Hàng chục điểm thử nghiệm trên khắp thế giới đang trong cuộc đua tìm vắc xin Covid-19. Ảnh minh họa: Ted S Warren/AP.
Vài tuần qua đã tiết lộ những phản ứng tồi tệ nhất và tốt nhất của con người khi đối mặt khủng hoảng virus Corona - từ những người tiêu dùng hoảng loạn mua sắm, dọn sạch kệ siêu thị đến các nhóm hàng xóm tổ chức giúp đỡ người già và người yếu thế.
Khi nói đến các công ty dược phẩm, chúng ta nên đánh giá phản ứng của họ như thế nào? Rốt cuộc, họ nắm giữ chìa khóa để kết thúc đại dịch. Tuy nhiên, trong một khía cạnh quan trọng, hành vi của họ có nhiều điểm chung với nhóm người ích kỉ hơn là chia sẻ.
Muốn thoát khỏi thời gian phong tỏa để kìm chế virus lây lan càng sớm, chúng ta càng cần một loại vắc xin hiệu quả. Nỗ lực lớn, hay có thể nói là một cuộc đua, đang được tiến hành để tìm ra loại vắc xin như vậy, nhưng không thể chờ đợi 18 tháng, quá lâu.
Trong bối cảnh số người chết tăng lên, các bác sĩ rất mong muốn tìm ra phương pháp điều trị làm giảm tác động của virus, ví như rút ngắn sự lây nhiễm, giảm mức độ nghiêm trọng của nó và cứu sống bệnh nhân.
Cuộc săn lùng toàn cầu cho một loại thuốc trị virus Corona có thể coi là cuộc chiến chống lại thời gian. Do đó, trọng tâm là các phương pháp điều trị hiện tại đã được chứng minh là an toàn cho những bệnh khác. Như vậy sẽ cần ít thử nghiệm hơn, dễ dàng hơn và nhanh hơn để sản xuất số lượng lớn.
Khoảng 20 điểm thử nghiệm đang được tiến hành trên khắp thế giới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác định 4 trong số các liệu pháp hứa hẹn nhất: một hợp chất thử nghiệm kháng virus gọi là Remdesivir; thuốc trị sốt rét chloroquine và hydroxychloroquine; một sự kết hợp của hai loại thuốc HIV, lopinavir và ritonavir; và dùng tổ hợp này cộng với interferon-beta, đây là một sự truyền tin cho hệ miễn dịch giúp làm tê liệt virus SARS-CoV-2.
Nhưng các bác sĩ không thể tạm dừng tìm kiếm trong khi chờ kết quả. Nhu cầu về các phương pháp hiệu quả mới là quá lớn.
Cách tốt nhất để xác định ra loại thuốc ứng cử viên là sử dụng trí thông minh nhân tạo (AI) nhằm phân tích số lượng dữ liệu khổng lồ, từ đó tìm ra loại thuốc có thể hoạt động.
Các công ty AI lớn đang đặt sức mạnh tính toán khổng lồ của họ vào dịch vụ của các nhà khoa học tham gia vào cuộc đua này.
Nhưng họ đang bị cản trở, bởi một số công ty dược phẩm không chia sẻ tất cả dữ liệu về các phương pháp điều trị ứng viên tiềm năng mà họ nắm giữ.
Giống như những kẻ trục lợi mua giấy vệ sinh, họ đang giữ nó ở trong căn gác và hầm kỹ thuật số của họ, nơi những người khác không thể lấy nó, với lý do nó được bảo mật về mặt thương mại.
Chính việc chia sẻ dữ liệu trên khắp thế giới đã cho phép các nhà khoa học lập bản đồ bộ gen của virus SARS-CoV-2 với tốc độ chưa từng thấy, hoạt động xuyên qua các ranh giới thể chế, thương mại và quốc tế trong nỗ lực tập thể chưa từng có chống lại kẻ thù chung toàn cầu.
