Chấm dứt nghề khai thác hủy diệt nguồn lợi, phá hoại môi trường
Tổng cục Thủy sản đã có dự thảo về “Chương trình Quốc gia phát triển khai thác thủy sản hiệu quả, bền vững giai đoạn 2021 - 2030” trình Bộ NN-PTNT và Chính phủ xem xét thông qua.
Theo dự thảo, Chương trình được triển khai thực hiện trên toàn bộ vùng biển Việt Nam và trên địa bàn của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển; các nước trong khu vực, các quốc đảo Thái Bình Dương, các nước có thỏa thuận hợp tác nghề cá với Việt Nam và vùng biển thuộc phạm vi quản lý của Ủy ban Nghề cá Trung và Tây Thái Bình Dương (WCPFC), Ủy ban Cá ngừ Ấn Độ Dương…
Dự thảo Chương trình đặt mục tiêu đến hết năm 20230, chấm dứt nghề khai thác hủy diệt nguồn lợi, phá hoại môi trường. Ảnh: NNVN.
Thời gian thực hiện từ năm 2021 đến hết năm 2030. Đối tượng thực hiện là các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khai thác thủy sản và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.
Dự thảo Chương trình đặt mục tiêu đến năm 2030, khai thác thủy sản có cơ cấu tàu, nghề khai thác hợp lý, phù hợp với khả năng cho phép khai thác của nguồn lợi thủy sản. Sử dụng công nghệ tiên tiến, cơ giới hóa, hiện đại hóa để khai thác và bảo quản sản phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao hiệu quả khai thác, chất lượng và giá trị thủy sản, nâng cao đời sống ngư dân. Đảm bảo an toàn cho người và tàu cá, tuân thủ các quy định của Luật Thủy sản và quy định quốc tế có liên quan. Sẵn sàng tham gia bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền biển đảo của tổ quốc.
Theo đó, đến hết năm 2030, xác định được trữ lượng, thành phần loài của nguồn lợi thủy sản, khu vực phân bố; xác định và giao được hạn ngạch đánh bắt theo loài đối với cá ngừ; xác định hạn ngạch khai thác đối với vùng lộng và vùng ven bờ.
Giảm số lượng tàu cá còn khoảng 80.000 chiếc (giảm 15% so với năm 2020). Trong đó, tàu cá vùng lộng, ven bờ khoảng 52.000 chiếc (giảm 21%), tàu cá vùng khơi khoảng 28.000 chiếc (giảm 10%), nghề lưới kéo giảm từ 16% xuống còn 10% trong cơ cấu nghề khai thác. Sản lượng thủy sản khai thác giảm từ 3% - 5%/năm, đến năm 2030 giảm còn 2,8 triệu tấn/năm.
Dự thảo Chương trình đặt mục tiêu giảm số lượng tàu cá, nhất là các tàu hành nghề có nguy cơ xâm hại tới môi trường và nguồn lợi hải sản. Ảnh: LB.
Chuyển đổi khoảng 5.000 tàu cá làm các nghề xâm hại lớn đến nguồn lợi, môi trường sinh thái sang các nghề thân thiện với môi trường, nguồn lợi và các nghề khác. Chấm dứt nghề khai thác hủy diệt nguồn lợi, phá hoại môi trường.
Xây dựng 5 mô hình thí điểm gắn khai thác, dịch vụ nghề cá với du lịch sinh thái tại cảng cá, khu dân cư, góp phần nâng cao đời sống, văn hóa, tinh thần của cộng đồng ngư dân gắn với xây dựng nông thôn mới.
Theo dự thảo, đến năm 2030, 100% tàu cá được cung cấp dự báo ngư trường hàng tháng, có 80% tàu cá vùng khơi được cung cấp dự báo ngư trường tức thời.
Đến năm 2025, có 30% tàu cá vùng khơi sử dụng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến trong khai thác và bảo quản sản phẩm, tăng lên 50% vào năm 2030. Tổn thất sau thu hoạch giảm xuống dưới 15% (đến năm 2025) và dưới 10% (đến năm 2030).
Đến năm 2025, thành lập 5 chợ đầu mối bán đấu giá hải sản tại 5 trung tâm nghề cá lớn. Thành lập tối thiểu 30 mô hình liên kết chuỗi khai thác, thu mua, bảo quản, tiêu thụ hải sản, tăng lên 60 mô hình vào năm 2030. Đến năm 2030, thu nhập trung bình của lao động khai thác thủy sản tăng gấp 2 lần so với năm 2020.
