XK gạo kỷ lục về lượng, nhưng kém giá trị

XK gạo năm nay chắc chắn sẽ đạt mức kỷ lục mới về lượng, nhưng ngành lúa gạo lại kém vui vì giá trị và lợi nhuận không bằng năm ngoái.

Theo ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), đến cuối tháng 10, các DN đã đăng ký hợp đồng XK được trên 7,6 triệu tấn gạo. Tất cả những hợp đồng này đều phải thực hiện trong năm nay. Như vậy, với lượng hợp đồng đã ký như trên, đến giờ này đã có thể khẳng định rằng, XK gạo năm nay sẽ phá sâu mức kỷ lục trên 7,1 triệu tấn của năm ngoái. Ông Phong cho hay, nếu không có gì thay đổi, thì đến hết năm nay, có thể XK được 7,7 triệu tấn gạo.

Đến cuối tháng 10, các DN đã thực hiện XK được khoảng 6,4 triệu tấn gạo. Trong kho của các DN, lượng gạo tồn khoảng 1,6 triệu tấn. Như vậy, lượng gạo còn tồn kho dư sức đáp ứng được khả năng XK 7,7 triệu tấn.

Theo Cục Trồng trọt, đến ngày 26/10, các tỉnh ĐBSCL đã xuống giống 720 ngàn ha lúa thu đông 2012. Trong đó có 250 ngàn ha đã được thu hoạch với năng suất bình quân 4,9 tấn/ha. Như vậy, với 470 ngàn ha còn lại, lượng lúa thu đông sẽ thu hoạch trong thời gian tới là trên 2,3 triệu tấn. Trừ đi phần để tiêu dùng trong nước, để làm giống cho vụ ĐX 2012-2013, sẽ còn một lượng lúa gạo hàng hóa không nhỏ. Bởi vậy, cho dù có thể XK tới 7,7 triệu tấn gạo trong năm nay, sẽ vẫn còn 700-800 ngàn tấn lúa gối đầu cho XK năm sau.

Xuất khẩu gạo qua cảng Sài Gòn

Đến thời điểm này, Việt Nam vẫn đang tạm thời dẫn đầu về XK gạo, với lượng đã xuất vào khoảng 6,4 triệu tấn. Đứng thứ 2 và 3 lần lượt là Ấn Độ và Thái Lan. Theo ông Trương Thanh Phong, nếu đạt mức XK 7,7 triệu tấn, Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh với Ấn Độ ở vị trí số 1 về XK gạo của cả năm nay. Còn Thái Lan đã gần như để mất vị trí số 1, vì dự kiến đến hết năm 2012, XK gạo của nước này chỉ đạt khoảng 6,5 triệu tấn.

Nhìn lại những khó khăn lớn trong XK gạo mấy tháng cuối năm ngoái và đầu năm nay (quý 1 chỉ xuất được 1,087 triệu tấn gạo, giảm tới 45% so với cùng kỳ 2011), thì việc XK gạo năm nay có thể coi là một thành tích lớn của ngành lương thực. Bởi nhờ đó mà nông dân vẫn tiêu thụ được hết lúa gạo hàng hóa trong bối cảnh sản lượng tăng hơn năm ngoái, trong khi thị trường XK khó khăn hơn nhiều.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào giá trị, vào giá gạo xuất khẩu, thì ngành lúa gạo vẫn đang kém vui. Tính đến ngày 25/10, XK gạo đã đạt 6,243 triệu tấn, nhưng kim ngạch chỉ là 2,769 tỷ USD (giá FOB). Đem chia ra, giá bình quân 1 tấn gạo XK chỉ khoảng 443,5 USD/tấn, trong khi giá XK bình quân trong năm 2011 là 493,6 USD/tấn. Do đó, giá trị XK gạo đến thời điểm này của năm nay đang thấp hơn tới 9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hiện tại, trên thị trường XK, gạo 5% tấm Việt Nam đang chào bán ở mức 450-460 USD/tấn, gạo 25% tấm 415-425 USD/tấn. Giá gạo này mới là tạm được chứ chưa phải là đã tốt. Bởi nếu so với giá hướng dẫn gạo XK mà VFA công bố ngày 9/10 vừa rồi thì giá gạo 5% tấm hiện nay mới chỉ tương đương, còn gạo 25% tấm vẫn đang thấp hơn khoảng 10-20 USD/tấn. Và nhìn chung với giá gạo XK bình quân từ đầu năm đến giờ, các DN XK gạo chỉ hòa vốn hoặc lãi rất ít.

Dù sao, tình hình XK gạo trong những tháng cuối năm nay và cả những tháng đầu năm sau, vẫn đang giúp cho các DN thấy dễ thở hơn. Gạo chất lượng cao, gạo thơm của Việt Nam vẫn đang được tiêu thụ tốt.