 |
| Ảnh mang tính minh họa. |
Tại Việt Nam con số này gần 100% người mắc tiền ĐTĐ không biết mình mang bệnh.
Gần 100% người mắc không biết mình mang bệnh
Hiện Việt Nam phải đối mặt với gánh nặng bệnh tật ngày càng trầm trọng của bệnh ĐTĐ. Các thống kê cho thấy, tỷ lệ mắc ĐTĐ trong cộng đồng gia tăng theo cấp số nhân sau từng thập kỷ. ĐTĐ là nguyên nhân hàng đầu gây ra mù lòa, suy thận, gây cụt chi (chỉ sau tai nạn giao thông), nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn nhận thức, giảm tuổi thọ…
Tuy nhiên, một vấn đề nhức nhối không kém là bệnh nhân thường trải qua thời kỳ tiền ĐTĐ trước khi mắc ĐTĐ mà không hề hay biết. Tiền ĐTĐ sẽ tiến triển thành đái tháo đường tuýp 2 trong vòng 5 - 10 năm hoặc sớm hơn.
Theo số liệu của Liên đoàn ĐTĐ thế giới (IDF), năm 2017 ước tính có 1/14 dân số trưởng thành mắc tiền ĐTĐ, tương đương 352 triệu người. Riêng khu vực Đông Nam Á, số người mắc tiền ĐTĐ dự đoán tăng từ 29 triệu người (2017) lên 50 triệu người năm 2045.
GS Trần Hữu Dàng, Chủ tịch Hội Nội tiết - Đái tháo đường Việt Nam, cho biết: Ở Mỹ, cứ 3 người trưởng thành sẽ có 1 người mắc tiền ĐTĐ và có đến 90% số người mắc tiền ĐTĐ không biết mình mắc bệnh. Tại Việt Nam, gần 100% người mắc tiền ĐTĐ không biết mình mang bệnh. Trong khi đó, theo điều tra dịch tễ năm 2012, tỷ lệ mắc tiền ĐTĐ thường cao hơn gấp đôi so với ĐTĐ (5,4% so với 13,7%).
“Theo kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, 68,9% người tăng đường huyết chưa được phát hiện. Thực tế thì hầu hết mọi người chỉ phát hiện mình bị tiền ĐTĐ qua các đợt khám sức khoẻ hoặc qua chương trình khám sàng lọc ĐTĐ, hoặc tình cờ khám, điều trị bệnh nào đó”, GS Trần Hữu Dàng nói.
Hãy có cuộc sống lành mạnh, đừng thừa cân
Vẫn theo Chủ tịch Chủ tịch Hội Nội tiết - ĐTĐ Việt Nam, tiền ĐTĐ là tình trạng cơ thể có nồng độ đường trong máu cao hơn bình thường nhưng chưa đủ cao để chẩn đoán là bệnh ĐTĐ. Chỉ số đường huyết người mắc tiền ĐTĐ được xác định ở mức 100 - 125mg/dL so với mức <=90mg/dL ở người bình thường và mức >= 126mg/dL ở người mắc ĐTĐ.
Đáng ngại, tiền ĐTĐ nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tăng nguy cơ mắc ĐTĐ tuýp 2 và cuối cùng là các biến chứng nguy hiểm do ĐTĐ như giảm thị lực, mù lòa, bệnh tim mạch, đột quỵ, suy thận, đoạn chi...
“Trong các biến chứng mạch máu lớn của ĐTĐ, biến chứng trên tim mạch là nguyên nhân gây tử vong thường gặp nhất ở bệnh nhân ĐTĐ với 2 biểu hiện lâm sàng là bệnh mạch vành và đột quỵ.
Tuy nhiên, ở thời điểm bệnh nhân được chẩn đoán ĐTĐ, các biến chứng mạch máu lớn đã tồn tại từ trước đó, trong giai đoạn tiền ĐTĐ. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh nguy cơ tim mạch tăng 20% ở người tiền ĐTĐ so với người bình thường và khi kiểm soát đường huyết trở về bình thường trên đối tượng này sẽ làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch”, GS. Dàng nhấn mạnh.
Song GS Dàng cũng nhấn mạnh, người mắc tiền ĐTĐ cũng không nên quá lo ngạị. Bởi người mắc tiền ĐTĐ có thể hồi phục, thông qua việc thực hiện các chương trình điều chỉnh lối sống dựa trên việc áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và tăng mức độ hoạt động thể chất. Theo đó, người mắc tiền ĐTĐ vẫn có cơ hội làm chậm quá trình diễn tiến thành ĐTĐ và thậm chí là quay trở lại mức đường huyết bình thường.
Theo GS Dàng tiền ĐTĐ là căn bệnh thầm lặng, không phải như những căn bệnh khác có triệu chứng lâm sàng để gợi ý người bệnh đi khám. Nếu như ĐTĐ có biểu hiện ăn nhiều, uống nhiều, đi tiểu nhiều thì tiền ĐTĐ hoàn toàn ngược lại không có bất kỳ một triệu chứng gì. Do đó, để phát hiện bệnh, người dân cần phải được đi xét nghiệm tiểu đường.
Theo đó, những người trên 45 tuổi, phụ nữ đã được chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ, người thừa cân (chỉ số BMI ≥ 23 kg/m2) có ít nhất 1 trong các yếu tố: Tiền sử gia đình có người mắc ĐTĐ, tiền sử bệnh tim mạch hoặc tăng huyết áp hoặc rối loạn mỡ máu, không hoạt động thể lực… thì cần đi làm xét nghiệm thử đường huyết mỗi năm một lần.
“Người mắc stress, không ngủ cũng là nguy cơ mắc tiền ĐTĐ, thuốc lá, lạm dụng rượu bia đặc biệt cuộc sống ít vận động - không tập thể dục cũng là nguy cơ rất lớn.. Do đó ngay từ bây giờ, người dân cần có cuộc sống lành mạnh, đừng để bản thân thừa cân béo phì (đặc biệt với các trẻ nhỏ)”, GS. Dàng khuyến cáo.
Để phòng bệnh, các chuyên gia khuyến cáo người dân nên duy trì cuộc sống lành mạnh (không hút thuốc lá, mỗi ngày nên dành thời gian 30 phút đi bộ) với chế độ dinh dưỡng cân đối (giảm lượng đường, ăn vừa đủ tinh bột, rau, chất xơ…) nhằm kiểm soát cân nặng không để tình trạng thừa cân, béo phì.