Bây giờ chúng ta rất cần tất cả các công ty dược phẩm gác lại tham vọng thương mại cá nhân của họ và tham gia một nỗ lực tập thể tương tự để xác định, thử nghiệm, phát triển và sản xuất các phương pháp điều trị nhằm ngăn chặn căn bệnh này.
Có một tiền lệ. Tháng Sáu năm ngoái, 10 công ty dược phẩm lớn nhất thế giới - bao gồm Johnson & Johnson, AstraZeneca và GlaxoSmithKline - đã tuyên bố họ sẽ tổng hợp dữ liệu để tìm kiếm kháng sinh mới dựa trên AI, rất cần thiết vì vi khuẩn kháng kháng sinh đã phổ biến trên toàn thế giới, đe dọa sự phát triển của bệnh không thể điều trị.
Thỏa thuận lịch sử đó được thực hiện bằng cách phát triển một hệ thống dựa trên blockchain (chuỗi khối) an toàn, cho phép thuật toán tìm kiếm dữ liệu của các công ty đối thủ với dữ liệu truy nguyên đầy đủ - nhưng không tiết lộ bí mật thương mại cho đối thủ.
Ưu điểm của việc sử dụng blockchain là các công ty có thể tin tưởng vào mã hơn là các đối tác của họ.
Các nhà nghiên cứu AI tại Viện Công nghệ Massachusetts J-Clinic, những người đã đào tạo một mạng lưới thần kinh để dự đoán phân tử nào sẽ có đặc tính kháng sinh, đã công bố vào tháng Hai rằng họ tìm thấy một hợp chất mới có tác dụng chống lại 35 loại vi khuẩn khác nhau. Họ đặt tên cho nó là halicin, theo hệ thống AI năm 2001: A Space Odyssey.
Việc phong tỏa chỉ khiến chúng ta mất thời gian, để thực sự đánh bại virus, cần kiểm tra hàng loạt ngay bây giờ.
AI hiện đang được khai thác trên toàn cầu trong cuộc săn lùng phương pháp điều trị bằng coronavirus, từ Hồng Kông cho đến Israel, Anh và Mỹ.
Tháng trước, siêu máy tính nhanh nhất thế giới, IBM Summit, đã xác định 77 hợp chất là ứng cử viên tiềm năng.
Tuần trước, một nền tảng AI được điều hành bởi Gero, có trụ sở tại Singapore, đã xác định 6 loại thuốc đã được chấp thuận cho sử dụng ở người trong các điều kiện khác có thể giúp chống lại Covid-19.
Trong khi đó, Tỷ phu Thomas Siebel, người đứng đầu của C3.ai, một công ty trí tuệ nhân tạo ở California, đã công bố một tập đoàn tư nhân bao gồm Princeton, Đại học Carnegie Mellon, MIT, Đại học California, Illinois và Chicago, cũng như C3.ai và Microsoft, nơi sẽ cung cấp cho các nhà khoa học tài trợ và truy cập vào một số siêu máy tính tiên tiến nhất thế giới trong quá trình tìm kiếm giải pháp cho đại dịch.
Tuy nhiên, cho dù sức mạnh tính toán lớn hay thiết kế phần mềm tiên tiến đến đâu, kết quả từ những sáng kiến này sẽ phụ thuộc cuối cùng vào dữ liệu được cung cấp cho chúng. Không có quyền truy cập đầy đủ vào dữ liệu toàn diện, các nhà khoa học sẽ chiến đấu với một tay bị trói sau lưng.
Tất cả các công ty dược phẩm phải mở khóa thư viện hóa học của họ để có thể xác định được các loại thuốc ứng cử viên và các thử nghiệm để kiểm tra các phương pháp điều trị hứa hẹn nhất sẽ bắt đầu ngay khi có thể. Chúng ta không thể đợi. Cuộc sống phụ thuộc vào nó.
