Lĩnh vực thủy lợi chưa thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao. Ảnh: Võ Dũng.
Quảng Trị có 465 công trìnhthủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng. Trong đó có 88 hồ chứa nước nhỏ, 221 đập dâng, 155 trạm bơm; trên 1,6 nghìn km kênh mương cấp 3 và nội đồng; hàng chục ao, hồ, trạm bơm và các công trình trên kênh khác.
Để vận hành hiệu quả các công trình thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng, Quảng Trị đã thành lập 246 tổ chức thủy lợi cơ sở là các hợp tác xã (HTX) và 105 tổ chức thủy lợi cơ sở là tổ hợp tác dùng nước và 2 ban quản lý thủy nông.
Nhìn chung, các công trình mang lại hiệu quả cao trong việc ngăn mặn, giữ ngọt, cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 5.000 ha lúa được áp dụng các biện pháp tưới tiết kiệm nước, tập trung chủ yếu ở các vùng sản xuất lúa công nghệ cao, lúa hữu cơ.
Thực tế cho thấy, việc áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước đóng góp hữu hiệu vào phát triển nền nông nghiệp hiện đại, ứng phó với hạn hán; tạo tiền đề, cơ sở quan trọng để khai thác hiệu quả tiềm năng ở những vùng đất dốc, đất cát, hoang hóa...
Tuy nhiên, đến nay diện tích cây trồng được áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước trên địa bàn tỉnh đạt thấp do nguồn ngân sách đầu tư hạn chế; quy mô đất đai nhỏ lẻ; cây trồng thiếu đồng bộ. Điều này tác động đến tâm lý đầu tư của người dân cũng như doanh nghiệp.
Việc kiện toàn, củng cố các tổ chức như tổ hợp tác dùng nước gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu do nguồn kinh phí hỗ trợ cho cán bộ quản lý, vận hành thấp, nhân lực thường xuyên luân phiên, thay đổi hằng năm.
Đội ngũ cán bộ của các tổ chức thủy lợi cơ sở còn hạn chế, cán bộ chưa được đào tạo bài bản, chỉ làm việc theo kinh nghiệm.
Một số cán bộ đã được đào tạo thông qua các chương trình, dự án nhưng thường xuyên bị thay đổi theo nhiệm kỳ đại hội xã viên HTX.
Chế độ thù lao, đãi ngộ chưa phù hợp, không thu hút được người có bằng cấp đến làm việc tại các tổ chức thủy lợi cơ sở.
Trước những khó khăn, vướng mắc trong phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng tại địa phương, Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Trị đã kiến nghị Tổng cục Thủy lợi, Bộ NN&PTNT có chính sách khuyến khích, ưu đãi phù hợp để kêu gọi các doanh nghiệp, HTX, cá nhân mạnh dạn đầu tư, ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp có giá trị kinh tế cao.
Từ các chương trình, dự án, Quảng Trị mong muốn nhận được nguồn hỗ trợ đầu tư hoàn thiện hệ thống thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và đầu tư xây dựng các mô hình, các vùng sản xuất quy mô thực hiện áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước phù hợp, hiệu quả.
Sở NN& PTNT tỉnh Quảng Trị đã xây dựng dự thảo Nghị quyết Quy định mức hỗ trợ phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và tưới tiên tiến tiết kiệm nước trên địa bàn tỉnh, trình HĐND tỉnh trong kỳ họp giữa kỳ của năm 2022; tham mưu UBND tỉnh ban hành thiết kế mẫu đối với các công trình kênh mương nội đồng có quy mô nhỏ, kỹ thuật thi công đơn giản.
Trước nhu cầu bức thiết phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng, HĐND tỉnh Quảng Trị đã ban hành Nghị quyết số 69/2022/NQ-HĐND Quy định mức hỗ trợ.
Theo đó, các tổ chức thủy lợi cơ sở, cá nhân là thành viên của tổ chức thủy lợi cơ sở đầu tư xây dựng công trình tích trữ nước được miễn tiền thuê đất khi Nhà nước cho thuê đất xây dựng công trình.
Nhà nước hỗ trợ 100% chi phí thiết kế và chi phí máy thi công đối với các tổ chức đầu tư xây dựng công trình tích trữ nước ở các xã khu vực I, II, III thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; hỗ trợ 70% chi phí thiết kế và chi phí máy thi công đối với các tổ chức đầu tư xây dựng công trình tích trữ nước ở các xã còn lại.
Quảng Trị sẽ có nhiều chính sách ưu đãi đối với các cá nhân, tổ chức đầu tư vào lĩnh vực thủy lợi. Ảnh: Võ Dũng.
Đối với việc đầu tư xây dựng công trình cống và kiên cố hóa kênh mương, Nhà nước hỗ trợ 90% tổng giá trị đầu tư xây dựng công trình ở các xã khu vực I, II, III thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hỗ trợ 70% đối với các tổ chức ở các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang. Các tổ chức ở các xã còn lại được hỗ trợ 50%.
Các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng hệ thống tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn được hỗ trợ 50% chi phí vật liệu, máy thi công và thiết bị, mức hỗ trợ tối đa không quá 40 triệu đồng/ha; hỗ trợ 50% chi phí để san phẳng đồng ruộng, mức hỗ trợ tối đa không quá 10 triệu đồng/ha.
Đây là chính sách nhằm cụ thể hóa chính sách của Nhà nước vào điều kiện thực tiễn tỉnh Quảng Trị trong việc phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng; góp phần phát triển hạ tầng thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
