Trong những năm gần đây, cây quế đã trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, có giá trị kinh tế hơn hẳn các cây trồng lâm nghiệp khác. Cây quế là cây dược liệu, cũng là cây lâm nghiệp chủ lực của nhiều địa phương có điều kiện phù hợp như Yên Bái, Lào Cai, Quảng Ninh, Thanh Hoá, Nghệ An, Quảng Nam, Quảng Ngãi...
Tại Quảng Ninh, theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, mặc dù đây là cây trồng bản địa, được trồng từ lâu đời, song sản xuất quế chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Do phần lớn lực lượng lao động trồng và khai thác quế chủ yếu là các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ kỹ thuật chưa cao. Kinh phí đầu tư về cây giống, phân bón, kỹ thuật chăm sóc và thu hoạch chưa đảm bảo, nên năng suất và chất lượng chưa cao, chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
Thu mua quế ở huyện Bình Liêu (Quảng Ninh). Ảnh: Trung tâm Khuyến nông Quảng Ninh.
Thêm vào đó, tiêu thụ quế vẫn chủ yếu ở dạng sơ chế các sản phẩm quế thô, bán hàng qua trung gian, nên giá trị sản phẩm thấp, chưa có nhiều doanh nghiệp chế biến thành các sản phẩm hoàn chỉnh để xuất khẩu hay hình thành chuỗi đầu tư liên kết trong sản xuất chế biến và tiêu thụ để nâng cao giá trị cây quế trên địa bàn.
Để phát triển tiềm năng từ cây quế, UBND tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo Sở NN-PTNT ban hành văn bản về phát triển vùng nguyên liệu organic quế. Trong đó, giao Trung tâm Khuyến nông phối hợp với Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà làm việc, khảo sát, tập huấn, lập hồ sơ, lấy mẫu tại các địa phương có diện tích trồng quế tập trung như Đầm Hà, Tiên Yên, Bình Liêu.
Vào tháng 3/2021, một số vùng trồng cây quế ở Quảng Ninh được Control Union Certifications (Tổ chức Chứng nhận quốc tế toàn cầu độc lập trong quản lý và giám sát hàng hóa) cấp chứng nhận đạt hữu cơ tiêu chuẩn châu Âu (EU).
Theo số liệu thống kê của Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Ninh: Tính đến tháng 3/2021, 329 ha quế của 79 hộ tại các huyện Đầm Hà, Tiên Yên đã được chứng nhận đạt hữu cơ tiêu chuẩn Châu Âu. Sản phẩm quế được Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà thu mua, xuất khẩu sang thị trường Châu Âu ngay trong vụ quế tháng 4/2021.
Đại diện Công ty TNHH Hương gia vị Sơn Hà cho hay: Chất lượng quế của Quảng Ninh đáp ứng nhu cầu xuất khẩu sang thị trường Châu Âu, bởi có chỉ số hoạt chất Couramin dao động từ 595-893 ppm, đáp ứng tiêu chuẩn Châu Âu là thấp hơn 3.500 ppm (các giống quế khác ở miền Bắc như tỉnh Lào Cai, tỉnh Yên Bái, chỉ số này dao động từ 3.630-7.903 ppm).
Đây chính là lợi thế xuất khẩu sang thị trường Châu Âu của quế Quảng Ninh so với quế các tỉnh khác trong khu vực.
Quảng Ninh hiện có trên 3.400 ha cây quế, được trồng tập trung các huyện Đầm Hà (4.500ha), huyện Tiên Yên (900ha), huyện Bình Liêu (700ha); ngoài ra còn trồng rải rác tại các huyện Ba Chẽ, Hải Hà...
Mỗi ha quế trồng từ 15-20 năm sẽ cho thu hoạch từ 12-17 tấn vỏ quế, giá bán trên thị trường dao động từ 23.000-25.000 đồng/kg vỏ quế tươi loại 1, từ 18.000-20.000 đồng/kg vỏ quế vụn.
Chứng nhận hữu cơ tiêu chuẩn Châu Âu quế Quảng Ninh. Ảnh: QQ.
Ông Hoàng Giang, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện Đầm Hà chia sẻ: Là địa phương có sản lượng khai thác quế khô hằng năm lớn nhất tỉnh, khoảng 650-700 tấn/năm, cao nhất đến 1.000 tấn/năm, huyện đã xây dựng dự án Organic quế nhằm mục tiêu xây dựng vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn hữu cơ Mỹ và Châu Âu, đáp ứng khoảng 200 tấn quế khô hữu cơ năm 2021 và duy trì mở rộng 400-600 tấn quế khô các năm tiếp theo.
Huyện cũng xây dựng hệ thống quản lý, giám sát và đánh giá nội bộ việc tuân thủ các nguyên tắc sản xuất hữu cơ; xây dựng hệ thống thu mua đến từng vùng nguyên liệu.
Thời gian tới, Sở NN-PTNT tỉnh Quảng Ninh sẽ tổ chức các lớp tập huấn về khoa học kỹ thuật cho các hộ nông dân trồng cây quế. Thông qua các lớp tập huấn, nông dân được trao đổi, nắm bắt về kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch quế bền vững, có khả năng vận dụng vào hoạt động sản xuất quế của gia đình để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm quế, đáp ứng yêu cầu thu mua xuất khẩu.
Đồng thời, nâng cao năng lực sản xuất và kết nối thị trường, liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu với người dân trồng cây quế và thị trường tiêu thụ.
Bà Hoàng Thị Thế, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến Nông tỉnh Quảng Ninh cho biết: Dự kiến, Quảng Ninh sẽ xây dựng vùng trồng quế tập trung thêm 150 - 200 ha tại các huyện Đầm Hà, Tiên Yên, Ba Chẽ phục vụ cho nhu cầu xuất khẩu.
Việc sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm theo tiêu chuẩn hữu cơ hướng đến các thị trường xuất khẩu có giá trị cao đòi hỏi sự tuân thủ chặt chẽ từ các khâu trồng, chăm sóc, thu hoạch, bảo quản, vận chuyển, chế biến.
"Mỗi mắt xích đều quan trọng, vì vậy yêu cầu sự vào cuộc của hệ thống quản lý, các nhà khoa học, doanh nghiệp, nhất là người sản xuất. Vì vậy, các địa phương đã chủ động xây dựng phương án, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu cây quế” bà Thế nói thêm.