Chấm dứt khai thác bất hợp pháp (IUU)
Dự thảo Chương trình cũng đặt mục tiêu đến năm 2025, hoàn thiện đủ và số hóa cơ sở dữ liệu phục vụ quản lý khai thác thủy sản. Nâng cao năng lực, ứng dụng công nghệ số trong quản lý nhà nước về khai thác thủy sản.
Với mục tiêu hiện đại hóa nghề cá, các tàu cá ra khơi sẽ tiến tới 100% phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, chấm dứt đánh bắt bất hợp pháp. Ảnh: NNVN.
Đến năm 2022, tàu cá hoạt động vùng khơi được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình và thực hiện giám sát 100% hoạt động tàu cá trên biển. Chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác trái phép tại vùng biển nước ngoài. Đến năm 2025, chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác bất hợp pháp (IUU).
Bên cạnh đó, đến năm 2025, giám sát 100% tàu cá và sản lượng thủy sản vùng khơi bốc dỡ tại cảng cá và áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử. Tai nạn tàu cá giảm xuống dưới 1,5 vụ/1.000 tàu/năm (giảm 50% so với năm 2020), đến năm 2030, tiếp tục giảm xuống dưới 1 vụ/1.000 tàu/năm.
Đến năm 2030, có 100% thuyền, máy trưởng tàu cá vùng khơi được tập huấn định kỳ các quy định trong nước và quốc tế về khai thác thủy sản. 50% lao động khai thác thủy sản được hướng dẫn các kỹ năng, quy trình kỹ thuật khai thác, đảm bảo an toàn trên biển.
Quản chặt đội tàu, đảm bảo cường lực khai thác phù hợp
Theo dự thảo, trong giai đoạn 2021 - 2030, điều chỉnh, cơ cấu lại đội tàu, nghề khai thác thủy sản phù hợp với nguồn lợi thủy sản trên từng ngư trường, tổ chức quản lý số lượng tàu, nghề khai thác bằng hạn ngạch.
Xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án chuyển đổi một số nghề khai thác hải sản ảnh hưởng đến nguồn lợi và môi trường sinh thái. Phấn đấu đến năm 2030, chuyển đổi nghề đối với 5.000 tàu cá làm nghề lưới kéo, lưới rê thu ngừ.
Theo dự thảo Chương trình, giai đoạn 2021 - 2030, sẽ tăng cường các chính sách quản lý chặt chẽ đội tàu, đảm bảo cường lực khai thác phù hợp với khả năng tái tạo nguồn lợi thủy sản. Ảnh: TL.
Đề xuất các cơ chế, chính sách quản lý nhằm giảm cường lực khai thác hải sản, cắt giảm tàu cá khai thác, tăng cường giải bản, xóa đăng ký tàu cá, đảm bảo cường lực khai thác phải phù hợp với khả năng tái tạo của nguồn lợi thủy sản.
Tiếp tục kiểm soát chặt việc đóng mới, cải hoán, thuê, mua tàu cá theo hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản vùng ven bờ, vùng lộng thuộc phạm vi quản lý của địa phương và hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản vùng khơi do Bộ NN-PTNT xác định. Rà soát, cập nhật đầy đủ vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (Vnfishbase), thực hiện xóa đăng ký đối với các tàu cá theo quy định tại điều 72 của Luật Thủy sản.
Tiếp tục nghiên cứu, áp dụng chế độ cấm khai thác có thời hạn, cấm theo nghề tại một số vùng biển, khu vực tập trung sinh sản, khu vực thủy sản còn non tập trung sinh sống, nơi cư trú của các loài thủy sản.
Cập nhật toàn bộ thông tin về tàu cá vào cơ sở dữ liệu tàu cá quốc gia để thống nhất quản lý, kiểm soát việc xét duyệt và cấp giấy chứng nhận đóng mới tàu cá.
Theo dự thảo, sẽ tăng cường thực thi pháp luật trên biển và tại cảng cá, giảm căn bản tình trạng vi phạm pháp luật về khai thác thủy sản để bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Trong đó, kiểm soát chặt chẽ hoạt động tàu khai thác hải sản trước khi đi biển, hoạt động trên ngư trường, về cảng lên cá và tiêu thụ.
Áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác từ nhật ký khai thác thủy sản điện tử, hệ thống quản lý tổng hợp cảng cá, hệ thống theo dõi tàu cá ra vào cảng.
Các tỉnh, thành phố ven biển tiếp tục khẩn trương thành lập lực lượng kiểm ngư phù hợp với tình hình của mỗi địa phương. Từng bước xây dựng và hoàn thiện tiêu chuẩn trang thiết bị cho lực lượng kiểm ngư và bộ quy tắc ứng xử cho cơ quan thực thi pháp luật trong quá trình thực thi công vụ...
