1 
Báo NNVN ngày 19/3/2020 có bài: "Đề nghị sớm công bố kết quả thanh tra 2 dự án 'khủng' ở Bình Dương" thì ngày 8/4/2020, ông Nguyễn Hồng Diện, Chánh Thanh tra Bộ Tư pháp đã ký Kết luận Thanh tra số 07/KL-TTR về việc chấp hành các quy định pháp luật đối với Công ty cổ phần Dịch vụ Đấu giá Nam Sài Gòn (TP.HCM) và Văn phòng Công chứng Mỹ Phước (Bình Dương).
Kết luận cho thấy đã phát hiện hàng loạt các dấu hiệu sai phạm liên quan đến việc đấu giá tại Dự án khu dân cư Cầu Đò và khu dân cư Mỹ Phước 4 của tỉnh Bình Dương.
Bất thường việc “chênh lệch” hàng nghìn m2 đất
Dự án Khu dân cư Mỹ Phước 4 và khu dân cư Cầu Đò tại thị xã Bến Cát, là tài sản của Công ty TNHH Sản xuất, Thương mại Thiên Phú (Công ty Thiên Phú) được thế chấp tại một chi nhánh ngân hàng quốc doanh (theo các hợp đồng 16.1003.32/HĐTD và 16.1003.34/HĐTD ngày 28/10/2003).
Để bảo đảm cho các khoản vay, Công ty Thiên Phú đã ký hợp đồng 6220-LAV-200300/TC ngày 15/3/2011 thế chấp cho ngân hàng 176.045,9m2 đất được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất tại khu dân cư Mỹ Phước 4 và 287.260,6m2 đất Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất tại khu dân cư Cầu Đò.
Kết luận thanh tra của Bộ Tư pháp nêu rõ, Công ty Thuận Lợi không thực hiện đúng thời hạn thanh toán tài sản trúng đấu giá. Ảnh: Đỗ Hưng.
Cùng với đó Công ty Thiên Phú thế chấp 179.872,6m2 đất Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất tại khu dân cư Mỹ Phước 4 và 178.359,5 m2 đất của khu dân cư Cầu Đò. Hợp đồng thế chấp này không được công chứng.
Công ty Thiên Phú cũng thế chấp 243.912m2 đất Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất tại khu dân cư Hòa Lân để đảm bảo hợp đồng tín dụng số 53.019/HĐTD ngày 1/7/2003 vay 305 tỷ đồng, và hợp đồng tín dụng số 28.0307/HĐTD ngày 26/3/2007 vay 18.634,3 lượng vàng SJC. Ba hợp đồng này, Công ty Thiên Phú vay ngân hàng tổng cộng 599 tỷ và 18.634,3 lượng vàng SJC.
Do không có khả năng thanh toán, Công ty Thiên Phú đồng ý để ngân hàng bán đấu giá tài sản thế chấp thu hồi nợ. Tuy nhiên sau đó Công ty Thiên Phú phát hiện đơn vị đấu giá có dấu hiệu thông đồng, dìm giá tài sản đấu giá vì không công khai; có dấu hiệu làm trái gây thất thoát tài sản nhà nước; việc ký hợp đồng mua bán tài sản trúng đấu giá vi phạm pháp luật; Công chứng hợp đồng mua bán tài sản trúng đấu giá có dấu hiệu vi phạm pháp luật…
Kết luận thanh tra chỉ rõ: Việc bán đấu giá tài sản theo Hợp đồng số 11/2014/ĐGTS ngày 18/6/2014 và Hợp đồng số 16/2014/ĐGTS ngày 22/10/2014, qua thanh tra cho thấy có nhiều tồn tại.
Cụ thể, theo Chứng thư thẩm định giá số 308B/2014/CT-VALUCO ngày 2/4/2014 của Cty cổ phần Thẩm định giá và Tư vấn quốc tế thì tổng diện tích quyền sử dụng đất thuộc Dự án khu dân cư Mỹ Phước 4 là 358.740,3m2 và đây là căn cứ để xác định giá khởi điểm của tài sản đấu giá theo Hợp đồng bán đấu giá tài sản số 11/2014.ĐGNSG ngày 18/6/2014.
Tuy nhiên, qua thanh tra diện tích quyền sử dụng đất thuộc dự án khu dân cư Mỹ Phước 4 theo Hợp đồng đấu giá chỉ có 355.918,59 m2, chênh lệch với Chứng thư thẩm định giá là 2821,71m2.
