Ông La Văn Nam, Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang tại vườn vải thiều thôn Muối, xã Giáp Sơn. Ảnh: Bảo Thắng.
Tại buổi trao đổi về tình hình sản xuất, tiêu thụ vải thiều Lục Ngạn năm 2022 hôm 10/6, ông La Văn Nam - Chủ tịch UBND huyện nhấn mạnh đến công tác kiểm soát việc trừ lùi cân vải thiều trong lúc thu hoạch.
Theo ông Nam, nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này là hàng rào kỹ thuật khi đưa vải thiều đi xuất khẩu. Cụ thể, tại thị trường châu Âu, vải thiều được yêu cầu cắt sát đến từng quả. Tại thị trường Trung Quốc, vải thiều không được để lá và cuống ngắn dưới 10cm.
Ngược lại, thị hiếu của thị trường trong nước là vải phải có lá mới đẹp. Do đó, khi người dân chưa biết mang vải đi bán cho ai, họ để cuống dài khi thu hoạch, hoặc không phân loại quả khi bó (túm).
Những năm trước, nếu người dân gặp thương lái Trung Quốc và được trả giá cao hơn, họ có hai lựa chọn. Hoặc là thuê người ngắt lá, cắt cuống, phân loại, dẫn đến hao hụt so với số lượng ban đầu. Hoặc chấp nhận bán ngay 100 kg vải, nhưng bị trừ lùi 5-7 kg, thậm chí nhiều hơn.
"Tâm lý của bà con, là gặp thương lái thu mua xuất đi Trung Quốc có bị trừ vài kilogram cũng không ảnh hưởng nhiều. Nếu gặp thương lái thu mua tiêu thụ trong nước thì càng tốt. Cứ như thế thành thói quen hàng chục năm nay", ông Nam nói.
Sản phẩm vải thiều Lục Ngạn được đóng gói bắt mắt.
Chủ tịch UBND huyện Lục Ngạn cho biết thêm, việc trừ lùi cân là một giao dịch dân sự, được thỏa thuận giữa hai bên nên không thể xử phạt. Tuy nhiên, huyện cũng có những biện pháp nhằm kiểm soát vấn đề này, đảm bảo lợi ích cho bà con.
Huyện Lục Ngạn đã triển khai nhiều chương trình phối hợp với các cơ quan quản lý thị trường, nhằm nhanh chóng phát hiện những sự vụ trừ lùi cân trái quy định hoặc bất hợp lý; đồng thời kiểm tra các điểm cân thường xuyên. Nếu có sai phạm, sẽ xử phạt nghiêm theo các quy định về phòng chống gian lận thương mại.
Bên cạnh đó, Lục Ngạn khuyến cáo doanh nghiệp không trừ lùi cân với những sọt vải chất lượng, mẫu mã tốt. Trong thực tế, quá trình vận chuyển từ vùng nguyên liệu đến điểm cân, một số quả bị dập, sâu hỏng… là điều khó tránh. Do đó, hai bên có thể thỏa thuận trừ một vài kilogram cho mỗi sọt 100kg.
Cùng với đó, tất cả các xã trên địa bàn huyện đều thiết lập tổ công tác, đường dây nóng. Chủ tịch UBND xã làm tổ trưởng, Trưởng Công an xã làm tổ phó. Người dân nếu phát hiện sai phạm, có thể thông báo qua đường dây nóng để đơn vị chức năng tiến hành kiểm tra.
"Trong vụ năm nay, chúng tôi chưa nhận thông báo nào từ đường dây nóng, và chưa phát hiện trường hợp trừ lùi cân bất hợp lý nào. Nếu thực hiện đồng bộ, toàn diện các biện pháp trên, chúng tôi tin rằng chuyện trừ lùi cân sẽ không còn là vấn đề nữa", ông Nam bày tỏ.
Từ năm ngoái, UBND huyện Lục Ngạn đã công bố danh sách số đường dây nóng của 29 xã, thị trấn trên địa bàn. Đường dây nóng hoạt động 24/24 giờ để tiếp nhận, kiểm tra và xử lý các vụ việc liên quan tới hoạt động tiêu thụ vải thiều trên địa bàn.
Ngoài ra, người dân có thể liên hệ trực tiếp tới ông Nguyễn Thế Thi, Phó Chủ tịch UBND huyện hoặc ông Nguyễn Văn Duân, Trưởng Công an huyện. Việc này nhằm giúp người dân bán vải thuận lợi, hạn chế tình trạng tiểu thương trục lợi trong quá trình thu mua.
Vụ vải năm 2022 trên địa bàn huyện Lục Ngạn bắt đầu cho thu hoạch từ cuối tháng 5.
Năm 2022, do tình hình thời tiết khá thuận lợi, cây vải ra hoa, đậu quả với tỷ lệ từ 70-90%; dự báo sản lượng quả tươi toàn huyện Lục Ngạn đạt hơn 95.000 tấn. Trong đó, vải chín sớm khoảng gần 21.000 tấn, vải chính vụ khoảng 75.000 tấn.
Đến ngày 9/6, toàn huyện có 96 điểm cân, thu mua vải; lũy kế sản lượng tiêu thụ vải chín sớm là 3.938 tấn; giá bán sản phẩm dao động từ 18.000 đồng/kg - 35.000 đồng/kg.
Sản phẩm vải chín sớm được tiêu thụ chủ yếu lại thị trường nội địa khoảng 2.067 tấn (các tỉnh phía Nam, hệ thống siêu thị, cửa hàng bán lẻ tại Hà Nội và một số tỉnh thành phía Bắc); xuất khẩu khoảng 1.795 tấn (chủ yếu sang thị trường Campuchia qua cửa khẩu Mộc Bài, tỉnh Tây Ninh, sang Trung Quốc qua cửa khẩu Lạng Sơn).
Lục Ngạn hiện có 2 lò sấy vải bằng công nghệ sấy điện, với sản lượng sấy đạt 9,5 tấn vải khô thành phẩm.
Thời gian tới, UBND huyện tiếp tục tổ chức tuyên truyền, cũng như thực hiện nhiều hoạt động xúc tiến tiêu thụ vải thiều. Hiện Lục Ngạn có 35 mã số vùng trồng được Trung Quốc chấp thuận, với diện tích 11.423 ha và 237 cơ sở đóng gói.
Ngoài ra, huyện cũng có 30 mã vùng trồng được Nhật Bản chấp nhận, với diện tích 224,5 ha và 1 cơ sở đóng gói.
