Việt Nam - Trung Quốc hợp tác thủy lợi vì mục tiêu phát triển bền vững

Truyền thống hợp tác phát triển thủy lợi Việt - Trung

Chiều 24/3, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy tiếp và làm việc với Bộ trưởng Bộ Thủy lợi Trung Quốc Lý Quốc Anh. 

Tại buổi tiếp, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy bày tỏ trân trọng những thành tựu của Trung Quốc trong lĩnh vực thủy lợi. Ông kỳ vọng Trung Quốc sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển và quản lý hệ thống thủy lợi, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang đặt ra nhiều thách thức mới.

“Nhờ yếu tố địa lý, hai nước có nhiều nét tương đồng về lịch sử, văn hóa, tư tưởng, chính trị, cùng chia sẻ những giá trị chung của nền văn minh nông nghiệp lúa nước từ rất sớm. Thời kỳ hiện đại, nhiều công trình thủy lợi, thủy điện ở Việt Nam do Trung Quốc xây dựng từ 50 - 70 năm trước vẫn vận hành hiệu quả đến ngày nay”, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nói.  

Về truyền thống hợp tác lĩnh vực thủy lợi, Bộ trưởng Lý Quốc Anh khẳng định, chuyến thăm lần này không chỉ là dịp để hai Bộ cùng nhìn lại thành tựu hợp tác trong quá khứ mà còn nhằm thắt chặt hơn nữa quan hệ giữa hai nước.

Bộ trưởng Bộ Thủy lợi Trung Quốc bày tỏ: “Mục tiêu chung của hai quốc gia là phục vụ nhân dân, đảm bảo an sinh xã hội. Từ xưa đến nay, Trung Quốc luôn tuân theo nguyên tắc cộng đồng sẻ chia hài hòa trong quản lý tài nguyên nước”.

Ông Lý Quốc Anh chia sẻ cảm xúc đặc biệt khi lần đầu tiên đến thăm Trường Đại học Thủy lợi của Việt Nam, nơi được chính các kỹ sư Đại học Thủy lợi - Thủy điện Hoa Bắc (Trung Quốc) hỗ trợ thiết kế và xây dựng. Cá nhân ông từng là sinh viên Đại học Hoa Bắc nên có cảm giác vô cùng thân quen khi tới thăm Trường Đại học Thủy lợi của Việt Nam. 

Giao lưu với các cán bộ thủy lợi Việt Nam đã về hưu, Bộ trưởng Lý Quốc Anh xúc động khi nhớ về những công trình thủy lợi được xây dựng qua nhiều thế hệ Việt - Trung. 

Thủy lợi phục vụ nông nghiệp bền vững

Bộ trưởng Bộ Thủy lợi Trung Quốc cho rằng, bảo vệ và phát triển bền vững các vùng đồng bằng là nhiệm vụ quan trọng. 

“Nếu quản lý tốt hệ thống thủy lợi, đặc biệt là tại các vùng đồng bằng, sẽ đảm bảo nền sản xuất nông nghiệp ổn định và phát triển. Điều này càng khẳng định vai trò thiết yếu của thủy lợi trong việc khai thác hợp lý cả nước ngầm và nước mặt”, ông Lý Quốc Anh phân tích. 

Đồng tình với nhận xét này, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đề xuất thiết lập cơ chế hợp tác về việc xả nước và quản lý các cấu trúc nổi trong mùa mưa lũ, cập nhật theo thời gian thực. Cơ chế này sẽ giúp đảm bảo sự lưu thông của dòng chảy, bảo vệ lòng sông và duy trì hoạt động của các tuyến đường thủy xuyên biên giới trên lưu vực sông Hồng. 

Đối với ĐBSCL, Việt Nam đang xây dựng Đề án Phòng, chống sụt lún đất, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn. Người đứng đầu ngành Nông nghiệp - Môi trường kỳ vọng hai bên có thể phối hợp nghiên cứu các giải pháp hiệu quả trong tưới tiêu nông nghiệp, phát triển mô hình nuôi trồng thủy sản nước ngọt và nước lợ, từ đó tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên nước và nâng cao sinh kế cho người dân trong vùng.