Khi Công ty cổ phần Dịch vụ Đấu giá Nam Sài Gòn (Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn), có thông báo bán đấu giá số 26/TB-ĐG ngày 19/6/2014, dù đã điều chỉnh lại diện tích đất được đấu giá để phù hợp với Chứng thư thẩm định giá, nhưng Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn và phía ngân hàng lại không thực hiện điều chỉnh lại.
Trong các tài sản bán đấu giá (bán riêng khu B1, B2 và bán gộp khu A - Dự án Mỹ Phước 4 với Dự án Cầu Đò), thì diện tích đất khu B1 và B2 Dự án Mỹ Phước 4 lại không thống nhất.
Theo Chứng thư thẩm định giá số 308B nói trên (làm căn cứ xác định giá khởi điểm), thì Khu B có tổng diện tích 221.351,3m2 trong đó, Khu B1 có diện tích 45.854,4m2 và Khu B2 có diện tích 175.496,9m2.
Tuy nhiên, tại Phụ lục hợp đồng đấu giá ngày 28/8/2015 giữa Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn ngân hàng thì diện tích đất Khu B1 được đấu giá lại là 45.351,4m2, chênh lệch với Chứng thư thẩm định giá tới 501m2.
Đáng chú ý, Thông báo đấu giá số 55/TB-ĐG ngày 01/9/2015 (Thông báo của lần đấu giá thành), thì tổng diện tích đất Dự án khu dân cư Khu Mỹ Phước 4 được đấu giá là 221.351,3m2, với giá khởi điểm là 77 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Biên bản đấu giá ngày 9/10/2015, Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá ngày 16/10/2015 được công chứng, thì diện tích đất đấu giá “teo lại” chỉ còn 218.529,5m2 - chênh lệch với Chứng thư thẩm định giá và Thông báo bán đấu giá tới 2821,8m2.
Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn cho rằng việc không đồng nhất về số liệu về diện tích là do sơ suất, thiếu sót, nhầm lẫn và lỗi đánh máy của người soạn thảo văn bản?
Thanh tra Bộ Tư pháp đã khẳng định, hồ sơ đấu giá không có tài liệu nào chứng minh, giải thích cho sự chênh lệch diện tích giữa Chứng thư thẩm định giá làm căn cứ xác định giá khởi điểm với kết quả bán đấu giá thực tế được ghi nhận tại Biên bản đấu giá, Hợp đồng mua bán tài sản được công chứng.
Thanh tra cũng chỉ ra Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn không niêm yết thông báo bán đấu giá tài sản toàn bộ quyền sử dụng đất của Dự án khu dân cư Cầu Đò và Khu A - Dự án khu dân cư Mỹ Phước 4 tại UBND phường Mỹ Phước là không đúng quy định của pháp luật (đúng theo tố cáo).
Nhập chú thích ảnh
Đáng nói, việc Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn để “thất lạc” tài liệu thể hiện việc niêm yết thông báo bán đấu giá là chưa thực hiện nghiêm túc theo Thông tư 23/2010 của Bộ Tư pháp.
Về việc Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Thuận Lợi (gọi tắt Công ty Thuận Lợi, địa chỉ 292, Đồng Khởi, phường Hoà Phú, TP Thủ Dầu Một, Bình Dương) đăng ký tham gia đấu giá và có văn bản được chậm nộp tiền mặt, Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn cho biết phía Công ty Thuận Lợi tham giá đấu giá xin được chậm nộp tiền mặt trước để tham gia đấu giá vào thời gian cuối cùng là ngày 29/9/2015 và sẽ gửi đơn cho ngân hàng sau và ngân hàng đã đồng ý.
Tuy nhiên, Thanh tra khẳng định không có tài liệu, văn bản nào chứng minh cho việc đồng ý nói trên của ngân hàng (!?).
Thanh tra cũng chỉ ra Công ty Thuận Lợi có nhiều lần mua trúng tài sản bán đấu giá nhưng không thực hiện đúng thời hạn thanh toán. Cụ thể,với Khu đất B1 và B2 - Dự án khu dân cư Mỹ Phước 4, theo hợp đồng thì ngày 30/10/2016 phải nộp tiền, nhưng mãi đến ngày 17/5/2017, Công ty Thuận Lợi mới nộp đủ số tiền thanh toán là 37 tỷ 750 triệu đồng.
