Sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ sinh học

Đã có những vườn hồ tiêu đạt năng suất rất cao từ 6 - 8kg tiêu đen/trụ tương đương với 8 - 10 tấn tiêu đen/ha. Nhưng chính sự thâm canh thái quá với việc lạm dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích, điều hòa sinh trưởng… đã để lại nhiều hậu quả như ô nhiễm nguồn đất, nguồn nước; suy thoái môi trường đất; mất cân bằng sinh thái dẫn đến tình trạng một số sâu bệnh hại phát sinh thành dịch, gây thiệt hại nặng mà chưa có phương cách phòng trừ hữu hiệu.

Ngoài ra còn có tình trạng chất lượng hạt tiêu không đảm bảo an toàn, vệ sinh thực phẩm; tồn dư hóa chất bị cảnh báo vượt mức cho phép.

Hiện thế giới đang quan tâm đến một nền nông nghiệp hữu cơ thân thiện với môi trường, có tính bền vững cao mà đầu ra là các loại nông sản có chất lượng tốt nhất, bán với giá cao hơn rất nhiều so với cách sản xuất dựa vào hóa học.

Tuy vậy sản xuất nông nghiệp hữu cơ cũng có một số hạn chế sau như năng suất thường không cao, giá thành sản xuất lại cao; thị trường nông sản hữu cơ còn hẹp; việc sản xuất nông nghiệp hữu cơ hoàn toàn cũng đòi hỏi nhiều công sức, thời gian, hiệu quả chậm, khó thực hiện trên diện rộng; việc chứng nhận sản phẩm hữu cơ và bán được sản phẩm hữu cơ còn rất phức tạp trong tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ.

Biện pháp khả thi trong giai đoạn hiện nay là phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ sinh học, tuy không khắt khe như nông nghiệp hữu cơ hoàn toàn nhưng cũng hướng tới một nền nông nghiệp an toàn, thân thiện với môi trường.

Sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ sinh học tuy vẫn khuyến cáo hạn chế sử dụng hóa chất nông nghiệp nhưng cũng cho phép sử dụng hài hòa, linh hoạt các chất hữu cơ và vô cơ, các yếu tố sinh học và phi sinh học; khuyến khích áp dụng các biện pháp thân thiện với môi trường nhằm bảo vệ hợp lý tài nguyên thiên nhiên, duy trì sự đa dạng trong hệ sinh thái.

Đối với cây hồ tiêu, một loại cây trồng rất nhạy cảm với các thay đổi về điều kiện thời tiết, đất đai, dễ bị các loại dịch hại nguy hiểm tàn phá thì việc sản xuất theo hướng hữu cơ sinh học lại rất phù hợp để đảm bảo sinh trưởng, năng suất vườn tiêu bền vững, ổn định; quản lý dịch hại hiệu quả hơn.

Sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ sinh học cần áp dụng đồng bộ những giải pháp kỹ thuật sau:

- Chọn đất trồng phù hợp, chọn giống tiêu sạch bệnh là những yêu cầu đầu tiên. Không trồng lại hồ tiêu trên các vùng trồng tiêu bị nhiễm sâu bệnh hại trong đất mà không qua luân canh cải tạo đất nhiều năm.

- Sử dụng cây trụ sống để trồng tiêu vì cây tiêu ưa ánh sáng tán xạ hơn nắng gắt. Cây trụ sống khi được rong tỉa hàng năm, cành lá của nó sẽ làm giàu hữu cơ cho lớp đất mặt. Trụ sống thường được trồng với mật độ 1.600 trụ tiêu/ha (2,5 x 2,5m) hoặc thấp hơn, trong khi đó trụ chết thường được trồng dày hơn. Mật độ thưa giúp vào việc quản lý sâu bệnh hại tốt hơn so với mật độ dày vì sẽ hạn chế sự lây lan các loại côn trùng, nấm bệnh gây hại qua đất, nước.

- Quản lý tưới và tiêu nước tốt cho vườn tiêu, không để nước đọng trong gốc tiêu trong mùa mưa.

- Không nên làm cỏ trắng, chỉ làm sạch cỏ trong gốc còn giữa các hàng tiêu thì nên trồng cây che phủ đất hoặc giữ lại thảm cỏ ở mức độ không cạnh tranh dinh dưỡng và sinh trưởng với cây tiêu để tạo nên sự đa dạng sinh học trong vườn. Các thảm cỏ hoặc thảm cây che phủ giữa hai hàng tiêu cũng góp phần hạn chế sự lây lan các loại sâu bệnh nguy hiểm trong đất.

- Thường xuyên sử dụng các chế phẩm sinh học, các chế phẩm vi sinh đối kháng để phòng trừ các dịch hại nguy hiểm trên cây tiêu.

- Hạn chế sử dụng thuốc BVTV, không phun thuốc định kỳ mà chỉ dùng khi thực sự cần thiết. Sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng và ưu tiên sử dụng các loại thuốc sinh học.

- Trong chế độ bón phân thì ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ, kết hợp bón phân hóa học một cách hợp lý. Phân khoáng bón cân đối cả về đa, trung vi lượng để đảm bảo cây sinh trưởng khỏe, có năng suất tốt, ổn định qua các năm.