Vạn Thịnh Phát từng được xem như một thế lực tài phiệt, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ trong đời sống kinh tế TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung. Thế nhưng, sau khi đối tượng đứng đầu Vạn Thịnh Phát là Trương Mỹ Lan bị bắt vào ngày 7/10/2022, thì nhiều sự thật kinh hoàng dần dần được hé lộ.
Sau hơn một năm điều tra, cơ quan chức năng đánh giá Vạn Thịnh Phát là tổ chức tội phạm có quy mô rất lớn, hoạt động hết sức manh động nhưng cũng rất tinh vi, xảo quyệt. Hậu quả mà tổ chức tội phạm này gây ra là đặc biệt lớn về kinh tế, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của ngành ngân hàng, uy tín của Nhà nước trong quản lý kinh tế.
Bước đầu xác định, Trương Mỹ Lan dùng Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn - SCB mà đối tượng nắm giữ trên 90% cổ phần, để làm “hạt nhân” cho mọi thủ đoạn phạm tội. Trương Mỹ Lan đã chiếm đoạt 304.096 tỷ đồng của SCB và lừa đảo 30.000 tỷ đồng của 42.000 nhà đầu tư. Chắc chắn nhiều người lương thiện không dễ gì viết đúng con số tiền tỷ thiệt hại cho cộng đồng, do Trương Mỹ Lan gây ra.
Nếu không thao túng SCB vào những chiêu trò bịp bợm, thì chưa hẳn Trương Mỹ Lan đã thực hiện được hành vi lừa đảo chấn động như vậy. Ngân hàng thương mại cổ phần là một tổ chức tài chính, không còn mang hình thái công ty gia đình hay kinh tế tư nhân, cần phải được giám sát thường xuyên như những doanh nghiệp niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán. Quần chúng bình thường không thể có đủ năng lực để nhận định thực trạng bất kỳ ngân hàng nào, vì hoạt động này đòi hỏi các kiến thức phức tạp về thủ tục thế chấp, hồ sơ vay vốn, thẩm định dự án, tài sản đảm bảo, kiểm tra tín dụng...
Cho nên, để quản lý hoạt động ngân hàng một cách minh bạch và thông suốt, Nhà nước giao trọng trách giám sát cho các đơn vị chuyên môn. Oái oăm thay, chính đội ngũ thanh tra của Ngân hàng Nhà nước lại nhận hối lộ, để bao che cho sự khuất tất của SCB và tạo điều kiện cho Trương Mỹ Lan móc túi hàng vạn khách hàng vô tội. Đối tượng Đỗ Thị Nhàn khi đương chức Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát 2 của Ngân hàng Nhà nước đã nhận hối lộ 5,2 triệu USD (tương đương 118 tỷ đồng) để đưa ra báo cáo thanh tra không đúng sự thật, nhằm lấp liếm sai phạm của SCB.
Ngoài đối tượng Đỗ Thị Nhàn, đại án Vạn Thịnh Phát cũng đề nghị khởi tố 16 cán bộ khác của Ngân hàng Nhà nước, trong đó có cựu Phó Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Hưng. Chính những kẻ thiếu trách nhiệm và vụ lợi ích kỷ như Đỗ Thị Nhàn, Nguyễn Văn Hưng cùng các đồng phạm ở Ngân hàng Nhà nước đã khiến hành vi lừa đảo của Trương Mỹ Lan sinh sôi nảy nở theo cấp số nhân.
Bao nhiêu người dân đã mất oan tài sản và bao nhiêu niềm tin xã hội đã lung lạc tiêu hao, vì đại án Vạn Thịnh Phát có sự liên minh giữa hành vi lừa đảo khủng khiếp và dòng tiền hối lộ khủng khiếp. Đối tượng Trương Mỹ Lan đã đáng căm giận, mà nhóm cán bộ thanh tra tha hóa còn đáng căm giận hơn.