Đối với khu đất tại Dự án Khu dân Cầu Đò và Khu A - Dự án khu dân cư Mỹ Phước 4, theo biên bản làm việc giữa các bên thì ngày 30/6/2016, người mua trúng đấu giá phải thanh toán đủ tiền mua tài sản. Tuy nhiên đến ngày 21/11/2016, người mua trúng đấu giá mới nộp đủ tiền.
Công chứng, bán đấu giá cả đất Nhà nước giao
Kết luận thanh tra nêu rõ, Văn phòng Công chứng Mỹ Phước đã có thiếu sót, vi phạm trong việc bán đấu giá tài sản, công chứng Hợp đồng mua bán tài sản.
Cụ thể, Văn phòng Công chứng Mỹ Phước thực hiện công chứng Hợp đồng mua bán quyền sử dụng đất Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá số 16/2014/HĐMBTSBĐG giữa Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn và Công ty Thuận Lợi, có số công chứng 008391, quyển số 12/TP/CC-SCC/HĐGD.
Khu dân cư Mỹ Phước 4 nay được đổi tên là Mega City - bị thanh tra phát hiện có nhiều sai phạm trong đấu giá. Ảnh: TL.
Thanh tra cho rằng, dựa trên cơ sở các tài liệu, hồ sơ đấu giá cho thấy, Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn nhận thức chưa đúng về tài sản đấu giá, dẫn đến việc tổ chức đấu giá các quyền sử dụng đất Nhà nước giao đất không thu tiền thuộc Dự án khu dân cư Cầu Đò, Dự án khu dân cư Mỹ Phước 4 là thực hiện không đúng quy định của Luật Đất đai 2013.
Từ những lẽ trên, Thanh tra kết luận nội dung tố cáo việc ký Hợp đồng mua bán tài sản trúng đấu giá vi phạm quy định pháp luật, Văn phòng Công chứng Mỹ Phước thực hiện việc công chứng hợp đồng mua bán tài sản trúng đấu giá trái quy định của Luật Công chứng là có một phần cơ sở.
Cụ thể trong Hợp đồng mua bán được công chứng đã ghi cả các Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất.
Dấu hiệu nâng khống chi phí đấu giá
Theo kết luận, phía ngân hàng xác định chưa đúng về tài sản đấu giá khi ký hợp đồng dịch vụ đấu giá với Công ty Đấu giá Nam Sài Gòn; chưa đảm bảo các cơ sở pháp lý vững chắc trong quá trình xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ đối với các quyền sử dụng đất mà Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất.
Thanh tra phát hiện dấu hiệu nâng khống chi phí hàng trăm triệu đồng. Ảnh: Đỗ Hưng.
Ngân hàng chưa quyết liệt trong việc đôn đốc Công ty Nam Sài Gòn yêu cầu người mua trúng đấu giá (Công ty Thuận Lợi) thực hiện thanh toán tiền mua trúng đấu giá theo quy định của hợp đồng mua bán tài sản và thỏa thuận của các bên.
Đặc biệt, thanh tra còn phát hiện dấu hiệu hình sự của “thương vụ đấu giá”, đó là chi phí đấu giá không thống nhất, có dấu hiệu nâng khống chi phí. Cụ thể, theo các Biên bản thanh lý Hợp đồng dịch vụ đấu giá ngày 27/4/2016 và ngày 22/5/2017 cho thấy, chi phí đấu giá tài sản là Khu B1 và B2 - Dự án Mỹ Phước 4 là 209.825.000 đồng; Chi phí đấu giá khu dân cư Cầu Đò và Khu A - Dự án Mỹ Phước 4 là 315.630.304 đồng.
Tuy nhiên, theo báo cáo của ngân hàng thì chi phí đấu giá mà phía ngân hàng trừ trong số tiền thu từ việc đấu giá tài sản lại là chi phí đấu giá tài sản Khu B1 và B2 - Dự án Mỹ Phước 4 với số tiền 227.425.000 đồng (tăng 17,6 triệu đồng) so với Biên bản thanh lý hợp đồng; Chi phí đấu giá khu dân cư Cầu Đò và Khu A - Dự án Mỹ Phước 4 là 555.626.304 đồng (tăng 209.825.000 đồng), so với Biên bản thanh lý hợp đồng.