Bộ trưởng Lý Quốc Anh đồng tình với quan điểm hai nước cần tăng cường hợp tác nghiên cứu để tìm ra các giải pháp thiết thực, giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đến tài nguyên nước và sản xuất nông nghiệp.

Ông đánh giá cao mô hình cảnh báo sớm xâm nhập mặn đã được các nhà nghiên cứu của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam phát triển. Đây là mô hình phù hợp với đặc điểm châu thổ, phủ rộng quy mô thu thập dữ liệu nên rất thành công trong việc dự báo, cảnh báo nguy cơ thiếu nước ngọt trong sản xuất. 

Chia sẻ dữ liệu thủy văn Mê Kông - Lan Thương

Đánh giá cao tầm quan trọng việc đồng quản lý, quản trị nguồn nước, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhận xét, việc Trung Quốc chia sẻ dữ liệu thủy văn sẽ giúp Việt Nam nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo lũ trên các hệ thống sông xuyên biên giới. 

Để chủ động ứng phó với tình huống bất thường và đảm bảo sử dụng nước công bằng, Bộ trưởng Duy đề nghị Trung Quốc tiếp tục chia sẻ thông tin, số liệu khí tượng, thủy văn trên sông Mê Kông và sông Hồng, đặc biệt tại các trạm quan trắc quan trọng gần biên giới hai nước.

Cùng với đó, cung cấp thông tin về các công trình thủy điện gần biên giới Việt Nam; thiết lập cơ chế hợp tác về xả nước và quản lý các cấu trúc nổi trong mùa mưa lũ theo thời gian thực, đảm bảo lưu thông dòng chảy và hạn chế thiệt hại do sạt lở.

Nhắc đến cơn bão Yagi (bão số 3) vừa qua, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho hay, các chỉ số thủy văn tại lưu vực sông các tỉnh miền núi phía Bắc đã vượt mức cực đoan, có nơi cao hơn 3 mét so với mức kỷ lục ghi nhận trước đó. Sau cơn bão này, dữ liệu Việt Nam chia sẻ với các nước lân cận đã giúp bổ sung thông tin về quản lý nguồn nước trong khu vực.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đánh giá cao vai trò tiên phong của Trung Quốc trong việc thiết lập cơ chế hợp tác Mê Kông - Lan Thương. 

“Việc chia sẻ dữ liệu thủy văn giữa các nước trong lưu vực đã mang lại hiệu quả thiết thực. Mong rằng, Trung Quốc tiếp tục duy trì và mở rộng cơ chế chia sẻ thông tin”, Bộ trưởng gợi mở và nhấn mạnh sự cần thiết của mô hình quản lý lưu vực sông thống nhất, đi kèm cơ chế tham vấn khu vực. Cơ chế này sẽ đảm bảo các dự án thủy lợi, thủy điện có sự trao đổi và thống nhất giữa các quốc gia.

Đồng tình với đề xuất của Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Lý Quốc Anh cho rằng, cơ chế quản lý nước tổng thể là yếu tố then chốt để đảm bảo an sinh cho cả lưu vực. Trung Quốc sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với Việt Nam và các quốc gia trong khu vực nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của thiên tai, đảm bảo quản lý thủy văn hài hòa. 

Bộ trưởng Lý Quốc Anh đề cao tinh thần hợp tác bình đẳng giữa hai nước, khẳng định việc chia sẻ dữ liệu không phải là “bên cho - bên xin” mà là hợp tác truyền thống với mục tiêu phát triển bền vững.

Người đứng đầu ngành thủy lợi nước bạn khẳng định, Trung Quốc cũng có trách nhiệm đưa ra các cảnh báo về thiên tai, điều tiết việc xả nước và tích trữ nước hợp lý. Ngược lại, thông tin thủy văn từ phía Việt Nam cũng giúp Trung Quốc phân tích, điều tiết nước hiệu quả. 

Hai Bộ trưởng nhất trí sẽ phối hợp chặt chẽ để thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý, điều tiết nước sông Mê Kông - Lan Thương, góp phần giảm nhẹ rủi ro thiên tai và đảm bảo an toàn nguồn nước cho cả khu vực.