Theo văn bản số 16/KH-UBND do UBND xã Úc Kỳ ban hành vào ngày 12/7/2021, Kế hoạch “Giao thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, tiền dẫn nước, 08 loại quỹ, tiền đối ứng Nghĩa trang đợt 1 năm 2021”. Điều đáng nói là một khoản tiền rất lớn mà người dân bắt buộc phải đóng góp là “Tiền đối ứng Nghĩa trang liệt sỹ” lên tới 885 triệu đồng. Loại tiền này thu làm 2 đợt, đợt 1 thu là 457,2 triệu đồng, mỗi hộ phải đóng góp là 300.000 đồng.
Có thể nói, đây là khoản thu lạ mà UBND xã Úc Kỳ đưa ra để yêu cầu người dân trong xã bắt buộc phải nộp, trong đó có thân nhân của các liệt sỹ cũng phải đóng tiền. Điều trùng hợp là trong thời điểm hiện tại, Nghĩa trang liệt sỹ của xã đang được cải tạo, nâng cấp. Dự án này do Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Phú Bình làm chủ đầu tư, với tổng kinh phí lên đến hơn 4,4 tỷ đồng.
Khoản thu lạ được UBND xã Úc Kỳ nghĩ ra không có trong quy định theo Nghị định 31/2013 Pháp lệnh ưu đãi Người có công với cách mạng. Ảnh: Phạm Anh Nguyên.
Trao đổi về vấn đề này, ông Bàn Phúc Quang, Trưởng phòng Người có công, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Nguyên thông tin: Theo điều 61, Nghị định 31/2013 của Chính phủ về “Quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh ưu đãi Người có công với cách mạng” không quy định người dân phải đóng tiền đối ứng xây dựng Nghĩa trang liệt sỹ. Tại khoản 5 ghi rất rõ là “Khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân ủng hộ kinh phí để xây dựng, cải tạo, nâng cấp công trình ghi công liệt sỹ”, tức là không phải khoản thu bắt buộc.
Ông Quang cũng khẳng định, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Nguyên không đưa ra bất kỳ hướng dẫn, quy định, yêu cầu nào để các địa phương đưa vào danh mục kế hoạch thu như vậy. Người dân, thân nhân các gia đình thương binh liệt sỹ không bắt buộc phải đóng góp, nếu có điều kiện kinh tế thì ủng hộ.
Sai phạm trong quá trình thi công Công trình Nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ, huyện Phú Bình, Thái Nguyên. Ảnh: Phạm Anh Nguyên.
Là em trai của liệt sỹ Khổng Văn Hải (sinh năm 1957, hy sinh ngày 4/9/1978 trong thời gian làm nhiệm vụ quốc tế tại Camphuchia), ông Khổng Văn Quang, ở xóm Tân Sơn, xã Úc Kỳ (huyện Phú Bình, Thái Nguyên) nói: Tôi và một số người thân của các liệt sỹ đang được an táng tại Nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ kiên quyết không nộp khoản tiền đối ứng xây dựng nghĩa trang. Lý do là đơn vị xây dựng tự ý cho máy xúc san gạt mộ không tôn trọng người đã mất, không báo với người nhà liệt sỹ, không làm lễ… Đến lúc gắn bia tên lên mộ thì tắc trách, nhiều sai sót.
Cụ thể như, trong bia tên trên mộ trước đây của liệt sỹ Khổng Văn Hải an táng tại Nghĩa trang Tây Ninh được ghi rất rõ thông tin (họ tên, năm sinh, quê quán, cấp bậc, đơn vị, ngày hy sinh, số mộ), nhưng bia mới làm xong lại quá sơ sài, ghi sai và thiếu ngày, tháng, năm hy sinh.
Hiện tại, mộ các liệt sỹ, tử sỹ tại Nghĩa trang liệt sỹ xã Úc Kỳ cơ bản đã được làm xong, nhưng giống như bia tên trên mộ của liệt sỹ Khổng Văn Hải, các phần mộ khác cũng sơ sài như vậy. Mặc dù lý lịch của các liệt sỹ, tử sỹ đang được an táng tại đây cơ bản là đầy đủ về thông tin.
Biển tên mới trên bia mộ thể hiện sự sơ sài, thiếu thông tin so với ngôi mộ được an táng tại Tây Ninh trước khi gia đình đưa về nghĩa trang quê nhà an táng. Ảnh: Toán Nguyễn.
