Tất cả nhờ vào một loại cây được người dân ví von là cây tiền tỷ. Cây quế.
Từ những cây quế đầu tiên, đến nay xã Nậm Đét đã trồng được hơn 1.300ha quế, đem lại thu nhập không nhỏ cho người dân.
Người dân Nậm Đét đang đổi đời nhờ cây quế
Đến Nậm Đét lần đầu tiên, chúng tôi không ngạc nhiên bởi một xã của huyện nghèo Bắc Hà lại mọc lên không ít nhà mái bằng khang trang. Theo những người dân bản địa, ở Nậm Đét hễ cứ ai xây được nhà thì chắc chắn đều nhờ tiền bán quế. Điển hình như căn nhà 3 tầng còn thơm mùi sơn của ông Triệu Kim Vảng ở thôn Tống Hạ, ngay đầu trung tâm xã. Ông Vảng vừa bán 4ha đồi quế, thu về ngót bạc tỷ, lấy tiền xây nhà.
Ông Vảng bảo, vùng Nậm Đét này bây giờ cứ thôn nào trồng quế thì thôn đấy sẽ khá giả hơn. Nhờ tiền bán quế, nhiều hộ gia đình đã, đang chuẩn bị xây nhà, nếu như áp dụng các loại hình chăn nuôi, trồng trọt khác thì sẽ không thể có giá trị như cây quế được.
Ở Nậm Đét, ngoài số ít thôn vùng cao khí hậu không phù hợp thì ở các thôn còn lại, khó tìm thấy nhà nào không trồng quế. Khác với trước kia, cây quế bây giờ từ thân, vỏ, lá, cành cái gì bán cũng ra tiền hết. Như nhà ông Bàn A San, thôn Nậm Đét, trồng 10ha quế, riêng tiền cắt tỉa hàng năm, ông San không chỉ trang trải tốt cuộc sống hàng ngày mà còn chu cấp đầy đủ cho 2 con đi học đại học. Sau này, khi quế đủ tuổi bán hết đi, tiền về tay cũng cỡ đôi ba tỷ.
“Như ngày xưa tất cả phải trông chờ vào ruộng đất, còn bây giờ ở Nậm Đét thì tất cả các nguồn lực, xây dựng nhà cửa, mua sắm phương tiện đi lại hầu hết đều dựa vào cây quế. Cây quế đã tạo công ăn việc làm cho bà con, giúp bà con thoát khỏi đói nghèo”, ông San chia sẻ.
Những đồi quế xanh mướt ven đường
Bà Triệu Thị Ghến, Bí thư Đảng ủy xã Nậm Đét cho biết, toàn xã hiện giờ có khoảng 1.300ha quế với hơn 400 hộ dân tham gia trồng. Năm 2016, doanh thu từ cây quế toàn xã đạt 32 tỷ đồng, gấp 100 lần năm 2010. Nhiều gia đình sau khi bán quế đã thực sự trở thành tỷ phú.
Với việc tận thu vỏ, thân, gốc, lá, cành, nhiều gia đình đã thu về vài trăm triệu đồng mỗi năm. Lá quế tươi được các chủ lò ép tinh dầu đến tận vườn mua với giá 1.200 đồng/kg. Vỏ quế giá hơn 25.000 đồng/kg, chưa kể phần thân gỗ. Một cây quế to bán cả lá, cành, vỏ, cây được hơn 2 - 3 triệu đồng. 1ha quế bán rẻ cũng được vài trăm triệu đồng.
Cứ đến mùa thu hoạch vụ tháng 3 và tháng 8, nhà nhà lên đồi bóc quế, phơi quế. Hàng năm, địa phương xuất bán ra thị trường khoảng 7.000 tấn vỏ quế khô các loại cùng nhiều sản phẩm đa dạng liên quan đến quế, thu về 60 tỷ đồng. Gỗ quế sau khi bóc vỏ được chế biến thành gỗ thay vì chỉ đốt như trước đây.
Bà Ghến hồ hởi cho biết, nhờ cây quế, toàn xã hầu như nhà nào cũng mua được xe máy, thậm chí là ô tô. Điển hình như ông Triệu Phúc Lý, Triệu A Liều… mới rồi bán đồi quế, thu về cả tỷ đồng. Trong công cuộc xây dựng NTM, người dân xã Nậm Đét cũng tự nguyện đóng góp nhiều ha đất, tiền bạc, công sức để làm 23km đường bê tông liên xã.
Một góc xã Nậm Đét nhìn từ trên cao
Bà Ghến cho biết, thu nhập của người dân xã Nậm Đét hầu hết đều trông ngóng vào cây quế. Nghị quyết của Đảng ủy xã và Đảng bộ huyện Bắc Hà cũng xác định mục tiêu mỗi năm sẽ phấn đấu phát triển thêm 70ha quế. Bên cạnh đó, chính quyền cũng sẽ quan tâm hơn tới việc xây dựng thương hiệu, ổn định đầu ra hơn cho sản phẩm.
“Ở mảnh đất Nậm Đét này, lịch sử thăng trầm suốt hơn 40 năm qua đã gắn liền với cây quế. Từng ấy năm đứng chân tại đây, quế từng bước giúp người dân xóa đói, giảm nghèo vươn lên làm giàu. Cây quế được coi là người bạn, là cây tiền tỷ của người dân Nậm Đét”, bà Ghến chia sẻ.
