"Mọi thứ là đều là đầu vào đối với thứ khác"
Trong 40 năm đổi mới và tái cơ cấu ngành, nông nghiệp Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu lớn và thực sự trở thành trụ đỡ của nền kinh tế. Tuy nhiên, đến nay, nền nông nghiệp vẫn tồn tại nhiều thách thức. Có thể kể đến 56,7 triệu tấn phụ phẩm nông nghiệp, đây là một trong những yếu tố gây phát thải khí nhà kính, đồng thời chưa được tận dụng triệt để thành nguồn lực trong kinh tế tuần hoàn.
“Nếu có thể giải quyết được số lượng phế phụ phẩm trong các lĩnh vực của nông nghiệp như trồng trọt (trên 80 triệu tấn), chăn nuôi (trên 60 triệu tấn), thủy sản (trên 1 triệu tấn)… và áp dụng cho kinh tế tuần hoàn, ngành nông nghiệp Việt Nam có thể nâng cao giá trị rất nhiều”, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến chia sẻ tại Hội nghị Đối thoại chính sách “Tăng cường hợp tác quốc tế và phối hợp đa ngành về kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp” chiều 8/7.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định, phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp vừa là yêu cầu, xu hướng tất yếu, đồng thời là một giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững và hiệu quả nhằm triển khai các cam kết quốc tế, nhiệm vụ quốc gia và ngành về phát triển xanh, bền vững.
Lãnh đạo Bộ NN-PTNT nhấn mạnh vai trò quan trọng thiết thực của nông nghiệp tuần hoàn, đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội, môi trường khi áp dụng các mô hình nông nghiệp tuần hoàn. Theo đó, tác động khí hậu, khan hiếm nguồn tài nguyên thiên nhiên, suy thoái môi trường, dịch bệnh… khiến các quốc gia phải thay đổi tư duy phát triển và sản xuất theo nguyên lý cơ bản “mọi thứ đều là đầu vào đối với thứ khác”.
Trên nguyên tắc tăng cường hợp tác quốc tế đa phương, phối hợp đa ngành, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến kêu gọi cộng đồng quốc tế, sự phối hợp tích cực của các Bộ, ban, ngành từ Trung ương tới địa phương, sự tham gia tích cực của khối tư nhân cùng chung tay hỗ trợ ngành nông nghiệp triển khai 10 mục tiêu, 6 nhiệm vụ về nông nghiệp tuần hoàn tại Đề án Phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đến năm 2030 được phê duyệt tại Quyết định số 540/QĐ-TTg ngày 19/6/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Đề án do Bộ NN-PTNT chủ trì, tập trung vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, phát triển thị trường, cơ chế chính sách, tăng cường hợp tác quốc tế và truyền thông về nông nghiệp tuần hoàn.
UNDP cam kết đồng hành trong thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn
Đồng chủ trì tại sự kiện, bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc triển khai các cam kết quốc tế đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).
Bà cũng ghi nhận lợi ích của nông nghiệp tuần hoàn vì mục tiêu khí hậu, nâng cao năng lực cạnh tranh kinh tế, bảo vệ sức khỏe con người và hệ sinh thái. UNDP tự hào đã thử nghiệm thành công hộp công cụ Kinh tế tuần hoàn - NDC, có thể giúp Việt Nam xác định, ưu tiên, thực hiện và theo dõi các biện pháp can thiệp tuần hoàn trong nông nghiệp, góp phần thực hiện NDC 2025. Công cụ này có ý nghĩa đặc biệt với ngành nông nghiệp nhằm giảm phát thải khí nhà kính từ sản xuất lúa gạo, trồng trọt, chăn nuôi,…
Từ đó, bà cũng kêu gọi tăng cường hợp tác để xây dựng và thực hiện chính sách tuần hoàn, phân bổ đầu tư thỏa đáng, thúc đẩy chia sẻ và hợp tác kiến thức; sản xuất nông nghiệp theo chuỗi, tận dụng khoa học công nghệ, triển khai các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức…
Đại diện UNDP gợi ý Việt Nam cần tạo ra bước nhảy vọt về khả năng tiếp cận các phương thức tài chính cho nông dân và các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong hành trình này, UNDP cam kết sẽ đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam.
Tại các phiên đối thoại, đại diện các tổ chức quốc tế (EU, ÚC, Canada, IRRI, FAO…), khối tư nhân, phi chính phủ và các Bộ, ban, ngành đã cùng nhau chia sẻ về các cơ chế hợp tác quốc tế và phối hợp liên ngành nhằm thúc đẩy thực hành nông nghiệp tuần hoàn, giới thiệu các mô hình nông nghiệp thành công, đánh giá cao sự tích cực chủ động của ngành nông nghiệp về nỗ lực thực hành nông nghiệp tuần hoàn.
Đặc biệt, nhấn mạnh tới đối tác công - tư trong sự thành công của nông nghiệp tuần hoàn, cụ thể là vai trò chủ động của Khối tư nhân trong việc ứng dụng khoa học công nghệ và triển khai các sáng kiến, mô hình nông nghiệp tuần hoàn tiên tiến.
Các bên cùng nhau nhất trí, cam kết thúc đẩy hợp tác quốc tế và phối hợp đa ngành về nông nghiệp tuần hoàn, sẵn sàng chia sẻ trách nhiệm thực hiện cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu và mục tiêu Net Zero của quốc gia. Đồng thời, cũng mong muốn các bên sẽ chủ động gặp gỡ để đề xuất và triển khai các hoạt động cụ thể trong sản xuất nông nghiệp tuần hoàn theo chuỗi.
Hội nghị nhằm mục đích nâng cao nhận thức của các bên liên quan về vai trò của kinh tế tuần hoàn đối với các mục tiêu phát triển trong ngành nông nghiệp; lan tỏa các thông điệp chính, nhiệm vụ, mục tiêu của Đề án Phát triển khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đến năm 2030 do Bộ NN-PTNT đang chủ trì.
Hội nghị cũng nhằm chia sẻ các mô hình thực hành tốt về kinh tế tuần hoàn; định hướng các ngành hàng nông nghiệp chủ lực cho phát triển kinh tế tuần hoàn và thị trường tương ứng; tìm hiểu các khó khăn, thuận lợi trong quá trình phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp; từ đó, kiến nghị các giải pháp về cơ chế và chính sách cho phát triển kinh tế tuần hoàn.