghề nghiệp ở cơ sở khi cơ sở, địa phương đó chưa có hội nghề nghiệp. Sau đó sẽ tiến hành xây dựng phương án trao quyền, tiến hành xây dựng quy chế có ý kiến đồng thuận của người dân và chính quyền cấp xã, thẩm định phương án và các quy chế. Cuối cùng là UBND cấp huyện ra quyết định giao quyền cho hội nghề nghiệp ở cơ sở để thực thi.

Một số kết quả cụ thể nhóm nghiên cứu qua dự án Imola thu được: Người dân được đóng góp, trao đổi ít nhất 1 tháng/lần; năng suất sản suất của toàn huyện tăng 20%. Năng suất của người dân tăng 30%. An ninh và xung đột giữa người dân trong vùng khai thác nguồn lợi giảm 90-95%

Nhóm nghiên cứu cho rằng, điểm nổi bật của mô hình này là thay đổi được mô hình quản lý được coi là cũ kỹ hiện nay thành mô hình xã hội hóa dịch vụ công, phi tập trung hóa trong quản lý. Theo đó, sẽ hình thành nên hệ thống quản lý: Dưới UBND xã là Ban đồng quản lý (gồm UBND xã, các đoàn thể và chi hội nghề nghiệp). Ban này có trách nhiệm giao quyền, giám sát và thực hiện hỗ trợ cho chi hội nghề nghiệp, tổ đội sản xuất. Như vậy sẽ phát huy được hết khả năng và lợi thế của địa phương bằng việc đưa người dân vào cuộc và tránh được thất thoát.

TS Vũ Trọng Bình cho rằng, với việc trực tiếp thực hiện ở 22 chi hội nghề nghiệp tại Thừa Thiên – Huế bằng cách làm trên đã thay đổi được nhận thức và hành động của chính quyền và người dân, sản xuất được thực hiện trên những vùng quy hoạch được thiết lập, nghề nghiệp của người dân được quản lý bằng việc cấp thẻ hành nghề và được cộng đồng giám sát; những hoạt động phá hoại sản xuất, sản xuất không phù hợp với quy hoạch được bãi bỏ; tài nguyên và nguồn lợi được bảo vệ; dịch vụ công được nâng cao chất lượng; các quy định của Nhà nước được phổ biến một cách dễ dàng.

Và, điều quan trọng nhất là năng suất và hiệu quả sản xuất được nâng lên một cách rõ rệt và mỗi người dân thực sự thấy vai trò của mình trong việc thúc đẩy sản xuất, nâng cao thu nhập trên quê hương mình. Đó là một điều mà mục tiêu của nông thôn mới đang hướng tới. Vì vậy, đây là một bài học đáng được tham khảo. (Còn nữa)

HIẾN MINH

Phi tập trung hóa trong quản lý

Xu hướng

Chính sách

Mô hình hay

OCOP

Đọc nhiều nhất

Bình luận mới nhất