ĐBSCL là vùng đất thấp dễ bị úng ngập nên phải đào mương lên liếp tạo địa hình cao cho vườn cây ăn trái. Trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều ở nước ta, địa hình cao cộng với việc thâm canh đã làm cho đất vườn mau suy thoái độ phì nhiêu.
Qua khảo sát thực tế cho thấy, đất vườn cây ăn trái lâu năm đã có những biểu hiện suy thoái chính như sau: Chất hữu cơ trong đất giảm; đất bị nén dễ; lớp đất mặt và dưỡng chất bị rửa trôi; đất bị chua hóa; đất bị mặn hóa do phân hóa học; nấm bệnh trong đất phát triển nhiều. Do đó, cần có những kỹ thuật canh tác làm chậm tiến trình này, giúp sản xuất cây ăn trái được bền vững, đảm bảo năng suất và chất lượng.
Cỏ vườn có nhiều lợi ích như hạn chế sự rửa trôi lớp đất mặt, cung cấp hữu cơ, hạn chế sự đóng váng trên mặt líp. Ảnh: TL.
Bón phân hữu cơ
Bón từ 5 - 10 kg/cây phân hữu cơ “Đầu Trâu Organic Đa Dụng” mỗi năm. Trước khi bón, dùng cuốc răng cào nhẹ mặt đất giúp giữ phân hữu cơ. Nên tưới thêm nấm Trichoderma ĐHCT ức chế sự phát triển của nấm bệnh trong đất. Trong trường hợp không có phân hữu cơ Đầu Trâu Organic Đa Dụng, tùy theo nguồn nguyên liệu có sẵn tại địa phương có thể tự làm phân hữu cơ để bón cho vườn cây ăn trái. Nếu mua phân hữu cơ ngoài thị trường, nhà nông cần phải biết rõ: Phân được làm từ nguyên liệu gì; công nghệ ủ phân ra sao và phương pháp phối trộn như thế nào để bảo đảm mua được phân có chất lượng tốt.
Quản lý cỏ trong vườn
Cỏ vườn có nhiều lợi ích như hạn chế sự rửa trôi lớp đất mặt, cung cấp hữu cơ, hạn chế sự đóng váng trên mặt líp. Ngoài ra, rễ cỏ còn làm đất thông thoáng vào lúc mưa dầm vì nó là những “bơm sinh học” rút nước giúp tầng đất sâu mau khô ráo. Do đó, không nên tiêu diệt cỏ mà chỉ cắt thấp khi cỏ phát triển quá cao. Một vài loại cỏ thích hợp là Kudzu (cỏ họ đậu, cố định được đạm), Ruzi (cỏ cao sản, chịu rợp có thể sử dụng trong chăn nuôi).
Nuôi dưỡng trùn đất
Trùn đất chỉ thị độ màu mỡ của đất. Trùn đất cày hang giúp đất thông thoáng và xáo trộn chất hữu cơ vào đất vì trùn đất sợ ánh sáng, ban ngày rút xuống sâu, ban đêm lên mặt đất ăn chất hữu cơ. Để trùn đất phát triển mạnh, cần cung cấp thức ăn hữu cơ và cỏ vườn. Nếu đất không còn trùn đất, phải gầy giống lại. Tránh sử dụng những hóa chất nông nghiệp có hại cho trùn đất và bón phân hóa học phải cân đối.
Tưới nhỏ giọt
Áp dụng phương pháp tưới nhỏ giọt để hạn chế lượng nước tưới dư thừa làm giảm sự rửa trôi lớp đất mặt và trực di dưỡng chất. Việc tưới nhỏ giọt còn tiết kiệm lượng nước tưới, giảm nhiên liệu bơm nước, ít tốn công lao động, hạn chế sự phát tán mầm bệnh, giảm thất thoát phân bón và hạn chế sự hình thành thủy cấp treo trong đất.
Cần bón từ 5 - 10 kg/cây phân hữu cơ “Đầu Trâu Organic Đa Dụng” mỗi năm để vườn cây ăn trái cho năng suất cao.
Bón phân cải tạo đất
Trung bình mỗi năm nên bón 0,5 - 1 kg/cây phân Đầu Trâu Mặn - Phèn hoặc đá vôi nung (CaO) vào đầu mùa mưa, bằng cách rải đều trên mặt liếp. Xới nhẹ cho phân trộn đều vào lớp đất mặt. Nếu bón vôi, cần hiểu rõ tác dụng của từng dạng vôi trước khi sử dụng: Bột đá vôi (CaCO3) tác dụng chậm, thường từ 2 - 6 tháng sau khi bón tùy theo độ mịn của bột đá. Đá vôi nung (CaO) có tác dụng mạnh và nhanh nhưng dễ gây bỏng khi gặp nước. Vôi tôi (Ca(OH)2) có tác dụng khá nhanh nhưng hay gây ngứa khó chịu.
Bón bùn đáy mương
Bùn đáy mương chứa nhiều xác bã hữu cơ, dưỡng chất và phù sa có thể sử dụng để bón cho đất vườn cây ăn trái. Bồi bùn đáy mương bằng cách tráng một lớp mỏng dày khoảng 3 - 5 phân đều trên mặt đất vào mùa nắng. Không sử dụng bùn phèn hoặc lấy đất cứng đáy mương vì thường có chứa phèn tiềm tàng.
Mỗi năm nên bón 0,5 - 1 kg/cây phân Đầu Trâu Mặn - Phèn hoặc đá vôi nung (CaO) vào đầu mùa mưa.
Bón phân hóa học
Độ phì nhiêu của đất vườn cây bị suy thoái, nhưng nếu chỉ bón hữu cơ thì chưa đủ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho cây. Việc bón phân hóa học giúp gia tăng đậu trái, chất lượng trái và khả năng kháng bệnh của cây là việc cần làm. Phải bón phân cân đối, phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của cây như sau:
Sau khi thu hoạch trái bón 0,5 - 2 kg/cây phân Đầu Trâu AT1. Nếu cây sinh trưởng kém có thể bổ sung thêm 0,2 - 0,3 kg/cây phân Đạm Hạt Vàng Đầu Trâu 46A+ để cây mau hồi phục. Trước khi ra hoa, bón 0,5 - 2 kg/cây phân Đầu Trâu AT2 để tăng ra hoa đậu trái.
Sau đậu trái, bón 0,5 - 2 kg/cây phân Đầu Trâu TA3 và bổ sung khoảng 0,2 - 0,3 kg/cây phân Đạm Hạt Vàng Đầu Trâu 46A+ để hạn chế rụng trái non. Khi trái đang phát triển, bón 0,5 - 2 kg/cây phân Đầu Trâu Nuôi Trái để tăng chất lượng trái. Liều lượng bón nhiều ít tùy theo loại cây, tuổi và tình trạng sinh trưởng của cây.
Lưu ý: Phải giữ mực nước trong mương vườn ổn định quanh năm, cách mặt đất tối thiểu 60 cm. Để chủ động, vườn cần trang bị máy bơm để điều tiết nước được nhanh chóng.
