Thực hiện Đề án “Phát triển vùng sản xuất cây ăn quả, hoa cây cảnh tập trung trên địa bàn tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2020 - 2025”, Trung tâm Khuyến nông Hưng Yên đã trình diễn mô hình đưa công nghệ cao vào thâm canh nhãn tại xã Hàm Tử, huyện Khoái Châu.
Áp dụng tưới nước phun mưa tự động đã giúp vườn nhãn tăng năng suất thêm 12 - 15%. Ảnh: Hải Tiến.
Diện tích triển khai 1ha (550 cây nhãn 20 năm tuổi). Công nghệ ứng dụng: Tưới phun mưa tự động và thực hành nông nghiệp tốt trên cây nhãn (VietGAP). Thời gian tiến hành từ tháng 3 đến tháng 11/2022. Sau đó chuyển giao cho nông hộ nhân rộng ra sản xuất đại trà. Kết quả đạt được của mô hình giúp tăng tỷ lệ ra hoa, đậu quả và tăng năng suất nhãn hơn 12 - 15% so với đối chứng (không tưới phun mưa tự động cho vườn nhãn).
Ông Nguyễn Văn Hà (hộ tham gia mô hình) tại xã Hàm Tử phấn khởi cho hay: Nhờ được khuyến nông chuyển giao công nghệ tưới nước hợp lý, tự động cho vườn cây ăn trái, ông đã có được vụ nhãn cho năng suất gần 14 tấn/ha (tăng 1,5 tấn so với các vườn nhãn cùng độ tuổi, cùng giống và cùng diện tích của các hộ trong làng). Quả nhãn to, đẹp và đồng đều hơn, giá bán tăng hơn gần 10% so với các hộ dân ở địa phương.
Đặc biệt, từ khi áp dụng lắp đặt hệ thống tưới phun mưa tự động, ông không phải mất thời gian kéo ống nước đi tưới cho từng gốc nhãn như trước đây. Thay vào đó, chỉ cần bật công tắc khoảng 30 phút, hệ thống tưới phun mưa đã tự động đáp ứng đủ nhu cầu nước cho các cây trồng trong nhà vườn, đơn giản và thuận lợi hơn rất nhiều so với cách làm cũ.
Hệ thống ống tưới phun mưa tự động hiện rất sẵn trên thị trường, giúp tiết kiệm rất lớn công tưới thủ công như trước đây. Ảnh: Hải Tiến.
“Hệ thống tưới tự động này đã giúp tôi vừa tiết giảm được thời gian, công sức vất vả, vừa giảm được đáng kể tiền điện chi cho bơm tưới so với các hộ khác cùng trồng nhãn”, ông Hà tâm đắc nói thêm.
Khảo sát thực tế mô hình thâm canh nhãn của ông Hà, cho thấy: Tầng canh tác trong vườn này cơ bản là đất cát pha và thịt nhẹ, mới mưa đã úng chưa nắng đã hạn. Cùng với việc thâm canh nhiều diện tích nhãn, cây trồng không được tưới nước kịp thời, hợp lý, dẫn đến hiện tượng cây ít hoa, tỷ lệ đậu quả thấp, không phát huy được tiềm năng của giống... Đây có thể coi là một trong những nguyên nhân giảm năng suất quả khi chưa có hệ thống tưới nước tự động trong vườn nhãn của ông Hà.
Bà Trần Thị Huệ (cán bộ khuyến nông chỉ đạo mô hình) cũng đồng tình với nhận xét nêu trên và phân tích thêm, cây nhãn cần nước nhất vào các giai đoạn ra hoa, kết trái và nuôi quả, thiếu nước trong các thời kỳ này sẽ làm rối loạn quá trình thụ phấn của hoa, ảnh hưởng xấu tới khả đậu quả (quả đậu ít, trái bé), nhất là với nhãn trồng trên đất cát pha hoặc vườn đồi.
Béc tưới phun mưa tự động lắp trong vườn nhãn. Ảnh: Hải Tiến.
Lượng nước tưới cho nhãn cần luôn đảm bảo ở mức 65 - 75% sức giữ ẩm đồng ruộng, do vậy vào những ngày nắng nóng phải tiến hành tưới nước thường xuyên. Vệc làm này rất khó thực hiện đúng, đủ với các nhà vườn thâm canh từ 100 gốc nhãn trở lên. Đây là lý do khiến các vườn trồng nhãn nói chung không đạt được năng suất tối đa.
Vẫn bà Huệ, có rất nhiều giải pháp tưới nước trên vườn nhãn như tưới rãnh, tưới tràn, tưới nhỏ giọt, nhưng biện pháp tưới phun mưa tự động cho cây nhãn đạt hiệu quả tốt nhất. Hệ thống tưới nước này rất sẵn có trên thị trường. Qua tính toán, cứ 1ha trồng nhãn có lắp đặt hệ thống tưới phun mưa tự động sẽ tiết kiệm được gần 10 triệu đồng thuê mượn lao động tưới cây.
Ngoài ra, nhờ có hệ thống vòi tưới tự động lắp đặt tới từng gốc nhãn, cây trồng được tưới đúng vị trí, đúng lượng nước cần tưới, tránh được thất thoát nước không đáng có, điều này rất ý nghĩa với những nơi khan hiếm nguồn nước do trong thời gian ngắn (15 - 30 phút) có thể đảm bảo tưới được số lượng cây không hạn chế.
Chất lượng, mẫu mã quả nhãn trong vườn áp dụng tưới phun mưa tự động luôn vượt trội so với các vườn không áp dụng. Ảnh: Hải Tiến.
Đồng thời, tạo thuận lợi cho người làm vườn, tranh thủ tưới nhãn vào sáng sớm hoặc chiều muộn là những thời điểm cây trồng hấp thu nước tốt nhất. Qua đó giúp thúc đẩy tăng năng suất, chất lượng và sản lượng cho vườn nhãn. Ngoài ra, còn có thể bón phân (loại chuyên dùng) và thuốc BVTV trừ nấm và rầy rệp hại rễ qua hệ thống tưới tự động này.
Lưu ý: Tưới nước tự động cho cây nhãn không thay thế cho quy trình VietGAP trên cây nhãn như tạo tán, cắt tỉa, làm cỏ, bón phân, phòng trừ sâu bệnh hại… Đặc biệt, tuyệt đối không tưới nước cho cây nhãn khi đang điều khiển cây ra hoa, đậu quả bằng biện pháp cơ giới, nghĩa là, dừng tưới nước cho nhãn từ cuối tháng 10 âm lịch tới khi cây có ngồng hoa mới tưới trở lại.
