Trang phục truyền thống là một trong những nét đẹp văn hóa của dân tộc Dao đỏ ở Yên Bái và thường được mặc vào những dịp lễ, tết hoặc những ngày trọng đại.
Cứ vào thời điểm nông nhàn, những người phụ nữ dân tộc Dao đỏ ở xã Quang Minh, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái lại hẹn nhau đến những con suối quanh nhà để thuê thùa, trang trí các bộ trang phục truyền thống.
Chẳng ai nhớ nghề thêu có từ bao giờ, những người phụ nữ dao chỉ biết việc thêu thùa đã gắn bó với nhiều thế hệ phụ nữ người Dao đỏ, và trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người dân.
Thông thường, người phụ nữ Dao phải mất từ 2 đến 6 tháng để hoàn thành một bộ trang phục.
Bà CHUNG THỊ LAI
Người dân xã Quang Minh, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Toàn là thêu hàng năm đấy, cứ tranh thủ thôi rỗi lúc nào thì ngồi thêu, thêu nó cũng lâu lâu mà. Những người đang bắt đầu đi làm dâu là trong cái tháng đấy phải phải thêu cả tháng, hai tháng cũng có mà bình thường dân tộc lúc nào rỗi là thêu suốt.
Hiện nay đời sống của đồng bào các dân tộc ngày càng phát triển, người dân tộc Dao sinh sống học tập và làm việc ở nhiều nơi, nhưng ở bản các cô gái khi đến tuổi thiếu nữ đều đã được các bà các mẹ truyền dạy cách may vá thêu thùa. Và chuyện ăn mặc đối với họ cũng rất được coi trọng.
Và những bộ trang phục như thế này không thể thiếu trong ngày lễ trọng đại của người phụ nữ Dao đỏ.
Bà CHUNG THỊ LAI
Người dân xã Quang Minh, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Lớp trẻ không ai biết làm toàn người già phải hướng dẫn, phải dậy làm để giữ lấy bản sắc. Có ngày vui ngày tết ngày đám là ai cũng phải mặc.
Ngay từ sáng sớm các bà các mẹ các cô đã có mặt tại nhà cô dâu để chuẩn bị bộ trang phục cưới của dân tộc mình.
Trang phục cưới hôm nay gồm có… áo, quần, khăn vấn đầu, thắt lưng và các trang sức đi kèm. Màu đỏ là màu chủ đạo, theo quan điểm của người Dao đỏ màu đỏ mang lại hạnh phúc may mắn và mọi điều tốt lành cho con người, hoa văn trên trang phục nhiều họa tiết như hoa văn thực vật, hoa văn động vật và hoa văn đồ vật. Hoa văn trên y phục không chỉ biểu hiện cho đức tính cần cù nó còn thể hiện sự khéo léo và tinh tế của phụ nữ Dao đỏ.
Bà CHUNG THỊ LAI
Người dân xã Quang Minh, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái
Cô dâu thì phải dậy từ lúc 5 giờ phải dậy từ sớm xong phải chuẩn bị. Phải dậy từ trước 1, 2 tiếng xong là phải lấy về để mặc vào xong mới trang trí cho đủ Một bộ.
Để gìn giữ bản sắc văn hóa, phong tục của người Dao đỏ, trong những năm qua chính quyền địa phương đã khuyến khích người dân mặc trang phục, nói tiếng của đồng bào dân tộc mình trong các ngày lễ tết, ngày cưới…..UBND xã đã tổ chức các hoạt động quảng bá văn hóa tại địa phương như du lịch cộng đồng, giúp quảng bá sâu rộng bản sắc văn hóa trang phục, tiếng nói của dân tộc người Dao đỏ đến bạn bè trong và ngoài nước.
Ông NGUYỄN VĂN THIẾT
Phó bí thư Thường trực Đảng ủy xã Quang Minh
Đối với dân tộc Dao đỏ đặc biệt là ở thôn này là 100% là dân tộc Dao đỏ thì chúng tôi đã chỉ đạo hội phụ nữ xã thành lập các câu lạc bộ, các mô hình dân vận, trong đó có mô hình dân vận khéo duy trì bản sắc dân tộc người Dao đỏ. Ở trong mô hình này hội phụ nữ xã họ sẽ thành lập các nhóm hướng dẫn cho con cháu thêu thùa các trang phục của người Dao đỏ và tổ chức cho phụ nữ các chương trình như 20/10 hoặc là ngày đại đoàn kết dân tộc, phụ nữ đi dự các ngày hội đó là mặc quần áo dân tộc. Ở gia đình thì ông bà, cha mẹ dạy con cháu giao tiếp bằng tiếng dân tộc để duy trì tiếng nói dân tộc.
Với việc giữ gìn, phát huy bản sắc trang phục của người dân tộc Dao đỏ tại xã Quang Minh thời gian qua sẽ là niềm động viên khích lệ lớn lao đối với đồng bào dân tộc tại địa phương.
Thông qua các hoạt động này, người dân không chỉ biết trân trọng giữ gìn mà còn phát huy được giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại. Giúp người dân đoàn kết để phát triển kinh tế góp phần xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp.
Hùng Khang
